Melîke Aydin

 

ÎZMÎR - Welatîyê ke reaksîyon vera vayîya ke roj bi roje zêde bena dayî û dîyar kerdî ke dayeyê yenê eşkerakerdiş rastî nêmojnenê ra û şar zî roj bi roje feqîr beno.

 

Sazgehê Îstatîstîkê Tirkîya (TUÎK) îstatîstîkê vayîye gaz û ceyranî yê aîdê menga Çele- Hezîranî ya 2021 de eşkera kerd. Goreyê dayeyî, demo ke merdim ewnîyeno 2021 de xebitnayîş goreyê demê verî semedê 1 kWh ê ceyranî se ra 13.4 bîyo, goreyê eynî wextî serra vîyarte zî se ra 10,9 zêde bîyo û bîyo 65.0 quriş awanîyan de zî semedê 1kWh ceyran, xebitnayîşê demê ewil ê 2021 de  pere dayê, goreyê demê vernîya ci se ra 8.2 bîyo, goreyê serra vernîya ci se ra 11,7 zêde bîyo û no 79,5 qiruş o.

 

Vayîya gazî yê sanayî de demê ewil ê 2021 de goreyê demê vernîya ci se ra  3.8 zêde bîyo û goreyê eynî demî serra vîyarte de se ra 3,7 kêm bîyo û bîyo 182 quriş. kuruş. Awanîyan de zî metrekupêkê  demê ewil ê 2021ê pereyê ke maeyo dayîş goreyê demê vernîya ci se ra 3,3, yanî se ra 5,3 zêde bîyo û bîyo 192,3 quriş.

 

Dayeyê ke ameyê parekerdiş, faturayê awe, şîyayîşê mitbaxe, kîra, şîyayîşê wendegehî zî zêde bî, rewşe hîna zaf giran bena û welatî vanê ke êdî nêeşkenê debara xo bikerê.

 

‘Bi meaşê teqawîtbîyayîşî fature nînê dayîş'

 

Karkera teqawitî Încî Tepe ke Stenbol ra  koçê Îzmîrî kerda wina vat: "Di meaşî zî bikewê keyeyê ma nêeşkenê debara xo bikerê. Xora kesê teqawit bi zehmetî debara xo kenê. Ez di hezar û 300 lîra meaş gêna. Tu faliyetêk ma yê komelî çin o. Ma nêeşkenê şêrê cayêk. Zimistanî ame do fatureyê gazî zêde bibê. Ma bi tavistişê soba xo germ kenê û odayêke de manenê."

 

‘130 lîra faturayê ceyranî ame'

 

Kedkara keyeyî Kubra Kaymaz zî vat, pêwa ke keye de nêbîya 130 lîra faturayê ceyranî, 60 lîra zî awe daya û vat: "Ma bi soba keyeyê xo germ kenê. Ma ceyran nêeşkenê abikerê. Ma bi meaşê asgarî debara xo kenê. Ma 800 TL kîra danê. Di tutê mi estê yew ci ra şino wendegeh."

 

'Vatişê ke çî bîyê erjan yenê vatiş rast nîyê'

 

Ayşe Kara zî reaksîyon ramojna û vat: "Ma dolaba qeşayî û makînaya cilşûtişî xebitnenê. Sey her kesî. Çîyêk zêde çin o. Ma bi meaşê asgarî debara xo kenê.  Di kênayê mi estê. Mi semedê înternet û telefonî 150 lîra da. Vatî vayî kêm kerdê la reyna zî zêde ame. Zûran kenê. Wa bikewê mîyanê şarî ka rewşa ma senîn a, bivînê."

 

Welatîyêke bîn zî wina vat: "Faturayê ceryanî 580 ame. Ma di keyeyî hempar faturayê awe danê. 382 lîra ame. Pereyê ke gêna dana kîra û awe. No caardişêk bêmerdimayî yo. Semedê tutanêma burs nêvejîya. Dewlete çi biwazo ê kena, zerrîya înan kamî biwazo danê înan."

 

'Ma 600 lîra fatura danê'

 

Şazîmet Temel zî wina qal kerd: "380 faturayê ceryanî û 300 lîra zî awe dana. Ez her di linganê xo ra emelîyat bîya. Ez nêeşkena şêrî kar. Ça de yo erjanî. O wext wa şîyayîşê debara ma bidê, ez feqîr a. Semedê erdlerzî keyeyê mi rijya. Hîrê aşmî 3 hezar lîra dayî. Ma nêeşkenê çîyêk bigîrê. Ma nêeşkenê goşt, penîr û zeytûnan bigîrê. Ma tena nanê zuwa wenê."