MERKEZÊ XEBERAN  - Hemsereka KNKyî Zeyneb Mûrate dîyar kerd ke Tirkîya di hêrişê xo de Zap, Metîna û Avaşînî de sînordar nêmanena û vat: "2023yî de seserra Îtîfaqê Lozanî vernîyê ma de yo. Tirkîya reyêk bîn wazena di na seserre de newe ra sînorê xo verhîra bikero û ê wîlayetêke sey Musûl ameyê namekerde reyêk bîn bifîno binê îqtîdarîya xo. " 

 

Tirkîya di 23yê Nîsane ya 2021î de duştê Mintiqaya Federe ya Kurdistanî de operasyonêke verhîra dabî destpêkerdiş. Operasyonî ke netîce nêgirawtbî reyêk bîn sere ro konseptêke şerî yê neweyî kerd. 15ê Nîsane de dimayê pêvînayîşê Serekwezîrê Mintiqaya Federe ya Kurdistanî Mesrûr Berzanî yê Erdoganî dir, 17ê Nîsane de bi hetkarîya Partîya Demokratîke ya Kurdistanî (PDK)yî hemverê Zap, Metîna û Avaşînî de hêrişî ameyî destpêkerdiş. 

 

Derheqê averşîyayîşê sîyasî, hêrişê hemverê mintiqayî de û amancê Tirkîyayî de Hemsereke ya Kongreya Netewîya Kurdistanî (KNK) Zeyneb Mûrate qisey kerd. 

 

'Wazenê mintiqa îşxal bikerê' 

 

Zeynebe dîyar kerd ke konseptê şerî yo ke ameyo hadrekerdiş amanc kenê ke Kurdan werte ra wedarê û wina dest bi qiseyanê xo kerd: "Stratejîyê ke dewlete ya Tirkî  yê derg û bêpeynî esta. Goreyê nê stratejîyî planê xo virazena. Yew nê planan ra zî planê şerî yo. Nika konseptêke şerî vistê dewreyî. Yew nê ra zî Mintiqayê Zap, Metîna û Avaşînî yê. Nizdîyê serrêke zêdeyêrî Mintiqayê Zap, Metîna û Avaşînî de hêrişî estê. No operasyon heta demêke dewam kerd la bi xoverdayîşêke bêemsal û paştgirewtişî ya şarî nêeşkayî bi nê planî ser de bikewê. Di menga Nîsane de no şer reyêk bîn verhîra ame destpêkerdiş. Bi sîlehê giranî hewayî û bejîyî ra hêriş kenê. Êdî eşkera yo ke Dewlete ya Tirkî bi behaneyê PKKyî wazena na mintiqa bi pêroyî îşxal bikero. Wazena hewn û xîyalê xo yê Împaratorîya Osmanîyan ca bîyaro û sînorê xo verhîra bikero û agêro sînorê ke mîyanê Mîsakî Mîlî de ameyo ramojnayîş kerdiş." 

 

'Verê çimê dinya de Kibris ame îşxalkerdiş' 

 

Zeynebe, da zanayene ke heto bîn ra serra 2023yî seserrîya Îtîfaqê Lozanî esta  û wina qal kerd: "Tirkîya reyêk bîn wazena na seserre de newe ra sînorê xo verhîrayêr bikero û o wîlayeto ke seke Musûl ameyo namekerdiş reyêk bîn bifîno binê îqtîdarîya xo. Her kes zaneno û vîr ra nêkeno ke Tirkîya serra 1974î de zî Kibris verê çimanê dinya de îşxal kerd. Wazenê her çîyî zî serê Kurdistanî de bikerê. Roja ewro de zî wazenê Kurdistan seba newekerdiş û ganîkerdişê xeyalê xo yê Osmanîyî xusûsî zî herdê Vaşurî û  Rojawanê Kurdistanî bifîno binê xetê xo. Bêşik Dewlete ya Tirkî tena bi nê mintiqan sînordar nêmanena. Xo ra nê mintiqayî mintiqayê stratejîkê. Çirê dewlete ya Tirkî bi îşxalkerdişê Zap, Metîna û Avaşînî de bi israr a? Çimkî nê mintiqayî stratejîk ê. Xo ra na mintiqa Vaşurê Kurdistanî ra zî derbas kena. Di mîyanê nê hewn û xeyalanê Tirkîya de Kerkuk zî û Bexda zî bîbî. Nînan dewlete ya Tirkî bi eşkera ana ziwan. Coka tena Şarê Kurdî nê, heme şarê bînî û caardişê mintiqayî hemverê nê îşxalkerdişî de bi reaksîyon ê." 

