Marta Somek

 

STENBOL - Parlamenterê HDPyî ya Stenbolî Huda Kaya dîyar kerd ke bi polîtîkayê şerê taybetî, serê cinîyan û ciwanan polîtîkayê dişminê cinîyan esto û vengdayîşê paştdayîşê heme cinîyan kerd. Huda vat, ameyoxê Tirkîya do bi destê cinîyan de form bigîro.

 

Parlamentera HDPyî ya Stenbolî û Vervatoxa Kongreya Îslamî ya Demokratîke (DÎK) Huda Kaya , tacîz, tecawuz, tedayê serê cinîyan, polîtîkayê hemverê cinî û tutê kêna dişminîyê îqtîdarî yê hemverê cinîyan de JINNEWSî rê ercna.

 

Huda wina qalê rewşa Tirkîya kerd: "Têkilîyê ensest bigîrê heta îdiayê edebîyatê şeref û namûsî bikerê serê cinî, kêna, wayê û cinîya xo metodê tedayî kenê û nê zî binê nameyê namûsî de kenê û cuye jehr kenê. No zîhniyet seranserê tarîxî de dewam kerd. No tena Tirkîya de ney, yan zî komelê Îslamî de ney, heme komelê muhafazakar de yeno ciwîyayîş, cinî yena desteserkerdiş.”

 

'Kênayê gane kerdişê mîyanê çale nimûneyêk sembolîk o'

 

Huda vat, tarîx de Mekke de demo ke têkoşîn vernê de dest pêkerd, zîhniyetê serdest nêrehet bîyo û vat: "No îdarekerdiş, îdarekerdişêk ateîst, bê dîn, xiristiyan û yahudî bi. Yêke vatêne, ‘ma wayîrê kabeyî yê. Homa û kitab ma ra yeno perskerdiş.' Merdimê ke Kabe ra nêvejîyayîne û qurban dayîne bî. La sinifê serdest a roje, serê cuya cinîyan bi polîtîkayê xo her çî îdare kenê. Ayetan de zî esto, zîhniyetê serdestî yê a roje tutê kêna gane gane kerdêne erd."

 

‘Bindestkerdişê cinîyan her wexr komeleyê mihafazakar de bi’

 

Huda dîyar kerd ke do hesabê cinîyê ke şîdet vînenê, yenê tecawizkerdiş û qetilkerdiş bêro persayîş û vat: “Ma nêeşkenê nê qederî rê verdê. Ganî ma hesabê nê bipersê. Bindestkerdişê cinîyan her tim komelê muhafazakar de bi. Baweriyê cîya de zî no wina yo. Demo ke merdim adetê muhafazakar û referansan ewnîyeno, rayîrvejîyayîşêk pîl esto. Qursê Quranî yurdan de û mekanîzmayê nasnameyê dîndarî de, têkiliyê cinî û camêrdan yenê qedexekerdiş. Nê komalan de teda û rijnayîş zaf giran o. Tirkîya de tena  beşêk qij ê îstîsmar û tecawizan vejênê werte. Yê ke yeno îfadekerdiş, yê ke nîno îfadekerdiş, yê ke îftira ser de yeno kerdiş, yê hetê keyeyî ra yenê nimitiş. Qirkerdiş û îstîsmar êdî ziwanê siyasetî de zî xo danê teber.”

 

‘Polîtîkayê şerê taybetî’

 

Huda nimûneyê Gulîstan Doku 5ê Çeleyî 2019 de vînî bîbî, Rabîa Naz Vatan ke 11 serrî ke Eynesîl a Gîresunî 13’ê Nîsanê 2018 de bi guman vînî bîbî zî ard vîr û vat, dayika Gulîstane hema rayîr pawena û di serrî yo awe Gulîstane gêrena. Huda bale ant serê polîtîkayê şerî û vat: “Dişminîyê hemverê cinî polîtîkayê sîstemî yo. No bîyo pratîkê dewlete. Bi zanebîyayîş serê cinîyan de yeno kaykerdiş. Hêzê asayîşî bi zanebîyayîş hetê dewlete ra yenê xelatkerdiş. Ganî ma cinî bi paştdayîşêk pîl têkoşîn bikerê.”

 

‘Vengdayîşê paştdayîşî’ 

 

Huda vengdayîşê paştdayîşê hemverê polîtîkayê dişminî kerd: “Ganî her het ra bawerî û îdelojîyê cinî semedê ameyoxî bêrê têhet û têkoşîn bikerê. Zîhniyetê serdest yê camêrd nêwazenê cinî îtîraz bikerê cipersayîş bikerê. No profîlê cinîyan zî seba heme dinya bi rîsk o.”

 

Huda tewr peyîn wina vat: “Diyanet vatişê sey baltuz, kênaya ciya rast, rojewenê absurt û sapkin yê eletewş  vejeno werte. Ganî ma serê rojevê absurt yê diyanetî nêverdê û hetê bîn yê perdeyî biewnê. Ganî cinî ziwanê hempar bidest bikerê. Ma mecbûr ê yew bi yew dest bidê cinîyan. Hewcedarîyê cinîyan bi azadî esto.”