AMED - Dêrê Surp Sarkis ê tarîxî ke qezaya Sûrî de sey Kuçeyê Alîpaşayî de ca gêno, hemverê çinbîyayîşî xo ver dano.

 

Dimayê îdarekerdişê Hurri-Mitaniyan ê heta 1260î Amedî de wayîrtîye keyeyî xeylêk şaristanîyê sey Asûr, Arami, Urartu, Îskit, Med, Pers, Makedonya, Roma, Mervani, Hamdani, Selçuk û xeylêk şaristanîyê bîn ameyo kerdiş. Sewbîna Amed de xeylêk îbadetxane zî ameyê awankerdiş. Yew îbadetxaneyê ke heta ewro ameyo, Dêrê Surp Sarkis o. No dêr wayîrê tarîxêko 500 serrî yo. 

 

Dêrê Surp Sarkis ke Kuçeyê Alîpaşayî de yo seserra 16ine de ameyo awankerdiş, demê Qirkerdişê Armeniyan de sey embarê genim ameyîne xebitnayîş û dima ra agêra Fabrîqeyê Çeltûkî. No dêr gama ke açarya fabrîqe, ver bi rijnayîşî şi û nika ver bi çinbîyayîşî de yo. Xeylêk kerrayê ci ameyê diznayîş, ameyo talankerdiş û yeno waştiş ke hafizayê komelî de bêro çinkerdiş.

 

Qezaya Sûrî de xo ver dano

 

Hîn hetê dêrî ameyê rijnayîş. Dêsê mende zî bi qasê ke merdim bieşko derbaz bibo, qulêk bîyo a. Xeylêk kerrayê neqişkerde cayê xo ra ameyê vetiş. Pêwa rijnayîşê dewlete ya hetê Sûrî zî tîya hema serê lingan de yo.

 

Kuçeyo ke xeylêk keyeyê tarîxî yê  Amedî ameyê rijnayîş, awanîyê newe yê hafizayê komelî hedef gênê, ameyê viraştiş.

 

Semedê viraştişê Dêrê Surp Sarkis ê tarîxî kerrayê bazalt, asin û kirêc ameyê xebitnayîş. Pêwa rijnayîşî zî  bi taybetmedîyê awankerdişê xo bala merdimî anceno.