Oznûr Deger

 

ANQARA - Hemsereka Pêroyîne ya verî yê DBPyî Sebahat Tûncele derheqê Newroze de ajansê ma rê erjnayîş kerd û wina vat: "Newroze serewedaritişêke sinife ya. Serewedaritişê kedkaran,  bindestan a û duştê serdestan de ya. No serewedaritiş sembola ke bi têkoşîna bedilnayî mimkun a. Newroze roja ke bi tewirêke xurt a waştişê azadî ci de yenê waştişî."

 

Newroze ke seba Şarê Kurdî sey roşanê vejîne û xoverdayîşî yena pêşwazîkerdiş, temamê Kurdistanî de bi coşêke pîl yena pîrozkerdiş û hema zî vengo ke amewo berzkerdiş dewam keno. Newroze bi şîarê 'Wext wextê serkewtişî yo' ame pîrozkerdiş û tepişteyê sîyasî zî zîndanan de bi govendan û tilîlîyan pêşwazî kerd. Hemsereka Pêroyîne ya verî ya Partîya Mintiqayê Demokratîke (DBP) Sebahat Tûncele, Zîndanê Tîpê Lyî yê Sîncanî de derheqê manaya Newroze de ajansê ma rê erjnayîş kerd.

 

'Newroze îfadeya azadî, umîdî û xoverdayîşî ya'

 

Sebahate da zanayene ke Newroze hem mijdîyanî ya wisarî ya û hem zî seba şarî û bawerîyan destpêkerdişêke newe, îfadeyê azadî, umîdî û xoverdayîşî ya û vat: "Nê hetî de Newroze seba şaranê Rojhelatê Mîyanînî xeylêk muhîm a. Têkoşîna azadî û seyyewbînîya şaran de tayê rojî wayîrê manayê muhîman ê. Newroze yanê 21ê Adare zî yew nê rojan ra ya. Newroze eynî wextî de hişê hezar serrî yê Şarê Kurdî û Şarê Rojhelatê Mîyanînî heta roja ma ya ewro arda."

 

'Eynî wextî de serewedaritişê sinife ya'

 

Sebahate da zanayene ke  vatişêk tewr yenê zanayene Newroze serewedaritişê Kawayê Asinkarî ya ke duştê Dehaqê Zalimî de dayo destpêkerdişî ya û wina îzah kerd: "Na eynî wextî de serewedaritişêke sinife ya. Serewedaritişê kedkaran û bindestan a duştê serdestîye de ya. No serewedaritiş duştê koleyî, zilmî û binpaykerdişî yo û ramojneno ke bedilnayîş bi têkoşîne mimkun a. Roja  Newroze de şarê kedkarî û bindestî waştişê xo tewr xurt anê ziwanî. Reyna 21ê Adare de hetê Elewîyan ra sey Rojbîyayîşê Hz. Alî yena pîrozkerdiş. 21ê Adare de, eynî wextî de roja ke pêxemberî Zerduştî rê ameya dayîşî ya. Zerduşt 21ê Adare de Baskê Çemê Arasî de hetê Ahûra-Mazda ra yeno vaftîzkerdiş. Komelê Aryenî şewa 20ê Adare ke 21ê Adare dir girê dana, adir fînenê ta û Newroze pîroz kenê. Ewro eynî wextî de roja peynîbîyayîşî ya Împaratorî ya Asûrî. ( Med-Babîlî peynî ro Asûran ard.)"

 

'Newroze xo resnena Roşanê Zakmûkî'

 

Sebahate ramojnayîş kerd ke asasê Newroze Mezopotamyayî ra xo resnena Roşanê Zakmûkî yê 4 hezar û 350 serrî verî ameyê pîrozkerdiş û na babete de zî no erjnayîş kerd: "Zakmûkî yena manaya ciwîye û newe ra newebîyayîş. Dimayê Adare serê Nîsane yanî 11 roje ameyêne pîrozkerdiş. Gûtîyan zî her 21ê Adare de adir tafînayêne û pîrozîyan de Qiral tewirê şarî bîne û Roşanê Zakmûkî sey 'Roşanê Qederî' ameyê namekerdiş. Toreyê Zakmûkî Gûtîyan ra heta Hûrrîyan, Kasîtan ra heta Mîtanîyan, Ûrartûyan ra heta Medan xo pawito. No tore mîyanê wextî de sey Roşanê Newroze, xo sey kulturî û sîyasî heta roja ma ya ewro ardo."

 

'Newroze nameyê organîzebîyayîşî û çalakbîyayîşî ya'

 

Sabahate wina dergî da qiseyanê xo: " Newroze hetê tarîxî ra û komele ra erjnayîşê ameyoxî ya ciwîya newe ya, destpêka newe hewênawa û bîya wayîrê manayêke komele û sîyasî. Newroze nameyê organîzebîyayîşî û çalakbîyayîşî ya dormeyê waştişê seyyewbînî de û azadîye ya. Adirê Newroze seba roşnbîyayîşê komele û ameyoxî vêşena. Vera nê zî Newroze seba şaran nameyê umîdî ya û vîyarteyî ra heta ewro bi tecrûbeyê xo resaya neslê ewro. Seba têkoşîna Şarê Kurdî herinda Roşanê Newroze xeylêke muhîm a. Newroze wareyê têkoşîna, duştê zilmî û tehdayî de ya hemverê Şarê Kurdî de ameya ferzkerdişî. Adirê Newroze ewro tena seba Şarê Kurdî nê, ameyoxê Şarê Rojhelatê Mîyanînî zî roşin kena."

