Medya Uren 

 

AMED - Endama Platformê Cinîyan ê Şahmêranî ya Mêrdînî Gulîzar Îpek, derheqê polîtîkayê îqtîdarî ke duştê cinîyan de yo, wina vat: "Îqtîdar wazeno goreyê xo şekil bido komelî. Bi ziwanê xo yo cîyakerde û cînsîyetperestîyî dir beno sebebê zêdebîyayîşê tehdayî. Labelê cinî duştê nê de têkoşîn kenê. Do bi pîlkerdişê tora xo ya têkoşînî zî bibedelnê." 

 

Polîtîkayê qirkerdişê cinîyan bi xusûsî şaristanê Kurdan de bêmabên domenê. Cinîyî yenê qetilkerdiş, tecawuz ro înan yeno kerdiş, labelê pêwa nê, sûcdarî nînê cezakerdiş û bi polîtîkayê bêcezaverdayîşî yenê xelatkerdiş. Endama Platformê Cinîyan ê Şahmêranî ya Mêrdînî Gulîzar Îpek, derheqê qirkerdişê cinîyan û polîtîkayê duştê cinîyan de yenê kerdiş, erjnayîşê xo pare kerdî. 

 

'Ziwanê îqtîdarî cîyakar o' 

 

Gulîzare dayeyê zêdebîyayîşê qetlîamê cinîyan dir dest bi qiseykerdişî kerd û wina eşkera kerd: "Tena di menga Gulane de 30 cinî û 7 tutî ameyê qetilkerdiş. 17 cinî zî bi tewirêkê bişik dinyaya xo bedilnayê. Derheqê înan de cipersayîşêko baş nîno destpêkerdiş û yenê nemexnayîş. Mergê xeylêk cinîyan seke întîxar yan zî banî ra kewtiş ameyê namekerdiş. La ma baş zanenê ke sûcdarê nê qirkerdişan eşkerayê û ê ke bi nameyê întîxarî serê înan ameyê padayîş zî qirkerdiş o. No zî ramojneno ke her roja ke derbas bena welat de qetilkerdişê cinîyan zêdeyêr beno. Sebebê nê zî bêşik polîtîkayê îqtîdarî yê ke eksê merdimîyî serê cinîyan de keno. Mêrdeyê ke serekwezîrîyê nê sîstemî kenê, eşkera cinîyan ra vatê 'Surtuk' yan zî 'Merdima lêşin bîya'. Tena bi nê dir zî sînordar nêmanenê. Cinîyan ra vanê 'Cinî ya, yan zî kênaya eşkera nîya',  'Cinî lazim o ke tewr kemî 3 tutan pîl bikero', 'Cinî û mêrdeyî seyyewbînî nîyê',  'Cinî ganî keyeyê xo de ronişo'. Bi nê rengê ziwanî de komele de tehdayî zêde benê. Nêseyyewbînîyê di mîyanê cînsan de zî zêde keno. Herinda ke vernî ro tehdayî û nêseyyewbînîyî bigîro, rayîr verê nê leşinî akeno." 

 

'Wazenê bi ziwanê huqûqî hêrişan meşrû bimojnê ra' 

 

Gulîzare wexto qalê ziwanê îqtîdarî kerd, tesîrê dînî ke tehda serê cinî de zêde keno, bi nê rengî rêz kerd: "Duştê tehdayî û nêseyyewbînîyî de polîtîkayî nînê averfînayîş. Betalkerdişê Peymana Stenbolî, cîyayîyê ke wazenê  di TCK 103yî de bîyarê ca, canêardişê qanûnê 6284î, bi paketê hukmî yê 6in dir destqezencîyê cinîyan kerdê hedef. Nê heme zî îşaretê polîtîkayê îqtîdarî yê duştê cinîyan de yenê kerdiş. Bi vurînayîşê TCK 103yî dir wazenê tecawuzê serê tutan meşrû bikerê yan zî heme hêriş û tehdayî serê cinîyan de bi ziwanê qanûnî dir wazenê meşrû bikerê. Hetêke de bêceza, hetêke ra zî ziwanê înan ê eksê cinîyan beno sebebê zêdebîyayîşê qetilkerdişê cinîyan. Hema vaje ma bi pêroyî bawerîyê xo yê bi hukmî vindî kerdo. Seba ke hukmê mêrdeyî, qeraro ke mêrdeyî paweno, dano." 

 

'Hukmê mêrdeyî bêcezaverdayîşî sûcdaran xelat keno' 

 

Gulîzare bi xusûsî bale ante serê serebûtê di mintiqayê Kurdan de rî danê û vat: "Wexto peyîn de şaristanê mintiqa de bi destê polîsî, eskerî, çawîşê pisporî yan zî xebatkarê dewlete ra xeylêk cinîyê Kurdan rê tecawuz yeno kerdiş. Reyêna hetê eynî merdiman ra zî çeteyî bi zor fuhûş bi cinîyan danê kerdiş, vejîyayî werte. Di menga vîyarteyî de qirkerdişê Sakîne Kultur û Remzîye Apaydin zî nînan ra fînakêke somut o. Nê merdimê ke qetil kenê, fuhûş ferz kenê, bi asanî eşkenê vajê çîyêke bi ma nîno. Serebûtê Îpek Er de zî Mûsa Orhanî ke tecawuz kerdbi, vatbi ke bi mi çîyêke nêbeno. Bi nê paştdayîşî, merdimê bi unîforma bi asanî her çî kenê û reyêna zanenê ke do hukmê mêrdeyî înan bi bêcezaverdayîşî xelat bikero." 

 

'Serê nasnameyê cinî de hêrişêke zafhetî esto' 

 

Gulîzare eşkera kerd ke sîstem hêzê cinîyî ra, bedilyayîş û bedilnayîşî ra terseno seba nê timûtim cinî di hedefê înan de yê. Gulîzare hêrişê sîstemî yê zafhetî erjna û vat: "Hêrişê heqê cinîyan kenê, cinîyê ke xo ver danê fînenê zîndanan. Ma no bi tepiştişê Leyla Guven, Ayşe Gokkan, Canan Kaftancioglû dir vîna. No wexto peyîn de hemverê hunermendan de hêrişê cînsîyetperestî û nîjadperestî yenê kerdiş. Tehemulê înan ziwan û bîyayîşê Kurdan rê çinî yo. Ma qedexeyê înan dir no vîna. Hemverê nasnameyê cinîyan de hêrişêke zafhetî yeno kerdiş."

 

'Ma do tora têkoşînî pîl bikerê' 

 

Gulîzare tewr peynî wina qal kerd: "Ma do fek destqezencîyî û heqê xo ra vera nêdê. Ma do destûrê polîtîkayê cîyakar ke neyarîya cinîyan keno nêdê. Ma do seba cuyêka seyyewbîn û demokratîke torê xo yê xoverdayîşî pîl bikerê. Hemverê sîstemo ke wazenê goreyê xo şekil bido komeleyî, ma bedilnenê û ma do bibedelnê zî.  Do tu qanûn û hêriş nêeşko ma nê waştişê ma ra apey bero. Destbendkerdiş û tepiştiş do ma têkoşînê ma ra nêkero. Ma azadî ra hes kenê û ma do fek azadî ra vera nêdê."