Marta Somek

 

STENBOL - Avûkate Jiyan Tosun, derheqê Garîbe Gezer ke Sazgehê înfazê Cezaya Tîpê F yê Hûmara Yew ê Kandirayî şîdet û îşkence ci rê ame kerdiş û gardîyanan tecawuzê ci kerdibî de qisey kerd û vat: "Gardîyanê cinî tecawuzê Garîbe kenê û pêwa ke sereyê aye gonî beno zî hetê doktoran ra nîna dermankerdiş. Garîbe ma ra waşt ke çîyê ke ciwîyaya bêrê eşnawitiş."

 

Garîbe Gezer 5 serrî yo Sazgehê Înfazê Cezaya ya Kayserî de tepişte ya. Her tim cezaya hucre dîya ci û a peyîn zî 15ê Adare de ameye dayîş. Nê prosesî de surgunê Zîndanê Tîpê F yê Hûmara Yewin ê Kandirayî ameye kerdiş û 22 rojî cezaya hucreyî qedêna, wazena ke şêro hucreyê hîrê kesî.  No ser de wazenê reyna Garîbe berê hucreyê yew kesî. Garîbe protesto kena, gardîyanî aye benê odaya sungerî, uca de hetê gardîyanê cinîyan ra îşkence, şîdetê cinsî û tecawuz ci rê yeno kerdiş. Garîbe waşt ke avûkat û waya xo ra vajo, la mektubê aye nêameyî şawitiş yan zî ameyî sansurkerdiş.

 

Semedo ke tecawuz û îşkence qal kerd, cipersayîş ame destpêkerdiş

 

Garîbe telefon de îşkenceyê cinsî waya xo ra qal kena û coka cezaya hucre danê. Garîbe semedê îşkence û tecawuzî peynîya cuya xo bîyaro, semedê kewtişî gonî şina mezgê ci la doktor pêwa nê derman nêkeno. Garîbe bi a rewşe benê odaya yew kesî ke bi kamerayan yen ataqîbkerdiş. Na oda de Garîbe mecbûr manena, lazimîyê xo yê  tuwaletî verê kamera de bikero. Reyna odaya sungerî de semedo ke parçeyêk qij ê sungerî tira kerda zî 11 rojî cezaya hucreyî ci rê ameya birnayîş.

 

Muracatê sucî 

 

Avûkate Eren Keskîn, Jîyan Tosun, Jîyan Kaya wekîlîyê Garîbe girewt serê xo. 20ê êlule de muracatê sûcî  dozgerî rê kerdî û vatî: "Ganî berpirsyarîyê bi ‘Pêkerdişê Heqê Merdiman ê Ewropa û Pêkerdişê Neteweyê Yewbîyayeyê Hemverê  Ceza yan zî Caardişê Qijvistişî, Hemverêmerdimayî û Zalim’ verê çiman de bêro girewtiş û cipersayîşêk bi tesîr bêro kerdiş."

 

Parlamentera HDPyî zî rewşe berdî rojeva meclîsî. Avûkata Buroyê Hetkarîya Huqûqî ya Hemverê Tecawuz û Tacîzî, Jîyan Tosun derheqê rewşa Garîbe de ajansê ma rê ercnayîş kerdî.

 

Dimayê cezaya hucreyî odaya yew kesî 

 

Jîyane vat, zîndanê Bunyanî 33 rojî cezaya hucreyî danê Garîbe û dima ra surgunê Kandirayî kenê û wina vat: "Garîbe hîrê rojan hucre de yena girewtiş. Dima ra ceza qedêna kenê odayêke yew kesî. Garîbe bi israr vana, ez şina verê embazanê xo. Waştişname dana û waştiş kena. La waştiş nîno ca. Garîbe nê ser de çalakîya berpirodayîşî kena û vana mi bere verê embazanê mi."