 

'Meşaleyê 8ê Adare adirê Newroze zî gurr kena'

 

Sebahate bale ante serê aşma Adare û qal kerd ke bi xusûsî 8ê Adare û 21ê Adare  hetê têkoşîna cinîyan û şaran de aşmêka xeylêk muhîm a û wina ardî ziwan: "Meşaleyêke cinîyî 8ê Adare de seba azadî û seyyewbînîye tafînenê, adirê Newroze zî gurr kenê. Pêwa heme tehda û manîyîyan, cinîyî duştê krîzê sîyasî û ekonomî de, pawitişê heqî, qirkerdişê cinîyan, şerr û şîdeto ke meydanan de bîy  No coş û xoverdayîşê cinîyan meydanê 21ê Adare ya Newroze de zî xo mojna ra. Cinîyan vatî  'Ma têreyde xurtê, ma do têreyde bivurîyê'. Şaran zî vat 'Wext wextê azadîye yo'. Ê ke tewirê Newroze bîy waştişê înan çareserî bî."

 

'Newroze do bivurîyo şolenê têkoşînê muştereke'

 

Sebahate dewamîye de nê çîyî vatî: "Sebebê asasî ya problemê Tirkîyayî  'Neyarîya  hemverê Kurdan de'  û  'Polîtîkayê tehda û zilmî yê AKP-MHPyî yê hemverê Şarê Kurdî de yê'.  Ê ke masaya muzekereyî û dîyalogî apey berdî û serê Birêz Abdullah Ocalanî de tecrîd û asîmîlasyonî giranêr kerdî, hemverê Kurdan de hem zere ra hem zî tever de polîtîkayê şerrî û lejkerdişî fînayî dore û verpersîyarîya krîzê sîyasî û ekonomî ya ke ewro yena ciwîyayîşî yê. Tirkîya lezkî erjê demokratîke û azadî û heqan ra dûrî fînenê û sîstemêke mafyayî serdest kenê. Destê înan de vêşêrî hacetê şîdetî û tehdayî çîyêk nêmendo. Na rastîyêke ya, na rewşa bîyaye nêbena ke bêro dewamkerdiş. La na rewşe wina hema xo ver ra nêeşkena bivurîyo. Yanê na bloka  faşiste hema wina xo ver ra dest îqtîdarîye ra vera nêdana. Eksê nê, seba îqtîdarîya xo bipawo do heme hacetanê tehdayî û zorî yê dewlete bikerê dewre. Îttîfaqo ke 6 partîyan ra awan bîyo zî çi heyf ki umîdê wareardişî ra dûrî yo. Destê ma de tena metodêke esto: Îttîfaqê demokrasîye ya HDPyî serekîya ci kena. Şarê Tirkîya mecbûr nîyo ke 2 metodan ra yewî tercîh bikero. Seba ke qedera xo eşkera bikerê, xurtkerdişê îttîfaqa demokrasîye ya yewine rayîrê çareserîyî ya."

 

'Şerî rê ney, aştî hema nika'

 

Sebahate bale ant serê aştîye û vat aştî waştişêke lezgîn a û wina vat: "Seba aştî û têduştî, sewbîna hemverê şer û pêrodayîşê her ca de yenê ciwîyayîş, yewin waştişê lezgîn aştîye yo. Şerê parekerdişê yê emperyalan çi heyf ameyoxê cinî û tutan tarî keno. Hemverê şerî de vindarnayîş û aştîye de israrkerdiş seba ma metodêke ferz o. Seba nê zî  waştişê tewr sereyîn ê Newroza emsarî ‘Şerî rê ney, aştî hema nika’ bo. Seba têduştî û aştîye xebata têkoşînî berpirsyarîyêk tarîxî yê vernîya ma yo. Bi hêviya ke roşanê Newroze seba hema şaran bibo destpêkêk newe, ez Newroza şarê kurdî û Rojhelatê Mîyanên pîroz kena. Newroze pîroz bo.”

 

'Şima wareyê Newroze de ma cayê hewayî de'

 

Sebahat Tuncel vat do ê zî şertê zîndanî de Newroze pîroz bikerê û wina vat: “Şima wareyê Newroze de ma do zî cayê hawayî de bê. Seba  azadîya şarê xo û seba aştîye ma do deyîranê xo vajê û govende xo bikerê. Hetê fîzîkî de ma hetê înan de bê, bi fikr, hîs û pratîkan ma do kîşte şima de bê. Ez reyna Newroza heme şaran pîroz kena, pîroz kenê.”

 

*Notê edîtore: Persî vernîya Newroze de ameyî cewabkerdiş la seba şertê zîndanî mektube erey kewte destê ma. Seba nê ma dimayê Newroze weşan kerd.