Rojda Aydın- Habîbe Eren 

 

ŞIRNEX - Dadîya Hamza Encu ke amebi qetilkerdiş, Kadrîye Encuya ke ma aye bi fealîyetê aye ya edaletî ya Qirkerdişê Roboskî ra nas kenê heta dinyaya xo bedilna zî pabeyê muhakemekerdişê kerdoxan bî. Nika zî kênaya aye Aysel Encu têkoşînê edaletî aye ke nîmcet mend, dewr girewta. 

 

10 serrî serê qirkerdişê Roboskî ra vîyara. Dewa Roboskî ya qezaya Qilebanî ya Şirnexî de dimayê hêrişê teyaranê şerî yê Artêşa Tirkî ke 28ê Çeleyî 2011î de kerd û netice de 19 tutî û pêro pîya 34 kesî ameyî qetilkerdiş, ameye naskerdiş.

Nê qirkerdişî de keyeyê ke merdimê xo vinî kerdî tu wext fek gêrayîşê xo yê caardişê edaletî ra veranêdayî. 

 

Keyeyê Roboskijî bi cil û belgê sîyayî heta ewro zî  şînê xo kenê. Yew zî  ê keyeyan ra dadîya Hamza Encu Kadrîye Encu ya. Kadrîye seba caardişê edaletî û muhakemekerdişê faîlan her tim mîyanê hereketî de bî. Êdî zerrîya aye nê dejî ranêkerd û 22yê Teşrîna Verîne ya 2021î de yanî emsar netîceyê krîzê zerrî ra dinyaya xo bedilna. Serrêk peynîyê qirkerdişî de Kadrîye vengdayîşê rayaumumîyê Tirkîya kerd bî: "Erdoğan ewro esto, meşte çinî yo. Labelê ma Kurdî bi serran o serê na herre de yê. Erdoganî ganê ma ma ra girewt. Labelê no, do verê ey de nêmano. Xora ma zanê kamî tutê ma kiştê. Ma qatilan nas kenê. Wa heme kes bizano ke, seba ke ma Kurd ê ma ameyê kiştiş. Ma him Kurd ê, him feqîrê û him zî qaçaxçîyê. Yanê ma merg heq kerd o!" 

 

‘Her wext mîyanê têkoşînê cuye de bî’

 

Aysel Encu têkoşînê dadîya xo Kadrîye wina ard ziwan: "Kadrîye mîyanê şert û mercê zaf zorî de têkoşînê cuyayîşî da. Dadîya mi Roboskî de dadîya xora ameya dinya û pîl bîya û uca de zewecîyaya. Bi pesdewarî debara xo kerdêne û heme kar û barî serê kiftanê aye de bî. Babê mi zî mîyanê zilm û zordarîye de bî û serra 1990î de sey zafêrî Kurdan ame destbendkerdiş û îşkence ey rê ame kerdiş. Ê wextî de zaf îşkenceyê çetinî ameyêne kerdiş. Sewbîna dadîya mi zî  babîyê mi dir ameye destbendkerdiş û 4-5 rojî  qereqole de mendê. Qorîcîtî înan rê amebi ferzkerdişî. Labelê pîyê mi qebûl nêkerdo. O wext ra heya ewro duştê zulmî de têkoşînê dadîya mi dewam kerd." 

 

‘Ma nêfikrîyayêne ke 34 kesî pêro-pîya qetil bikerê’

 

Aysele, wina qalê roja qirkerdişî kerd: "A roje ma tê dir wer werd. Hamza seba ke derbasê sînorî bibo hadrekerdişê xo kerd. Hamza rey rey vatêne 'do rojêk ê do ma bikişê.' Rey rey eskeran vernîya înan girewtê, rey rey zî teyaran serê înan de gêrayê. Labelê ma tu reyêk nêfikirîyayêne ke do înan bikişê. Ma fikirîyayêne ke înan bigîrê û barê inan wedarê. Xora zaf reyan nê çîyî kerdêne zî. Ma tu reyî nêard hişê xo ke do rojêke înan bikişê. Wexto vatî birîndarî estê, ma vat yew yan zî di kes ê. Ma nêfikirîyayî ke 34 kesî tê dir qetil bikerê." 

