Sema Çaglak

 

MÊRDÎN - Helîme Gezer a ke di tutê aye ameyî qetilkerdiş, tutêke aye zî ame ferckerdiş û yew zî cezaya muebetî ci rê ame birnayîş, dewaya edaletî kena û dîyar kena ke heta a sax bo, do dimayê dewaya tutanê xo de bibo. 

 

Xeylêk dadîyê têkoşerî û xoverdarî estê ke pêwa zerrîvêşayîye û zilmî dimayê dewa û heqê xo yê. Seba înan aştî û edalet sey hesretêke ya û seke nanî û awe muhîm a. Halîme Gezer (56) zî yew nê dadîyanê xoverdar û têkoşeran ra ke, pêwa ciwîyayîşê xo de hende zilm û zordestîye vînaya zî sereçewtîye nêkerda û dewaya heq û bîyayîşê xo û dewayê tutanê xo kena.

 

7ê Teşrîna Verîne ya 2014î de, prosesê çalakîyê seba serewedaritişê Kobanî de ke Vakur de ameyî destpêkerdiş lajê Helîme, Bîlal Gezer bi guleyê  'Merdimo nêeşkera' ame qetilkerdiş. Lajê Helîme, Mehmet Emîn zî seba verpersê qetilkerdişê birayê xo Bîlalî biberso tevervejîyeno û bi guleyê hetê polîsan ra yenê rijnayîşî yeno gulevarankerdiş û ferc maneno. Dimayê nê serebûtan lajê Helîmeye Haşîm û kênaya ci Garîbe yenê destbendkerdiş û cezaya muebetî ro înan yena birnayîş. Garîbeye ke Zîndanê Kandirayî de ameyêne tepiştiş û 10ê Çeleyî de eynî zîndanî de, hucreyêka tena ci de mendêne, bi tewirêke bişik dinyaya xo bedilna. Haşîm zî hema tepişte yo. La Helîme serê rêça tutanê xo de ya û her çiqas nê welatî de êdî edalet seke qiseyêke vindî bo zî, seba tutanê xo dewaya edaletî kena. Helîme,  vana dewlete bi qetilkerdiş û zilmo ro înan kerdo ê kerdê neyarê xo. 

 

‘Ciwîyayîşêke mîyanê şert û mercê xederan de’

 

Helîme Gezer dewa Xelîlîyî ya Kerboranî de dadîya xo ra bîya. Tutîyîya Helîme seke xeylêk keyeyanê Kurdan bi feqîrîye û zorîye derbas bena. Helîme emrê xo yê tutîyîye de yena zewijnayîş û bena dadîya 10 tutan. Ê şert û mercê zehmetîyan de Helîme him tutanê xo pîl kena him zî mîyanê hêgayî de seba debara xo û keyeyê xo xebetêna. Helîme wina behsê ê rojan kena: "Tutîyîya ma bi feqîrî derbas bî. Ma paletîye kerdê û bi karê pemeyî debara xo kerdê. Dima ra ke ez ameya zewejnayîş. Uca de çend tutê mi virazîyayî, dima ra ma keyeyê xo bar kerd şî Kerboranî. Tutê mi uca de pîl bî. Mi him tutê xo weyî kerdêne û him zî  ez hêgayan de xebetîyayêne. Tutê mi pîl bîyî şîyî dest bi xebate kerdî." 

 

‘Ma pêwa hêriş û îşkenceyî herdê xo nêterekna’

 

Serranê 90î de xeylêk dewê mintiqayî ameyî sotişî û her tewirî hêrişî ro dewijanê ê dewan amebî kerdiş. Xeylêk Kurdî seba nê hêrişan neçar mendî ke dewê xo teriknayî û ameyî koçberkerdiş. Keyeyê Helîme zî yew ê keyeyan ra bî ke hêriş û Îşkence ro înan amebî kerdiş. Helîme Qiseyanê xo de dîyar kerd ke tehda û zilmo ro keyeyê aye ameyo kerdiş, tu cayê de nêameyo vînayîş. Helîma vat: "Serranê 90î de cerdevanan, polîsan û eskerê tîmî serê keyeyê ma de girewtêne û tehda ro ma kerdêne. Ma rê qorîcîtî ferz kerdêne. La ma welatê xo nêterekna û ma dimayê dewaya xo şî. Ma welatê xo nêtereknenê." 

