Nişmiye Guler

 

STENBOL - JINHA ke îqtîdar û çapemenîya serdest ê camêrdan nêrehet kerd, 5 serrî verê bi KHK amî padayîş.

 

Ajansê Xeberan ê Cinîyan (Jinha) 8ê Adara 2012 de hetê komêke rojnamegerê cinîyan ra Amed de ameye awankerdiş. JINHA ke bi şîarê ‘û ma nuesnê... Bê ke ma vajê camêrdî çi fikrîyenê, çi nusenê' vejîyayî rayîr û nê prosesê ke weşan kerdêne, îmza eşt binê xeylêk xeberanê girîng.

 

Fikrê ajansê xeberan ê cinîyan bi JINHA dest pêkerd

 

Charles-Louîs Havas ke yewin ajansê dinya Agance Havas ke seserra 19in de 1832 awan kerd, serê îhtîmalê ke rojêke do ajansêk de cinî bixebityê, nêvindert. La cinîyê Kurdî bi JINHA dir temelê nê eştî. Fikrê JINHA zî aydê rojnamegere Ayfer Serçe (Şîlan Aras) ke 2006 de Îran de ameye qetilkerdiş bi.

 

Çapemenî de ziwanêko newe 

 

Demo ajansê cinîyan ame awankerdiş, dîqetê xeylêk kesî ant.  Heto bîn ra zî xeylêk rojnamegeran zî semedo ke xeberan de peynameyo ke pederşahî temsîl kerdêne, nêxebitnayîne, ziwanê winasî qebûl nêkerdî. Cinîyan şertê hemverê ziwanê serdest dayî destpêkerdiş de temelê ziwanê newe yê çapemenî de eştî. Ajanso ke beşê cinî, tutan, ekolojî de xeberan viraşt, bi vengê heme cinîyan ke keda înan nîna vînayîş, vengê înan nîno eşnawitiş. Semedo ke her tim mîkrofon dergê cinîyan kerd, nê semedê embazê xo yê çapemenîya azad zî bi tesîr kerdî.

 

Cinî ney gumanbar vurya 

 

JINHA bi dîmenê ke xebitnayî zî rayîrêk bîn akerd. Hemverê ferasetê çapemenîya hetgir ê cinîyan teşhîr keno, JINHA sere wedarna û gumanbarê cinî û tutan teşhîr kerd.

 

Awankerdişê ziwanêk kolektîf

 

Ajansî ziwanê xeberan zî bi mezgê cinîyan ê kolektîf aver berd. Ziwanê cinsperest ra xo dûr da û mîyanê demêk de xo resna sewîyeyêke.

 

Bî vengê şarî

 

JINHA 2015 de bi xeberanê wareyê îdarekerdişê xoser viraşt, serê xoverdayîşî şarî de vindert. Hemverê sûc û rastîyê şerî yê Tirkîya, muxabiranê JINHAyî Şirnex, Gever, Gimgim, Farqîn, Nisêbîn û Sûr de xeberanê şarê xoverdayox viraştî.

 

Teda û pelçiqnayîş 

 

JINHA bi xeberanê ke viraşt, îqtîdar û çapemenîya ci nêrehet kerd, 2015 de rastê astengîyan ameye, muxabirê ci ameyî destbendkerdiş  û tepiştiş. Muxabiranê ci wareyan ra dûr fîstî, cigêrayîşê viran înan rê ame ferzkerdiş. Hacetê înan ameyî desteserkerdiş. Pêwa nînan raywanîya heqîqetî dewam kerd.

 

Denîz Firat û Nûjîyan Erhan

 

JINHA sewbîna Rojawan, Şengal û Mexmûr de hêrişê DAIŞî zî taqîb kerd. Denîz Firat û Nujiyan Erhan ke tarîxê çapemenîya cinîyê kurdî de bi tîpê zerdînî nameyê xo nuştî, rojnamegerîya ajansî kerdî.

 

Xelatê ke ajansî girewtê

 

JINHA  4 serrî cuya weşanê xo de xeylêk xelatan girewt. Xelatê Rojnamegerîya Metîn Goktepe de ‘Xelata Xebera Nuşteyî’, ‘Xelata Rojnamegerîya Şehîdê Çapemenî û Musa Anter’ de zî  xeleta ‘Rojnamegerîya Cinîyan ê Gurbetellî Ersoz’ girewt û erjîyayeyê Xelata Evrîm Alataş ê hemverê Bêtêduştî ÎLEFî ame vînayîş.

 

JINHA bi serkewtişê xo rojnameger û rêxistinê mîyanneteweyî ra nêzdî ra ame taqîbkerdiş. Xeylêk rojnamegerê teberê welatî ra ameyî serdayîşê JINHAyî.

 

Bi KHK ameye padayîş

 

Îqtîdar şewa 29ê teşrîna verêne 2016ine de bi KHK hûmara 675 JINHA û xêrcê nê 10 rojname, di ajansê xeberan û hîrê kovarî pada. Verê ke teblîgatêk JINHA rê bêro berê ci nîmeyê şewe ame morkerdiş.

 

'Ma qeleme semedo ke bikewo erd nêgirewt'

 

JINHA eşkerayîya ke 30ê teşrîne verênde de da wina vat: "Ma sey hemrayê Gurbetellî Ersoz, Denîz Firat û Şîlan Arasan, têkoşîn dewam kenê. JINHA do her daîm bibo vengê cinî û têkoşînê cinîyan. Ma hemverê hukmê ke AKP û dewleta camêrdî qerarê ci dayê sere nêtewênenê. Ma bi vatişê, ‘Camêrdî çi fikrîyenê’ nênuştêne, nika zî ma do nêvajê ke ‘camêrdî çi qerar danê' û nuşteyê xo dewam bikerê. No têkoşîn newe ra dest pêkeno. Tîya ra tepya ma her ca de yê. Ma bêveng nêmanenê. Ma qeleme semedo ke bikewo erd nêgirewt destê xo."

 

Ajansê newe  

 

Cinîyan sozê xo vernê de bi Şujin ca ard. Dima ra Şujin zî bi KHK ame padayîş. Cinîyan nê ser de JINNEWS awan kerdî û cayo ke mendo dewam kerdî. Rojnamegerê cinî yê kurdî ke hedef kenê ziwanê serdest ê camêrdan çapemenî  de bivurnê, bêguman îqtîdar û çapemenîya ci nêrehet keno û do nêrehet bikero zî. JINHA, Şujin, JINNEWS, Jin TV, NUJINHA û xeylêk bînî..