AMED - Rojnamegerê cinî derheqê serrgera awankerdişê JINHAyî de qisey kerdî û dîyar kerdî ke hemverê ziwanê çapemenîya serdest ya camêrdan sey alternatîf vejîyayo werte û wina vat: "Heme wareyê çapemenîye bi kodê cinsperest pirr bîyê. Demo ke JINHA ame awankerdiş, hewl da ke nê ziwanê birijno. Bi kedêke cidî xo îspat kerd. Cinîyan çapemenîye de vatî, ma estê."

 

Ajansê Xeberan ê Cinîyan (Jinha) 8ê Adara 2012 de hetê komêke rojnamegerê cinîyan ra Amed de ame awankerdiş. JINHA ke bi şîarê ‘û ma nusenê…Verê ke ma vajê camêrdî çi fikrîyenê,  nusenê’ vejîyayî rayîr û di prosesê ke weşan kerdêne, îmza eşt binê xeylêk xeberanê girîng.

 

Îqtîdar 29ê teşrîna verêne 2016 de bi KHKyî dir hûmara 675 JINHA û pêwa nê 10 rojname, di ajansê xeberanû hîrê kovarî pada. Verê ke teblîgatêk JINHA rê bêro, berê ci nîmeyê şewe ame mohrkerdiş. Dimayê nê muxabirî veng nêvindertî û xeberan taqîb kerdî, serê çapemenîya komelî de şarî rê neql kerdî.  Cinîyan sozê xo yê ewil bi Şujine ardî ca. Dima ra Şujin zî bi KHKyî ame padayîş. Cinîyan nê ser de JINNEWS awan kerdî û cayê ke mendo dewam kerdî. Rojnamegerê cinî yê kurdî ke  hedef kenê ziwanê serdest yê camêrdan ê çapemenîye de bivurnê, bêguman îqtîdar û çapemenîya ci nêrehet keno û do bikero zî. JINHA, Şujin, JINNEWS, Jin TV, NUJINHA û xeylêk bînî..

 

Rojnamegere Gulşen Koçuk û Habîbe Eren ke awankerdişê JINHA ra heta nika adetê çapemenîya cinîyan de dewam kenê derheqê JINHAyî de qisey kerdî.

 

'Cinîyan ziwanê xo awna kerd'

 

Gulşene dîyar kerd wexto ke JIHNA awan bîyo, bi cinîyan dir kelecanîyêk virazîyayo û cinîyan vernîya JINHAyî zî mecrayê aîdê xo awan kerdê û vat: "Nê mecra rojname û kovar bî. La JINHA yewin ajansê xeberan ê cinîyan bi. Rojeva cinîyan neql kerdêne. Bi her kesî dir meraq awan kerdibi. Persê sey  'Do ajansê cinîyan se bikero, xebera çi bikero?' bi. Seba ke verê xeberê cinîyan rîpelê hîrên yê rojnameyî de ameyîne dayîş. JINHA hemverê nê ziwanê xo bîyaye kerd. Hewl da ke hemverê ziwanê serdest yê camêrdan ziwanêke newe awan bikerê. JINHAyî ziwanê weşangerîyê cinîyan awan kerd."

 

‘Ma vat cinî estê'

 

Gulşene dewam de wina vat: “Sey JINHA îdiayêk ma ya wina bî; Cinî tena serebûtê şîdetê de çin ê, her wareyê cinîyan de estê. Ma hewl da têkoşînê cinîyan ê bîyayîş û cinsî bikerê weşanê xo. Ma nêeşkenê vajê ziwanê ma tam na mana da resa yo. Nimûne wexto ke newe JINHA dest bi weşan kerd, xeberê ê wextî ma eşkenê rexne bikerê. Seba ke şertê demî eşkeno tesîr bikero. Coka do averşîyayîşê ziwanî dewam bikero. Nimûne verê ma vatêne serebûtê îstîsmarî yê hemverê tutan. La nika ewro ma ewnîyenê îstîsmar beramberê şîdetê hemverê tutan de nêvîneno. Coka ma qerar da ke tacîz, tecawiz tewr zêde nişneno ro. Bêguman ma no bi tevgerê cinîyan dir munaqeşe kerd û bi ca ard."