 

Îşkence, şîdetê cinsî, tecawuz

 

Jîyane wina vat: "24ê Gulane de Garîbe çalakî kena û 7-8 gardîyanî şinê odaya yew kesî. Uca de şîdetê cinsî, îşkence û tecawuz yeno kerdiş. Gardîyanî vanê ti bidê ber ro, ma do to bikerê odaya sungerî. Garîbe pirodayîşê berî dewam kena. No ser de ekîbêk pîl ê gardîyanan yena û Garîbe bi erd ra kaş kenê, benê hucre. Vana şalwarek aye ra bîya, şalware ci ra kewta, korîdorê  gardîyanê camêrdî uca de bîyê, viran berdê odaya sungerî. Garîbe 4 saetan uca de yena vindarnayîş. Dima ra benê odaya aye. La wexto ke aye benê, gardiyanê cinî cigêrayîş de hêrişê cinsî kenê."

 

Pêwa sereyê aye ra gonî yena doktorî tedawî nêkenê 

 

Jîyane dîyar kerd ke Garîbe hemverê nê îşkenceyî hewl dana întîxar bikero, dimayê hewldayîşê întîxarî bi saetan dima erd de menda û berdê revîr la doktoran aye derman nêkerda û vat: "Pêwa ke sereyê aye gonî beno zî doktor tedawî nêkeno. Dimayê ke Garîbe yena serê hişê xo dermankerdiş red kena. Pêwa nê rewşe Garîbe benê hucreyê aye. Garîbe demê hucreyî ma ra vana wina vana; pîsê merdiman uca de esto. Cayêk zaf pîs o û xirab o, boye ci ra yeno. Uca bi kamera yeno taqîbkerdiş."

 

Garîbe 24 saetan uca de yena girewtiş. Îmkanê ke hewcedarîyê  tuwaletî cayêk bîn bikero çin o û vat, ‘semedê nê mecbûr menda verê  kamerayan de hewcedarîyê tuwaletî xo bikerî."

 

'Eşkayîne ke dinyaya xo bedilnayîne'

 

Jîyane dîyar kerd ke derheqê îşkence û binpaykerdişê heqan ê hemverê Garîbe de tu cigêrayîş nêameyo kerdiş û vat: "Îdareyê Sazgehê înfazî hemverê ke Garîbe reyke bîn hewldayîşê întîxarî bikero,  tu cigêrayîşêk psîko-sosyal nêkerdo. Vera ke ganî ercnayîşêk derheqê îhtîmalo ke eşkena reyna întîxar bikero, aye reyna bi tena sereyê aye hucre de gênê. Uca de eşkayîne reyna hewldayîşê întîxarî bikero û dinyaya xo bibedelno. Derheqê nê de cigêrayîşêk bikero. Raporêk ke  Garîbe bi tena sereyê xo eşkena bimano yan ney, nêameya vetiş. Îdarekarê zîndanî tedbîr nêgirewto. Garîbe semedo ke waya xo dir qisey kena, 5 rojî cezaya hucreyî danê ci."

 

Bi bahaneyê parçeyêk sunger tira kerda cezaya hucre dayî  

 

Jîyanê dewam de wina vat: "Pêwa îşkence û  şîdetê cinsî ci rê ame kerdiş zî ercnayîşêk nîno kerdiş. Semedê travma cuyaya parçeyêk sunger tira kerda û nê ra 11 rojî cezaya hucreyî ci rê ameya birnayîş. Vera nê caardişan ganî dozgerî bixo bikewo mîyanê tevger û hewldayîşan. Ganî derheqê girewtişê aye hucreyî de û îşkenceyê ci rê ameyo kerdiş de cigêrayîşêk ameyo kerdiş. Ma xo zaf erey resna Garîbe. Dimayê ma 20ê êlule de ma muracatê sûcî kerd."

 

Vat wa çîyê ke ameyê kerdiş bêrê eşnawitiş

 

Jîyane tewr peyîn wina vat: "Ma do bi prosesî dir eleqedar bê. Garîbe waşt ke çîyê ke cuyaya bêrê eşnawitiş, vat wa derheqê îdarekerdişê gardiyanan de û doktoran de semedo ke derman nêkerdê muracatê sûcî bikerê. Ma zî no het ra hewl danê û ma do heta peynî taqîbkerdoxê babete bê."