 

‘Qatilê tutanê mi nînê muhakemekerdiş’

 

Helîme ya ke tutanê xo bi zorî û zehmetîye pîl kerdê, reyêna rastîya dewlete dir rî bi rî amî. Helîme, diyar kerd ke tutê aye ameyî qetilkerdiş, la qatilê înan nêameyî eşkerakerdiş û nêameyî muhakemekerdiş. Helîme vat: "Qatilê Mehmet Emîn Gezerî 4 polîsî bî. Her çar polîsî zî ameyî beratkerdiş û tu ceza înan rê nêame birnayîş. Bîlal zî ame qetilkerdiş, Garîbe zî... Ez dewaya tutanê xo kena û dewaya heme tepişteyan kena. Ez dewaya edaletî kena. Wa edalet bêro nê welatî. Wa tutanê ma veradê û nê zilmî û zordarîyî peynî bîyarê. Îşkence ro lajê mi Haşîmî kerdî. Parsûyê ey şikinayî û vat ma do emelîyat bikerê. Bi desto destbendkerde o emelîyat kerdo. No 4 serrî yo lajê mi di hucreya yew kesî de yo. Nêverdenê keyeyê xo bivîno. Lajê mi binê tecrîdî de yo. " 

 

‘Zerrîya mi zaf serê Garîbe de dejena’

 

Halîme dimayê qiseyanê xo şina zereyê odeyî û fotoxrafê tutanê xo yê ke dêsî de aliqnayeyê mojnena ra. Helîme yew bi yew behsê tutanê xo; Bîlal, Garîbe, Haşîm û Mehmet Emînî kena. Dima ra fotoxrafê Garîbeye kena vereka xo û wina vana: "Zerrîya mi zaf serê Garîbe de dejena. Wexto kênaya Bîlalî yena keye, Bîlal yeno vîrê mi. Wexto tutanê Haşîmî vînena o yeno vîrê mi. La dejê Garîbe cîya yo. Tena fotoxrafê aye û erbaneya ci mend. Ez xeylêk ver ra kewena. Garîbeya mi tena şî... Çi beno wa bibo, ez dimayê dewaya kênaya xo ra nêaqityena. Ez wazena qatilê kênaya mi eşkera bikerê û înan muhakeme bikerê. Her tewirî îşkenceyî ci rê kerdî." 

 

‘Garîbe hemverê zilmî de sereyê xo nêtewêna’

 

Helîme  eşkera kerd ke Garîbe cinîyêke têkoşere û xoverdare bî ke tu reyêk sereyê xo hemverê zilmî de nêkerd çewt û qiseyanê xo de wina dewam kerd: "Garîbe wexto ameya destbendkerdiş newe zewejîyabî. Mîyanê Kerboranî de 3 şahidê nimitkî bîbî ke serê kênaya mi de îfadeyî dayî û bî sebebê tepiştişê kênaya mi. Garîbe gama ke amî tepiştiş sirgûnê xeylêk zîndanan amî kerdiş. Tewr peynî zî zîndan de kênaya mi qetil kerdî. A roje ma serê şamî de bî. Telefon ame û vatî 'Garîbe xo kişt o'. Min bawer nêkerd. Garîbe senîn xo bikişo hucreya yew kesîyî de? Aye 20 saetî eştîbî odeya sûngerî. Garîbe ne merdimêka ke întîxar bikero bî. Dinya xirabe bibîyêne zî Garîbe întîxar nêkerdê û dimayê dewaya xo bî. Sereyê xo çewt nêkerdêne. Zilm qebûl nêkerdêne û sere wedaritêne. Coka kênaya mi qetil kerdî. Cenazeyê aye zî Stenbol de remina. Cenaze nêdayêne ma la ma uca de çadirî akerdî ke ma cenazeyê kênaya mi bîyarê." 

 

‘Ez o dimayê dewaya tutanê xo bî’

 

Halîme peynîyê qiseyanê xo de ard ziwan ke do Şarê Kurdî tu reyê o zilmo ke ro ci ameyo kerdiş qebûl nêkero û rojêke do hesabê ê heme zilmî û zordestîyan biperso. Helîme wina peynî qiseyanê xo rê ard: "Na dewletêka faşîst a. Ez no zilmo ke ro keyeyê mi ameyo kerdiş tu reyî efû nêkena û qebûl nêkena. Nê zilmî rê sere zî çewt nêkena. Senîn dimayê hende zilmî mi xo nêda hetêna, ez o ewro zî serê payan bî û dewaya tutanê xo bipawî. Garîbe zî xeylêk zehmetî û zilm vîna. La hemverê înan de tu reyî sere nêkerd çewt û ez pê aye serfîraz a. A dewleta ke tutê mi qatil kerdî, ma kerdî neyarê xo. Heta saxe bî ez o dimayê dewaya tutanê xo bî."