 

‘Rojnamegerê cinîyan dî ke ê tena nîyê'

 

Gulşene wina qedêna: “JINHA rojnamegerîya cinîyan rê rayberî kerd. Vernîya JINHAyî ma rojnemgerê cinî çapemenîya cîya de xebityenê. La bi abîyayîşê JINHAyî dir ma dî ke ma tena nîyê. Cesaret dayî cinîyan. Belê verê zî rojnamegerê cinî nuştêne. La xeberê înan bi hawayêke verê destê rojnamegerê camêrdan ra derbas bîne. JINHAyî tesîr serê çapemenîyanê bînan zî kerd. Tesîrê JINHAyî hema zî dewam keno. Bawerîya mi aya ke do rojnamegerê cinî pîl bibê, do rayîrê Nujiyanan, Denîzan, Şîlanan, Gurbetellîyan de do rojnamegerîya cinîyan girs bibo."

 

 ‘Hetê îqtîdarî ra hedef ameyî girewtiş'

 

Rojnameger Habîbe Eren zî bale ant serê prosesê awanbîyayîşê JINHAyî û vat, hemverê ziwanê çapemenîye yê netewperest, cinsperest û seksîst, bi ewnîyayîşê cinî her wareyê  komelî têduştîyê cinsî esas girtewto û vat: "JINHA bi şîarê ‘Vera ke ma bifikrîyê ke camêrdî vanê çi ma nusenê' dest bi weşangerî kerd. Netîceyê têkoşînê cinîyan ê seserran de xeyalê ajansê cinîyan bi ca ame. Nê xeyalî her çiqas bi çend cinîyan bi ca ameyê zî, bi caardişê neweyî yê JINHAyî bi. La xeta cinîyan ê JINHAyî ke awan kerdibi, bi hedefê îqtîdarî. 2016ine de JINHA zî bi xeylêk sazgehan dir netîceyê KHKyî ke ameyî vetiş de ame padayîş. La padayîşê seruvenê JINHAyî nêqedêna. Bi Gazete Şûjin û Jinnewsî dewam kerd."

 

'Tedayan ma nêpelçiqna'

 

Habîbe wina qal kerd: “2015ine de dimayê ke îqtîdar prosesê çareserî înkar kerd, reyna prosesê pêrodayîşî dest pêkerd. Herêmanê  Kurdan de, qedexeyê tebervejîyayîşê kuçeyan de sere de cinî binpaykerdişan dir ameyî rî bi rî. Nuqteya neqlkerdişê nê binpaykerdişan de rojnamegerê cinîyan kedêke pîl da. Bêguman no asan nêbi. La pêwa her tedayî ma her ware açarna ajans. Ma babeta neqlkerdişê xeberdarîya rast de îradeyêko kolektîf ramojna."

 

'Cinîyan xo ispat kerd’

 

Habîbe vat, Çapemenîya Tirkîya û dinya destê patron û îqtîdaran de ya û wina dewam kerd: "Her wareyê çapemenîye bi kodê cinsperest ameyê pirkerdiş. Wexto ke JINHA ame awankerdiş, no ziwanî rijna. Cinîyan bi kedêke cidî xo ispat kerd.”

 

'Ma eşkenê weşangerî xurt bikerê’

 

Habîbe tewr peyîn wina vat: “Wexto ke JINHA ame awankerdiş, bi cinîyan dir kelecanêke pîl awan kerd. Ez veng dana pêro cinîyan û komel ke vengê cinîyan berz bikerç. Tedayê ke ci dir ameyê rî bi rî tedayê ke komel vîneno cîya nîyê. Coka ma pêro pîya weşangerî xurt bikerê.”