Karkerê pemeyî: Ma mecbûr ê debara xo bikerê

  • 12:09 16 Teşrîna peyêne 2021
  • HEME XEBERİ
 
Sema Çaglak
 
AMED - Kedkarê cinî pêwa zehmetiyan semedê debara keyeyî erdê peme de xebityenê. Cinîyê ke karê arêdayîşê peme de xebityenê dîyar kerdî ke her çend şert û mercê xebate zehmet bo zî ganî debara xo bikerê.
 
Amed de mewsîmê payîzî dir peme yeno arêdayîş. Tewr zêde cinî karê arêdayîşê pemeyî de ca gênê. Menga teşrîna peyêne erdan de cinî û tutî pîya bi saetan xebityenê. Karkerê arêdayîşî serê siba ra dest bi kar kenê heta şan de pêwa şert û mercê mewsîmê xebityenê. Serê rayîrê Ekînverenî yê girêdayê qezaya Çinarê Amedî de erdê pemeyî de demê komkerdişî dest pêkerdo. Cinîyê ke peme arêdanê ajansê ma rê qalê şert û mercê xebate kerdî.
 
'Ma her çar mewsîmî de xebityenê' 
 
Hedîye Yilmaz ke 40 serrî yo emrê xo bi citkarî dir derbaz kerda. Hedîye bi tutanê xo dir citkarî kena. Pêwa keda ke danê nêeşkenê qezenc zî bikerê. Hedîye wina bale ant serê kar û varê xo: "Ma bi taybetî bi ramitişê peme dir debara xo kenê. Wisar ra karê ma dest pêkeno heta zimistanî dewam keno. Dimayê aşêfkerdişî, ma heta arêdayîşê peme mabêne danê. Labelê heta nê wextî zî ma veng nêmanê û ma bi karê fistiq, bindeq û karê bi nê rengî dir eleqedar benê. Her mewsîmî de ma xebityenê. Pêwa zehmetîyê karî, ziwatî emsar tesîr karê ma rê kerd. Ma emsar hende kede da ma hende kede da la beramberê ci ma qezenç nêkerd." 
 
Mêrdeyê Hedîye semedê krîzê qelbî sey verê nêeşkeno citkarî bikero. Hedîye semedê nê zî nika bi tutanê xo dir erdê pemî de xebityena û vat: "Semedê rewşa mêrdeyê xo ez nika bi di tutanê xo dir  xebityena. Ez hewl dana ke debara keyeyê xo bikerî. Sewbîna dimayê ke ez yena keye na rey zî dest bi karê keyeyî kena. Karê ke ma kenê zehmet o, la werrekna goreyê zehmetîyan ma debara xo zî bikerdêne."
 
'Pêwa zehmetîyan lazimîyê ma bi nê karî esto'
 
Berfîn Şenol zî 4 serrî yo nê karî kena wina qal kerd: "Ma eşêf ra dest pêkenê, heta ke peme bêrê wextê arêdayîşî. O zî 3 û 4 mngî ganî derbaz bibo. Gama ke pemeyî sipey bî ma bi destan arêdanê. Semedo ke ma bi destê xo arêdanê, destê me peretênê û benê birîn. Sewbîna dimayê arêdayîşê nê pemeyan ma înan şawenê fabrîkayan. Ma 11 û 12 saatî erd de xebityenê."
 
'Serê sibayî heta şan de ma xebityenê'
 
Hatîce Gulmuz ke 12 serrî yo karê peme dîr eleqedr bena wina vat: "Ez serê sibayî rew aya bena û heta şan de xebityena. Emrê mi temamî nê erdan de derbaz bi. Destpêkê ramitişê peme ra heta arêdayîş merheleyêk xidar verê ma de yo. Ziwatî û varano zêde tesîr pêro keda ma keno. Semedê rewşa hewayî ma xeylêk rey mecbûr mabêne danê arêdayîşî."
 
'Ma nêeşkenê debara xo bikerê' 
 
Adalet Şenol zî sey cinîyê bînan debara xo bi pembe kena û vat: "Wisarî dir karê ma yê erdan dest pêkeno û heta pyenîya payîzî dewam keno. Ma zimistanî zî bi pesdewarî dir eleqedar benê. Bi taybetî ma erdê pemeyî de xebityenê û pê debara xo kenê. La wexto ke varan bivaro, ma mecbûr manenê ke fek karê xo ra vera bidê û no zî tesîr debara ma rê keno. Ma serê sibayî heta şan de erdan de xebityenê pêwa nê ma nêeşkenê debara xo baş bikerê zî. No çî kedwerdişêk pîl o. La xemê kesî nîyo. La ma mecbûr ê bixebityê."