ŞIRNEX - Kumru Babat ke serê dej û zilmê serê kurdan de yeno kerdiş, kilaman vana û wina vat: "Ez serê dejê zerrîya xo de vana. Serê dejê ciwananê kurdan de vana. Yê ke xo ver danê û têkoşîn kenê ana vîrê xo, serê înan de vana."

 

Kurdîstan de hema hema her keye de hîkayeyêke înan esta. Ê hîkayeyê ke bi dej ameyê mûnayîş, xususîyê înan oyo ke merdim pêwa nê dejan têkoşîn û xoverdayîşê ke ameyê dayîş, bivîno. Şarê Kurdî ke bi serran o seba nasnameyêkê xo ser û cuyêka azade bedelê giran dano; bi qerar, bi bawerî û bi seknêkê polîtîk ray beno û têkoşînê xo dinya rê vila keno.

 

Vîyarteyê cografya, rastîyê komelî vejeno werte. Bêguman na rastî zî xo resnena metodê cuye, kultur û adetê ê komelî. Kurdî hemverê zulm û zordestîyê ke înan rê ameyo kerdiş û dewam keno tim bi metodê tewir bi tewir waştî ke dejêê xo vajê. Ge-ge nê dejê xo  bi kilaman û reyan zî bi nexşê ke serê kîlîm û tewrikan de viraştê dejê zerrîya xo vatê. Yew a kesan ra ke dejê zerrîya xo bi kilaman vana Kumru Babat a. Kumruye berê xo ma rê akerd. Kumru, serê dej û zulmê kurdan de yeno kerdiş de kilaman vana û nexşan viraznena.

 

‘Wareyê xo bi demê verî ana'

 

Kumruya ke vana aye emrê xo yê rast nêzana, goreyê nasnameyê xo 60 serrî ya. Kumruye Cizîrê Botanî de ameya dinya. Bi 40 serrî yo qezaya Hezexî ya Şirnexî de ciwîyena. Kumruya ke keyeyêk koçerî ra ya, heta emrê xo yê 17 serrî koçerî kerda û dimayê ke 17 serrîya xo de yena zewicnayîş, Hezex de bi ca benê. Kumruye, destpêkê qiseykerdişê xo de wareyê xo bi demê verî ard û vat: "Êdî tu çîyêk sey verê bi qîmet nîyo. Tutîya mi bi koçerî derbaz bî. Ma tim zozanê Çemê Karî de bî. Ma bêrîvanî kerdêne û ma wayîrê pesî bî. Ma pes antêne û me her hawa feyde girewtêne."

 

‘Ma bi zerrîyêka rehet nêeşkenê rakewê'

 

Kumruye dewam de wina vat: "Ma cuye derbaz kenê. La tena derbaz kenê. Ma rê cuyêka weş û bi hizûr nêverdayî. Cuya ma binê ters û zulmî de derbaz bena. Tepiştiş est o, kiştiş est o û lej est o. Ma bi zerrîyêka rehet nêeşkenê rakewê. Ma tim bi qesawetê do siba senîn bo de yê. Cayê ma xeylêk rey ame gulevarankerdiş. La reyna zî ma banê xo ra nêvejîyayî. Hezex de qedexeyê tebervejîyayîşê kuçeyan ê 2015î de dewlete bi teyareyan gulevaran kerd. Netîce de yew ci ra cinî, 3 kesî keyeyê xo de kişyayî. Mêrdeyê mi zî odayêke de bi, gule verê sereyê ey ra derbaz bi."

 

‘Hemverê zulmî de yewbîyayîş lazim o'

 

Kumruye vat ganî kurdî yewîya xo awan bikerê û wina qal kerd: "Ma kurdî pêwa nê zulmî wayîrê yewbînan nêvejênê. Ma nêbenê yew û ma binê nê zulmî de yê. Venga mi seba kurdan oyo ke seba ma zilmê dewlete ra xelas bibê û ma zî cuyêka azad biciwîyê, xo ver bidê. Bi milyonan kurdî estê. La ma heqê xo ra  bêpar ê. Netewê ke hûmara înan mîlyonêke yo, nasnameyê înan est o û wayîrê heqî yê. Ma şinê  sazgeh û dezgehê dewlete seba ziwanê ma qedexe yo, ma nêeşkenê cewabê xo bidê. Ziwanê ma nas nêkenê la ê xo ma rê ferz kenê."

 

‘Serê dej û zulmî de kilaman vana'

 

Kumruye vat, pêwa nê zulmî xoverdayîşêk ameyo mûnayîş û vat: "Gama ke dayîkan hende dej û zilm antêne, seba ke dejê înan şenik bibo, dejê xo pare bikerê serê tutanê xo de lûrnayê û kilaman vatê. Bi no hawa tay bo zî dejê xo eştê teber. Bi taybetî zî no kultur bi deste dayîkê kurdan ameyo dewamkerdiş. Ez serê dejê zerrîya xo vana. Serê dejê  ciwanê kurdan de vana. Yê ke xo ver danê û têkoşîn anê vîrê xo vana."

 

‘Nêwazena kulturê ma vînî bibo'

 

Kumruye tewr peyîn wina vat: "Demê verê de cinîyan xeylêk karê destan viraştêne. Kulturêk ma yê dewlemend est o. La çi heyf nika yeno vînîkerdiş. Gama ke ez na rewşe vînena, xemgîn bena. Ma kîlîm viraştêne, rêşta resnayîne. Sewbîna xeylêk hacetê ma yê seba tevne bî. Ez hema zî niminena. Serranê koçerî ra heta nika mendê û ez wedarnena. Ez wazena ke heta ez sax bî, verê mi de bimanê. Mi waştêne ke neslê ma yê newe zî nê kulturî bipawitêne. Kulturê ma yê viraştişê nexşan tarîx û xeylêk hîkayeyî estê û wa nêrê xovîrrakerdiş."