Hîkmet Tunç-Rabîa Onver

 

WAN - Wan de seba krîzê ekonomî û serdê zimistanî esnafî bêrotiş, roja xo qedênenê. Esnafî ke nêeşkenê  kîra bidê, hewl danê ke dikanê xo panêdê.

 

Israrê AKPyî yê şerî de Tirkîya roj bi roje ver bi krîzê ekonomîye giran û krîzê sîyasî de beno. Fatureyê krîzî reynê serê milê welatîyan de ame barkerdiş û sewbîna esnafan zî nisîbê xo ci ra girewtî. Seba vayîye zêde esnafî nêeşkenê çîyêk biroşê, nêeşkenê fatureyan bidê.

 

Wan de esnafan zor û zehmetîyê hemverê krîzî qal kerdî.

 

‘Bi d hewteyê min o mi 20 TL rotiş kerdo'

 

Welatîyê Wanî ke serdê ci bi şîdet o, seba hewcedarîyê xo yê rojane bigîrê, dayîş û girewtiş kenê. Bazarê Rûsî yê Rayîrê Armûşî, pêwa ke saetê nîmerojî yeno zî dikanî nînê akerdiş û muşterî encax saete 2-3 de yenê.

 

Fadîme Dokay ke 10 serrî yo bincilkan roşena, dîyar kerd ke vernîya nê taxe de esnafî kerda û serra ke krîz tewr zêde tesîr kerdo, serra 2022yîn a. Fadîmeya ke hewl dana xo serdî ra bipawo zî sobayêke ceyranî kerda binê tezgahî û hewl dana ke bi soba linganê xo germ bikero. Fadîme dîyar kerd ke seba varayîşê vewre di hewte yo tena bi 20 TL berardiş rota û wina vat: "Mi tena di puncî rotî. Mi di kîrayê xo nêdayê. Ez nêeşkena berardiş bigîrî. Seba nînê rotiş. Hêzê min ê girewtişî zî çin o. Mengê zimistanî ma cebê xo ra wenê. Bi serran o esnafî kena la ameya sewîyeyêke fek ci ra vera bidî."

 

‘Do kam bi 30 TL atlêt bigîro?’

 

Yew cayê ke krîz ra tesîr bîyo Bazarê Şarî yê Pîl o. Cinîya bi nameyê Hanîfe Guzel a 14 serrî yo esnafî kena wina vat: "Taytan mi 15 TL girewtêne. Yê tewr xirab bîyê 30 TL. Ez karê xo bikerê ser do kam  atlêto bi 30 TL yî, bi 45 TL bigîro. Ez mecbûr a kîra tîya ra vejî. Faturayanê xo tîya ra vejî. Hîrê kîrayê mi zere de yê. Hesabê mi de  5 quruş çin o." 

 

‘Welatî nêeşkenê fatura bidê'

 

Hanîfe wina dîyar kerd: "Hêzê girewtişê welatijan çin o. Welatîyê ke nêeşkenê faturayê gazî bidê  întîxar kenê. Se ra se zam ameyo kerdiş. Merdim nêeşkeno çîyêk bigîro. Berardişê ke mi verê bi koliyan girewtêne nika yew û yew gêna. Ez nêeşkena pereyê înan zî bidî. Ez roje de çar nanan gêna. Cixara bîya 25 TL. Pereyê rayîrî zêde bîyo. Seba serdî bi di hewteyo dikanê mi padaye yo. Ez mecbûr a meaşê xebatkaran bidî. Nêwazena dikan padî. La nêzana se bikerî. Keye kîra yo, dikan kîra yo. Seba nê ma nêeşkenê debara xo bikerê."