Rojda Aydin

 

SÊRT - Welatijê dewa Şavûrî ya Dihê reaksîyon vera HESê diyîn ke do serê Çemê Zorava bêro viraştene dayî. Dewijan dîyar kerd ke ê do heta peynî têkoşîn bikerê û destûr nêdê ke zirar bidê xozaya înan.

 

Sazgehê Karê Awe ya Dewlete (DSÎ) û Şîrketê Anonîm ê Berardişê Enerjîyî yê Tîgrîsî pêwa reaksîyonê welatijan, serra 2015ine de serê Çemê Zorava yê dewa Şavûrî ya Dihî ya Sêrtî ra derbaz beno, Santralê Hîdroelektrîkî (HES) viraştibî. Nika zî dimayê HESê bîyaye bi 5 serrî yeno waştenealan 7-8 kîlometreyan ra dûrî yê bîyaye, yewo bîn viraznê. Semedê viraştişî 21ê Adara 2019ine de amebi îmzakerdene.

 

Dimayê îmzakerdişî projeyê dewijan semedê vindartişî 25ê Nîsana 2019ine de muracatê Dadgehê Îdarî yê Sêrtî kerdibî û dadgehe zî 30ê Nîsane de proje dabi vindarnayene. La  fîrma goş nêdabi qerarê dadgehe û karê xo dewam kerdibi. Dewijan reyke bîn muracatê dadgehe kerdibî û dadgehe 10ê Hezîrana 2019 de reyna proje dabi vindarnayene.

 

Roniştoxê  dewaya peynî dadgehê Îdarî de raporê ÇEDî ame munaqeşekerdene û hîrê  endamê heyetê dadgehe, waştişê betalkerdişê raporî red kerd. Serekê dadgehe Mehmet Altay zî waştişê semedê redkerdişê raporî qebul kerd û rapor nêame betalkerdene. Dadgehe ke rapor betal nêkerd, mesrefê dadgehe zî kerd milê dewijan û 15 hezar TL deyndar kerd. Dimayê qerarî dewijan dewa şawit dadgeha temîzî.

 

'Ma do HES qebûl nêkerê'

 

Roniştoxê dewe ra Zarîfe Batur (48), dîyar kerd ke ê nêwazenê dewa înan de HES bêro viraştene û vat: "Ma nêwazenê serê herra ma de HES bêro viraştene. Na dewe kal û pîranê ma ya. Ma do wayîrê herra xo vejîyê û destûr nêdê ke HES viraznê. Ma dewa xo kbi destê xo kerda zergûn la wazenê dewa ma çin bikerê.  Hes zirar dano xozaya ma. Ez na dewe de bîya pîl û mi tutê xo na dewe de pîl kerd. Dewa ma serra 90î de hîrê rey ameye veşnayene. La ma qet dewa xo ra fek vera nêda. Ma ewro zî vera nêdanê. Bi viraştişê HESî reyke bîn wazenê dewa ma çin bikerê. Dimayê ke dewa ameye vengkerdene û veşnayene, ma reyke bîn ameyî û ma bi destê xo awan kerd. Ma do dewa xo bipawê."

 

Adile Batur (66) zî wina vat: "Ma dewa xo ra zaf hes kenê. Ma nêwazenê HESî viraznê. Mi tutê xo na dewe de pîl kerd. Dewa ma dewêka weş a. Ma pêro çî bi destê xo ramnenê. Labelê ewro bi viraştişê HESî wazenê dewa ma çin bikerê. Ma HESî qebûl nêkenê. Ma nêwazenê ke semedê HESî dewa ma xira bikerê. Wa destê xo dewa ma ra biancê."

 

'Wazenê welatê ma bi HES û awbendan çin bikerê'

 

Tugba Batur zî dîyar kerd dewa înan hetê cofrafya de zaf dewlemend a û vat: "Herra dewa ma zaf dewlemend a. Sebze û fêkîyê ma zaf weş ê. Şimnayîşê awa çemê Zoravayî zaf weş o. Tena cayê seyranî tîya yo la wazenê çin bikerê. Ma viraştişê HESî qebul nêkenê. Wazenê welatê ma bi HES û awbendan çin bikerê. Wazenê cayê ma yê ciwîyayîşî çin bikerê. La ma do destûr nêdê û xo ver bidê. Ma nêwazenê çîyê ke serra 90î de dewa ma de ameyî ciwîyayîş, reyke bîn bêrê ciwîyayîş. Ma do wayîrê dewa xo vejîyê."

 

'Semedê berjewendîyê xo xebityenê'

 

Kumrî Batur zî wina qal kerd: "Eke serê herra ma de HES bêro viraştene, ma do şêrê ça. Ma nê çî qebûl nêkenê. Bi viraştişê HESan wazenê ke verê ma bidê şaristanan. La ma do destûr nêdê nê çî. Çira cuya ma kenê tehluke. Dewlete nêwazena ke ca û wareyê ma bibo.  Coka awbend û HESan serê herra ma de viraznnea. Wazenê her het ra cuya ma asteng bikerê. Nêwazenê ke ma kurdî serê herra xo de biciwîyê. Ma zî vanê ma nê çî qebûl nêkenê. Serê Çemê Botanî de awbend viraznneê û bi seyan dewî binê awe de mendî. Ma fek herra xo ra vera nêdanê."