 

'Statuya Vaşurê Kurdistanî nas nêkenê' 

 

Zeyneb Mûrate ard ziwan ke Tirkîya şerê Ûkrayna û Rusyayî ra feyde gêna û wina bale ante serê babete: "Dewlete ya Tirkî seba di nê şerî de netîceyêke bigîro her çîyê xo seferber kerdo. Çimkî ma vînenê dinya de şer esto û kaosêke esto.  Şer ê Rusya û Ûkraynayî pêwa NATO ci de esto dewlete ya  Tirkî wazena ke na mintiqa de, nê şerî ra feyde  bigîro. Ganî Şarê Kurdî nêtersêrî nizdî bibo û bi hasasîyî nizdiyê nê hêrişan bibo. Dewlete ya Tirkî û otorîterê ci bi tewirêke eşkera anê ziwan ke Vaşur û Rojawanê Kurdistanî seke perçeyêke welatê xo pênase kenê.  Xo ra Kerkuk seke wîlayetêke xo yê 82yîn pênas kenê. Wîlayetê Musulî û qezayê heme Vaşurê Kurdistanî heya ke Kerkuk zî di mîyan de seke herdê xo pênase kenê. Coka statuyê Vaşurê Kurdistanî nas nêkenê. Xo ra nêwazenê ke statuya Kurdan bibo. Bi xusûsî planê Dewlete ya Tirkî o yo ke statuyê Vaşurê Kurdistanî û federasyono ke uca de esto tehrîp bikero. Otorîterê Dewlete ya Tirkî nê çîyan bi tewirêke eşkera ana ziwan. Erdogan û dewleta ey heta nika yew reyêk nameyê Kurdistanî nîyardo ziwan. A çekûye nêeşkenê bîyarê ziwan. Na de asayeno ke qismêke wîlayetê Împaratorîya Osmanîyan o. Nê nênimnenê û raste rastî vanê. La çi heyf ke hemverê nê kerdişan de heta nika otorîterê Vaşurê Kurdistanî  tevrêke nêmoto ra. Bi maskeyê bazirganîyî wazenê raywanî bidê Dewlete ya Tirkî. Ê wazenê rîyê Erdoganî spê bimojnê dinya û vajê ke 'Erdogan neyarê Kurdan nîyo, ma ey dir wurzenê û ronişenê'. No trafîkê şîyayîşî û ameyîşê Tirkîya zî no bî. Coka seke hetkar û şirîg yenê vînayîş." 

 

'Bazirganîyêke lêşin yena rayrayîş' 

 

