Şehrîban Aslan

 

AMED - Avûkata Merkezê Heqê Cinîyan ê Baroyê Amedî Elîf Îpek Tîrenç Ulaş qerarê ‘delîlê somutî’ yê heyetê pêroyî de ame derbazkerdene ercna û vat, do hetê cinî û tutan de problemê pîlî vejo werte.

 

‘4ine pakêta hukmî' beşê ci yê yewin 14 madeyê bi ca ameyîne, hetê Heyetê Pêroyî yê Meclîsî ra ame qebulkerdene. 'Goreyê madeyê ameyê qebûlkerdene prosesê cewabê muracatê îdarî 60 rojan heta 30 rojan, girêdayê kêmkerdişê prosesê cewabdayîşî, semedê cewabê nê qetîbîyayîş zî prosesê payînî yeno pêşnîyazkerdiş 6 mengan ra do bikewo 4 mengan.

 

Dimayê qebûlkerdişê pakêta hukmî rêxistinê cinîyan reaksîyonê pîlî ramojnayî. Avûkatê Merkezê Heqê Cinîyan ê Baroyê Amedî Elîf Îpek Tîrenç Ulaş dîyar kerd ke qanûno ameyo qebûlkerdene do rewşe tewr zêde xira bikero.

 

'Heyetê meclîsî ra ame derbazkerdene'

 

Elîfe derheqê qanûnî de wina qal kerd: "Madeyê qanûn de sucê katalogî de semedê kesêk bêro tepiştene, ‘delîlê somutî' yenê ferzkerdene. Madeyêko wina vetî vernîya ma. Made Heyetê Meclîsî ra derbaz bi. Bi no hawa tîya ra tepya sucê hêrişê cinsî de, do delîlê somut bigeyrê."

 

'Se ra 64 sucan yê cinsî yê'

 

Elîfe dîyar kerd ke sucê rêxistinî de, delîlê somutî nêewnîyenê û ceza danê la rewşa cinî û tutan de no vuryeno. Elîfe wina vat: "Ganî rêbazo ke xo seperneno delîlê somut, goreyê îstîsnayan bi ca bêro. No do hîna zaf goreyê rastîyê têkoşînê hemverê şîdetî de bo. Eke îstîsnayîyêk wina çinî bo, do sucê cinsî de rewşe tewr zêde xira bibo. Goreyê raporê 2015-2016 de se ra 64 dewayê şîdetî hemverê cinî û tutan de, sucê hêrişê cinsî de vejîyayê werte."

 

'Şikdarê şîdetî se ra 99 camêrd ê'

 

Elîfe qiseykerdişê xo wina dewam kerd: "Raporê îstatîstîk û sîcîlê edlî yê ke wezaretê dade weşaneno, demê merdim dayeyê her serre ewnîyenê, dosyayê şîdetî mîyanê keyeyî de se ra 33 bi mahkumîyetî netîce benê. Yê teberî nê mahkumîyetê yê. Bêşik sucê se ra 98-99 camêrdî yê. Wextê rewşe wina ya, 100 33 camêrdî yenê cezakerdene û l anê cezayî zî zafê xo yenê taloqkerdene yan zî açarnenê cezaya pereyî."

 

'Delîlê somutî do rewşe tewr xirab bikerê'

 

Elîfe derheqê delîlê somutî de wina îzah kerd: "Nimûne; desteştişê tacîzê cinsî de, temasê fîzîkî de çiheyf xeylêk rey delîlî zêde çin ê. Reyna zîhnîyetî de mêrê ke suc kenê, îspatkerdişê ci yê somutî çin ê. Semedê nê zî  cigêrayîşê delîlê somutî do semedê cinî û tutan rewşe tewr zêde giran bikero."

 

Elîfe tewr peyîn wina vat: "Pêkerdiş bi qerarê yew kesî ame wedaritene. Aqûbetê qanûnê hûmara 6284 hema nîno zanayene. Tena 4ine  Pakêta Hukmî ney, pêro vurnayîşê qanûnî û sererastkerdene ganî hemverê babeta cinî û tutan de hesas bê."