STENBOL - Hemsereka OHDyî ya Stenbolî Esra Erîne da zanayene ke qedexekerdişê pêvînayîşê bi Rayberê PKKyî Abdullah Ocalanî dir 'Tîyatroyê huqûqî yo' û bêvengîya mekanîzmaya mîyanneteweyî yê hemverê tecrîdî de sey dirrîyî erjna. 

 

Tecrîdo ke serê Rayberê PKKyî Abdullah Ocalanî de 23 serrî yo domneno û tepişteyê bînî yê sekreterya di prosesê çareserîyî de berdî Îmralî; Veysî Aktaş, Omer Hayrî Konar û Hamîlî Yildirim zî 25ê Adare ya 2021î ra heta nika malûmatêk nêameyo girewtiş. Tewr peynî Abdullah Ocalan zî  2019î de avûkatan dir pêvînayîş kerdbî. Muracatê keyeyî zî bi behaneyê cîyayî yenê manîkerdiş.  Buroyê Huqûqî yê Asrînî di rojanê vîyarteyî de muracatê DDByî da û eşkera kerdî ke heqê muracatî yeno binpaykerdiş û dima ra sere ro Komîteyê Binî yê Vernîgirewtişê Cezayan zî Binpaykerdişê Rûmetî yê Qij Fînenê û Duştmerdimayî, Zalimane û Îşkenceyî yê NYyî dayî û venga hereketê lezkî kerdî. 

 

Hemsereka Komeleya Huqûqnasê seba Azadîyî(OHD)ya Stenbolî  Esra Erîne derheqê tecrîdê Îmralîyî û qedexekerdişê pêvînayîşan de ajansê ma rê erjnayîş kerd. 

 

'Tîyatroyê huqûqî' 

 

Esra da zanayene ke heqê pêvînayîşê avûkatan dir goreyê mevzuatî Îmralî de nîno ca, ganî bêro cigêrayîşkerdiş û tepişteyê cezayê înan qetî bîyê hewte ra reyêke ganî avûkatan dir pêvînayîş bikerê la Îmralî de no heq nîno nasnayîş. Esra nê çîyî ardî ziwan: "Birêz Ocalan 12 serrî Îmralî de hewteyê reyêke saetêke bi avûkatê xo dir pêvînayîş kerdêne. Nê saetî xeylêk reyan manîyîyan dir ameyêne rî bi rî. Nê caardişî 12 serrî ameyî kerdiş û di 2011î ra pey Birêz Ocalan tena di 2019î de 5 reyan avûkatan dir pêvînayîş kerd. Tebaxe ya 2019î ra pey pêwa muracatê avûkatan destûr nêdayê pêvînayîşî. 23 serrî yo dewlete ke qanûnan sîstematîk binpay kena, esta. Hemverê ma de tîyatroyêko huqûqî esto." 

 

'23 serrî yo mudaxaleyê nê duşthuqûqî nîno kerdiş' 

 

Esra dewamîye de dîyar kerd ke îqtîdaro ke 23 serrî yo Îmralî de huqûq nîyano ca, mesajê asayîşê huqûqî yê welatijan çinî yo, dano û wina dergî da qiseyanê xo: "Welatijî wexto duştê qanûnî de hereket bikerê yenê cezakerdiş û la wexto dewlete duştê qanûnan de hereket kena mekanîzmayêke înan ê cezayî bikerê çinî ya. Konseya Ewropayî û NYyî zî estê la ê zî tena tîyatroyêko huqûqî yê serê sîstemê dinya de yenê kaykerdiş. 23 serrî yo nê duşthuqûqî kenê la tu mudaxaleyî çinî yê.  Sewbîna Îmralî yewin cayê ke duşthuqûqî ci de yeno ca yo. Fînak, pêvînayîşê avûkatan bi kamerayan Îmralî de ame destpêkerdiş. Dimayê 2015î pey ra zî qanûn de ca girewt." 

 

'Her kes no duşthuqûqî ra verpersîyar o' 

 

Esra qal kerd ke Dadgeha Heqê Merdiman Îmralî de binpaykerdişê heqê merdiman nêvînaya û nê çîyî qal kerdî: "Persêr û hakimê înfazî yê zîndanan senîn ke nê tecrîdê bîyayeyî goreyê qilifê huqûqî nusnenê, Dadgeha Heqê Merdiman zî wina kena. Eke qerarê Dadgeha Heqê Merdiman qerarêke bitesîrbayne, do tecrîd bişikîyayêne. La asayeyo hukm zî binê tehdayê otorîterê sîyasî de qerar dano. Seba nê zî texmînê ma no yo ke. La asayeyo hukm zî binê tehdayê otorîterê sîyasî de qerar dano ke derheqê Îmralî de qerarêke wina nêeşkeno bido." 

 

'Seba duşthuqûqîyî bêrê nimitiş bêveng ê' 

 

Esra bale ante serê bêvengîya duştê tecrîdî de û wina dergî da qiseyanê xo: "Bêvengîya duştê tecrîdî de bêşik girêdayeyê terso ke ameyo wareardişî yo. Prosesê helkerdişî de sîyasetmedarê ke bi destûrê dewlete şîbî Îmralî bi cezayê giranî ameyî muhakemekerdiş û vera nê zî wina asan nîyo ke welatijêke duştê tecrîdî de veng vejo. Mekanîzmayê dewlete ya neteweyî, mekanîzmayêke duştê binpaykerdişê dewlete de veng vejê nîyê.  Ewro eke şima duştê binpaykerdişê Tirkîya de veng vejê ganî şima duştê dewletanê bînan ê endamê Konseya Ewrûpayî de zî veng vejê. Dewletê bînî  nêwazenê serdestîya înan hetê dewletan ê bînan ra bêrê sînorkerdiş û vera nê veng vejê. OHD, ÎHD, TÎHV, TOHAVî zî duştê cezayê zîndanan ê muebetî yê giranî 'Heqê umîdî'  vîr fîna û muracatê Komîteya Wezîran ê Konseyê Ewrûpayî (AKBK) dayî. Di muracatê DMMEyî de derheqê dosyaya Abdullah Ocalanî de, Hayatî Kaytan, Ciwan Botan û Emîn Gûrbanî de derheqê heqê umîdîyî de qerarêke fînak da. Ma muracatan de bandêr bîyî ke pêwa serê nê cezayan de serrî derbas bîyê hema Tirkîya de mekanîzmayêke cigêrayîşî çini yê. Serê nê de Komîteya Wezîran tesbîto ke Tirkîyayî derheqê heqê umîdî de mekanîzma awan nêkerdo, kerd. Sey OHDyî di na babete de do hewldayîşê ma bidomê."