 

‘Werrekna mi ey boye bikerdêne…’

 

Aysele, dîyar kerd ke roja qirkerdişî her tim vengê heron û teyaran bîyo û Hamzayî rê telefon akerdo la telefonê ey girewte bîyo. Aysele, vana ke peynî de înan gêrayê û vatê birîndarî estê û wina qiseyê xo derg kerd: "Vatî birîndarî estê. Rewşa înan xirab a. Dadîya mi verê xo da sînor.  Labelê Hemze nêvînayêne. Cenazeya Hemzeyî zaf texrîb bîybi. Mîyanê a vewre de ma nêeşkayêne cenaze teşhîs bikerê. Dadîya mi her tim vatê 'mi qet lajê xo nêvîna, zerrîya mi de mend. Tewr peynî mi bidîyê û sey heme kesî bieşkayêne lajê xo boy bikerdê.'  Vernîya ke krîzê zerrî derbas bikero zî televîzyon seyr kerdêne û zaf bermayîne. Mi ci ra vat 'Ti çirê bermena? Tutê heme kesî şîyê, tenê ê to ney! Datîzay û zaf merdimê to cuya xo bedilna!' Dadîya mi vatêne, 'xeyalê ey zî bîybî, sey şima tutê ey zî bibayne. Mi ke tornê xo bidîyêne. Eke bicuyîyayê do 30 serre bo.' Mi vatê 'qeder a' la dadîya mi vatê 'na qedere nîya.' 

 

‘Seba ke edalet bêro ca mîyanê gêrayîşî de bî’

 

Aysele, vat ke dadîya aye heya dinyaya xo bedilnaya zî her tim cil û belgê sîyayî dayê xo ra û pêwa Hemzeyî şînê 34 kesê ameyê qetilkerdişî girewto. Aysele, nê çîyî ardî ziwan: "Zafêr fealîyetî dayî. Dadîya mi tim vatê 'çi lazim bo ez do bikera û edalet çi ca bo ez do şêrî uca.' Waştişê aye her tim no bî ke kiştoxê lajê aye bêrê muhakemekerdiş, qatilî bêrê vinayene û edalet bêro ca. Seba nê yewî zaf şîyê cayê sey Anqara û Stenbol. Kam ca de çalakîye bîne dadîya mi verê xo dayêne uca. Dadîya mi zaf hêsgire bî. Wexto fotoxrafanê Hemzeyî ewnayêne hêsirî varinayêne.”

 

‘Zerrîya aye êdî dej nêwedarna’

 

Aysel, wina dîqet ant serê vindertişê dadîya xo ya hemverê dewlete: "Dadîya mi hemverê tazmînatî vejîyayîne û vatêne, ma tazmînat nêgînê û qebûl nêkenê, semedo ke wazenê serê serebûtî padê. Dadîya mi vatêne, ‘Ez pereyê gonî senîn qebûl bikerî'. Êdî zerrîya aye nê dejî nêwedarna. Dadîya mi key kurdêk biameyîne qetilkerdiş reaksîyon ramojnayîne û şînê ci girewtêne. Dimayê Roboskî xeylêk qirkerdişî ameyî kerdiş û dejê hemine zerrîya xo de ciwîya.”

 

‘Mergê xo vernê de hîs kerd’

 

Aysele vat, dadîya ci hîs kerdo ke do şêro rehm û wina vat: “Verê mengêke tim vatêne ‘ez o bimirî. Wayê û birayanê xo rê baş biewnê û wayîrê înan vejîyê.’ Tim vatêne, ez o rojêke cayêk de bikewî. Mi zî dadîya xo ra vatêne qalê çîyê winasî meke. Mi a roje mîr kerd. Mi destûr nêdayîne çîyêk bikero. Mi şî tenûre tafîna, a şî serê tenûre. Dimayê ke ameye vat, ‘destê mi bigî ez o bimirî.’ Mi zamayê ma gêra semedo ke bero nêweşxane. O wext krîzê zerrî derbaz kerd. Heta ke ma berd nêweşxane şîye rehm.”

 

‘Wesîyetê dadîya mi muhakemekerdişê kerdoxan bi’

 

Aysele dewam de wina vat: “Heta ke dinyaya xo bedilnaye têkoşînê xo kerd. Ala têkoşînê yê dadîya xo nika mi dewr girewto. Ma do têkoşînê dadîya xo heta peynî dewam bikerê. Çi destê ma ra bêro ma do bikerê. Ma wazenê ke kerdoxî bêrê muhakemekerdiş û edalet bi ca bêro. Dadîya mi vatêne, ‘Wesiyetê mi oyo ke demo ke ez merda, mi kîşte Hamza de defin bikerê.’ Dadîya mi vatêne heta ez serê lingan de bî ez o têkoşînê xo dewam bikerî.”

 

‘Tu wext hemverê zulmî sere nêtewêna’

 

Aysele tewr peyîn wina qalê dadîye xo kerd: “Her tim hetkarîya merdiman kerdêne. Ça zehmetîyêk bibayîne şîne uca. Tu wext hemverê zulmî sere nêtewêna. Semedê tutan ez nêeşkayîne şêrî cayêk la dadîya mi her wext şîne. Dadîya mi xeylêk dewayan ra ameyîne muhakemekerdiş.”