Hemsereke ya KNKyî Zeynebe, bale ante serê petrolê Vaşurê Kurdistanî de yo û vat ke şerê Tirkîyayî serê ê(petrol) de yo û nê çîyî vatî: " Her kes şerê Rusya û Ukraynayî zaneno. Nika temînkerdişê enerjîyî hetê Rusya ra ameyo vindarnayîş. No zî di mîyanê heme welatan de bîyo kaosêke pîl. Her kes zaneno ke herdê Kurdistanî zengîn o. Binê herdê Kurdistanî heme petrol o. Dewlete ya Tirkî zî wazena nê ra feyde bigîro. Bi îtîfaqo lîşin wazeno bi nê  borîyan bazirganî  bikero.  Wazenê bi îtîfaqo dihetî, di nê karî de netîce bigîrê. No bi xo talûkeyêke pîlî rê  berî akeno. Nika di mîyanê hîzbê sîyasî de razînêbîyayîşêke xeylêk pîl esto. Nika serê na babete de di mabênê KNKyî û PDKyî de kaosêke esto. Reyna serê heman babete de, di mabênê Hukmatê Iraqî û mintiqayî de kaosêke esto. Nika razînêbîyayîşêke xeylêk pîl esto. Çirê? Çimkî serê menfîetê neteweyî de hesabê pîlî yenê kerdiş. Nê nînê qebûlkerdiş! Nika binê nameyê dîplomasî de Tirkîya dir bazirganîyêke lîşin yenê rayrayîş. Ewro barê Kurdistanî xeylêk giran o. O welatêke yo bi seyan hezar şehîd û tepişteyê ci estê û sewbina destqezencîyê ci esto, talûke de yo. Di roja ma ya ewro de bi bazaro zaf ercan û lîşin talûke de yo." 

 

'Iraq de sîyasetêke perçebîyaye esto' 

 

Zeynebe, di qiseyanê xo de bale ante serê hêrişê hemverê Şengalî de û vat: "Hêrişê serê Şengalî de konseptêke nê şerî yê. Na dewamîya Pêkerdişê 9ê Teşrîna Verîne ya. Wazenê îradeyê komela ma ya Êzîdîyan bêpawitiş verdê. Hêrişê serê Şengalî de her çiqas hetê Artêşa Iraqî ra amîbî kerdiş zî, gîştê PDKyî û Tirkîyayî ci de estbî. Nê operasyonî ke hetê Nînova ra  Musûlî de zî, yê binê îqtîdarîya dewlete ya Tirkîyayî de ya. Na rastîyêke ya, dewlete ya Tirkî raste rast bi îstîxbaratê xo serê Musûlî de viraşto. Çimkî heta nika bi desan bargeyîyê Tirkîyayî ronayê. Başîka ra bigîro heta cayê bînî hem tesîrê îstîxbaratî û hem zî tesîrê esker ê dewlete ya Tirkî estê. Sebebê nê tesîrê ma vînenê ke hem bejîyî û hem zî bi hewayî hêrişê Şengalî kenê. Nika rastîyêke esta ke Iraq de kaosêke hukmatî esto. Iraq de no 8 mengî yo hukmat nêameyo ronayene. Coka qerarê nê hêrişan PDK û Tirkîya danê. Çimkî Iraq de sîyasetêke perçebîyaye esto. Di eynî demî de di Mintiqaya Kurdistanî de zî perçebîyayîşêke ciwîyeno. No perçebîyayîş zî beno semedo ke destê dewlete ya Tirkî xurtêrî bibo." 

 

'Şerê mendiş û nêmendişî esto' 

 

Zeyneb Mûrate da zanayene ke senîn heta nika xoverdayîşêke bîbî do nika pey ra zî do bi xoverdayîşî ser bikewê û wina peynî ro qiseyanê xo ard: "Komeleya ma ya Êzîdî heme do nê hêrişan rê bibê verpers. Ganî ma înan tena nêverdê. Wezîfe û verpersîyarîyêke neteweyî ke yo ma wayîr ro ci vejîyê. Her kes deyndarê na komele ya. Di sewîyeyê însanî û dinyayî de her kes verpersîyaro ke rayîr nêdê nê hêrişan. Ewro tena Kurdî nê, Asûrî, Keldanî û Sûryanî zî di talûke de yê. Coka, ê wezîfeyêke netewîya ke ma hemverê nê îşxalkerdişî de vinderê. Ganî ma cepeyêke mîyanneteweyî û milî ke heme caardişan ra yenê ca awan bikerê û destûr nêdê ke îşxalkerdoxî derbas bibê. Çimkî tena seba Şarê Kurdî ney, seba heme hetan şerê mendiş û nêmendişî yo."