AMED - Cinîyê ke hemverê feshkerdişê Pêkerdişê Stenbolî û deklerasyonî de derheqê problemê herême de ercnayîş kerdî, bi taybetî dîyar kerdî ke herême de polîtîkayê şerê taybetî serê cinîyan de yeno kerdene.

 

Hemverê feshkerdişê Pêkerdişê Stenbolî ke hetê Serekkomar Recep Tayyîp Erdoganî û bi temamê wedaritişê ci de 1ê Temmuze de têkoşînê cinîyan dewam keno. Rayberîya Komeleya Van Star ê Cinî, Komeleya Cinîyan a Rosayî û Keyeyê Cinîyan ê Rihayî de 22yê Hezîrane de hemverê feshkerdişê pêkerdişî û semedo ke bale biancê serê cinîyanê kurdan kampanya îmza ame destpêkerdene. Kampanya bi sernameyê "Hemverê Feshkerdişê Pêkerdişê Stenbolî Deklerasyon" ke 229 sazgehê sîvîlî îmza kerd, 1ê Temmuze de bi rayaumumî dir ame parekerdene.

 

'Metnê îtîrazê cinîyê kurdan'

 

Sereka Komeleya Cinîyan a Rosayî Adalet Kaya dîyar kerd ke dimayê feshkerdişê Pêkerdişê Stenbolî yê 20ê Adare de ame parekerdene û heta 1ê Temmuze ke pêkerdiş bi temamî werte ra ame wedaritene, înan cinîyan dir xebatê tewir bi tewir kerdê, heme metnê azadîwaşt û semedê têduştî îmza kerdê û vat: "Meclîsê Cinîyan ê HDPyî û Baroyan semedê îptalkerdişî muracatê Dadgeha berzî kerdibî. Kurdistan de sey rêxistinê cinîyan kesê ke muracat kerdibî çin bî û coka ma zî sey komele muracat kerd. Semedo ke ma fikrê ganî metnêk îtîrazî yê cinîyê kurdan zî bibo de bî, ma zî sey Komeleya Cinîyan ê Wan Starî, Keyeyê Cinîyan ê Rihayî û ma bixo deklerasyonêk awan kerd û semedê îmza sazgehê sivîl yê herême rê akerd. Ma paştdayîşêk pîl dî. Cinîyê kurdî semedê nasnameyê xo bi her hawayî şîdet bi înan yeno kerdene û ma waşt ke no wareyî de belgeyêk bibo."

 

'Me xebatê xo bi deklerasyonî neql kerd'

 

Adalete dewam de wina vat: "Ma wareyê xo yê xebate deklerasyonî de nîşan da û xebatê ma dewam kenê. Herême de cinî tena semedê cinsê xo ney, semedê nasnameyê xo yê kurdî zî şîdet bi înan yeno kerdene. Her babeta ke ma deklerasyonî de ramojnayo, semedê ma girîng o û babeta têkoşînî yo. Heme hetê Kurdistanî de şîdet yeno kerdene. Ma do têkoşînê xo yê hemverê nê şîdetî dewam bikerê. Ma Tevgerê cinîyan bi feshkerdişê Pêkerdişê Stenbolî qebûl nêkenê."

 

'Sere de meşrû kenê dima ra wareyê huqûqî de sererast kenê'

 

Adalete tewr peyîn wina vat: "Nika zî ma eşnawenê ke serê qanûnê 6284 de xebityenê. No rewşêk xirab o. Semedo ke qanûno 6284 qanûnêk bi Pêkerdişê Stenbolî dir ameyo vetene yo. Ê do nêvinderê û hêrişê heme destkewtişê ma bikerê. Ma do zî têkoşînê xo dewam bikerê. Her çî sere de meşrû kenê û dima ra bi rayîrê huqûqî sererast kenê."

 

'Kurdistan de sîstem cîya yeno îdarekerdene'

 

Aktîvîsta TJAyî Zeynep Ure zî vat ke semedê îmzakerdişê Pêkerdişê Stenbolî keda cinîyan zêde ya û wina vat: "Dewlete nêwazena cinî serê linganê xo de vindero. Cinî yenê qetilkerdene û no sîstem hêz dano camêrdan. Vatişê AKPyî, cinîyan ver bi întîharî beno. Kurdistan de sîstem cîya yeno îdarekerdiş. Dişminîyê AKP -MHPyî yê hemverê cinîyan xo wareyê şîdetî de bi vetişê vernî ê leşker û polîsê dewlete ke cinîyan qetil kenê, mojneno ra. Sey qetilkerdişê Îpek Era ke hetê çawîşê pisporî ra tecawuz û şîdetî dir rî bi rî mende. Şirnex, Wan û Colemêrg de her roje serebûtê bi nê rengî qewimyenê. Çareserî destê cinîyan de ya û pîlkerdişê têkoşînî de ya."

 

'Ma cinî û kurd ê ma semedê înan tehluke yê'

 

Zeynepe dewam de wina vat: "Ma şinê kam ci herême rewşe tehluke ya. Kiştişê cinîyan bêceza yeno verdayîş. Demo ke babete cinîyê kurdî bê, tarî de verdenê. Keda cinîyanê kurdan nê têkoşînî de zêde ya û semedê nê zî ganî ewro hemverê hêrişê ke yenê kerdene, bêveng nêmanê. Ma game peyser nêerzenê. Ma bi nê deklerasyonî bale ancenê serê qirkerdişê cinîyan ê  Kurdistanî. Ma semedo ke cinî yê, kurd ê semedê înan tehluke yê."

 

'Cayê şerî de ganî heqê cinîyan bêro pawitiş'

 

Sekretera SESî ya Şubeyê Amedî Fatma Yildizhan zî dîyar kerd ke prosesê peyîn de şerêk ke tesîrê xo temamê dinya keno û nameyê ci nêameyo ronayîş Rojhelatê Mîyanên de yeno kerdene û vat: "Ma wazenê bale biancê serê tecawuz, kolekerdiş û rehîngirewtişê cinî û tutan ê wareyê şerî û hemverê nê caardişan de têkoşîn bikerê. Senîn ke ma prosesê normal de vatêne, ganî heqê cinîyan bêro pawitiş, ma vanê ke ganî wareyê şerî de zî heqê înan bêro pawitiş. Coka xebatê ke yenê kerdene  zaf girîng ê."

 

'Cinî pîya têkoşîn kenê'

 

Fatma tewr peyîn wina vat: "Cinîyî vera ke yewbînan rê cîyabîyayîş bikerê, yenê têhet û têkoşîn kenê. Şîdetê hemverê cinîyan tena Tirkîya de ney, her ca de esto û do cinî vera nê şîdetî têkoşînê xo dewam bikerê. Cinî bi têkoşînê ke danê do wareyê huqûqî de zî serbikewê û pêro heqanê xo bi dest bikerê."