Melîke Aydin 

 

ÎZMÎR - Wexto ke Pêkerdişê Îklîmî yê Parîsî ameyîne tesdîqkerdiş, meclîs ra di sererastkerdiş derbaz bî  û Prof Dr. Beyza Ustun bale ant ser û dîyar kerd ke sererastkerdişî babeta vatişî yê, do vernîya îtîhalat, îhracat  û berardişê newe ra abikero. Beyza îqazkerdişê do Tirkîya do agêro sergoyê nuklerî kerd.

 

Pêkerdişê Îklîmî yê Parîsî hetê xeylêk welatan ra ameyo tesdîqkerdiş û 1ê teşrîna verêne de serekkomar Tayyîp Erdogan Heyetê Pêroyî yê Neteweyê Yewbîyayî yê New Yorkî de, dîyar kerd ke Tirkîya zî nê pêkerdişî tesdîq kena. Dimayê nê qanûnî ‘Kanûnê Derheqê Tesdîqkerdişê Pêkerdişê Parîsî de’ şawitî meclîs. Çarçewaya nê hemleyê ke pisporê îklîmî û pawitoxê cuye waştî de qanûn bi waştişê parlamenterê muxalefetî, şawitî Komîsyonê Derûdorî yê Meclîsî.

 

Prof. Dr. Beyza Ustun, derheqê babete de ercnayîş kerd. Beyza îmzakerdişê pêkerdişî yê Tirkîya sey, "operasyonê ewnîyayîşê kapîtalîzm reya diyîn xebitnayî" ercna û vat: "Amancê Tirkîya oyo ke binê nameyê berardişê enerjî ke zirarê ci xoza rê çin o, fonê mîyanneteweyî feyde ci ra bigîro. Dimayê ke pêkerdiş ame îmzakerdiş di rojî dima 7ê teşrîna verêne de sererastkerdiş meclîsî ra derbaz bi û di madeyê girîng yê vernîya îthalat, îhracat û newe ra berardişê nuklerî keno, esto. Bi no hawa Tirkîya bena namzedê depoyê berardişê nuklerî yê Ewropa û Asyaya Dûrî.”

 

'Amancê Tirkîya oyo ke fonan ra feyde bigîrê'

 

Beyza dîyar kerd, sebebê îmzakerdişê Tirkîya oyo ke fonan ra feyde bigîro û vat: "Tirkîya wazena lîsteyê yewin de ca bigîro, mabêne welatan de vernî de bo, fonan ra feyde bigîro. Erdoganî vernê de rayaumumî ra vat, do pêkerdiş îmza bikerê. Dima ra raydayîşê parlamenteran dewre ra vet, pêşkêşê meclîsî kerd, tesdîq kerd."

 

'Tirkîya do bibo depoyê berardişan' 

 

Beyza dewam de wina vat: "Îtîrazê hemverê Santralê Nukllerê Akkuyu, dimayê viraştişê îhalayê santralî bi. Dimayê viraştişê îhaleyî do Tirkîya bibo depoyê berardişê nuklerî. Îqtîdar xeylêk sererastkerdiş kerd. Rêziknameyê ÇEDî de, îbareyê sey ke vernî depoyê berardişê binê golan û mêrgan de yenê viraştiş, zêde kerd."

 

'Girewtişê berardiş, rotiş û newe ra berardiş qanûnî yo' 

 

Beyza sewbîna vat ke bi di sererastkerdişê meclîsî ra derbaz bîyê teberê welat, îthalkerdişê berardişan, îhracatkerdiş û newe ra berardiş, bîyo qanûnî û bi nê dir zî Tirkîya bîya namzedê wareyê berardişê nuklerî ya Tirkîya.

 

'Cuya ganeyan tehluke de ya' 

 

Beyza bale ant serê tesîrê nê berardişan û vat: "Bi îmzakerdişê pêkerdişî dir îdiayê ‘eşkenê bêrê newekerdiş', 'bê tesîr o' do vernîya berardişî bêro akerdiş. Ma vîrajêke zaf bi tehluke gênê. Semedo ke herre ma 20 serrî yo semedê hewldayîşê kapîtalîzmî binê awe de ya. Sey daristan, wareyê ramitişî, behr û golan, Heskîf û Sûrî, hewl yeno dayîş ke bêrê çinkerdiş. Daristanan de semedê madenê ocaxê kerreyan ware ameyê akerdiş. Sermaye bi lez û bez bi paştdayîşê îqtîdarî wareyê cuye desteser keno. Îqtîdar bi pêkerdişo ke ameyo îmzakerdiş zî operasyonêk ewnîyayîş ê diyîn şaweno."