Medya Uren

 

MÊRDÎN - Herêma Mezopotamyayî de bi hezaran cayê tarîxî serê lingan de mendê û benê meskenê kultur, tarîx û çand, dîrok û turîzmî. Nînan ra yew zî şaristano qedîm Dara yo. Kesê ke rayîrê înan bi Mêrdînê kewt bêşik lazim o  şaristano Qedîm Darayî sey muzexaneyêk serakerde yo bigeyro.

 

Şaristano tarîxî Dara yan zî Darê, girêdayê dewa Darayî yê Mêrdînî yo, 30 kîlometreyî dûrê merkezê şaristanî yo û serê rayîrê qezaya Nisêbînî yo. Dara, wayîrê tarîxêk kan ê vernîya 2 hezar û 300 serran o. Şaristano qedîm serdemê Romayijan de semedê cayê pawitişê sînorê Împaratorîyê Romaya Rojhelatî vera Sasaniyijan bingehêkê leşkerî ameyo awankerdene. Bi tarîx û dîmenê xo bala merdiman anceno. Her serre bi hezaran kesî şinê serdayîşê  diçin şaristanê tarîxî Dara û benê heyranê nê şaristanî.

 

Dara hetê kamî ra ameya awankerdene?

 

Dara serra 2010 de netîceyê kolnayîşê arkeolojî de ameye cigêrayene. Demê Bîzansîyan de nameyê ci Anastasîopolî bî û serra 1950î de zî sey Oguz ameye vurnayene. 2010î de dimayê cigêrayîşî zî sey Dara ameye binamekerdene. Semedê ke Dara, hetê hukumdarê Persan Dariyûşî hîrên ra ameya awankerdene. Şaristan heta çend seserrê dimayê zayîşî, reyan binê hukmê Împaratorîyê Romayî û reyan zî binê persan de menda. Seserra 7ine de kewena destê ereban  û heta seserra 15ine zî binê îqtîdarê hukumdarê herême de menane. Dimayê seserra 15ine zî kewena destê Osmanîyan

 

Dara, bi sarinc û mozaikê xo sey muzexaneyêkê serakerde ya. Her ke şino zî hûmara turîstê ke serdayîşê Dara kenê zêde benê. Bi taybetî qenalê awe ke goreyê yenê texmînkerdene temamê dinya de sîstemê yewin ê. Dara 4 taxan ra yena meydan. Nê taxî; Hecaciyan, Kelê, Axê û taxa Filehan ê. Wexta ma taxan de gêrenê zî ma vînenê ke keyan de û taxan de rêçê tarîxê bi hezar serran estê.

 

Dara newe ra yena awankerdene

 

Şaristano antîk dimayê şerê Gagmelayî, verê zayîşî 331 de hetê Îskenderê Pîlî de goreyê bingehê xo newe ra yena awankerdene. La verê hetê împaratorîya Bîzansî ra dimayê zayîşî  491 - 518 de yena awankerdene û nameyê ci kenê Anastasiopolîs. Tewr peyîn serra 530î de hetê Împaratorîyê Romayî de bi mîmarîyê helenîstîk newe ra ameya awankerdene. Şaristan hetê Persan ra ameyo viraştene û kerrayê  nê şaristanî newe ra yenê xebitnayene.

 

Eke rayîrê şima kewt Mêrdîn, bêşik yew cayêk ke şima ci de bigeyrê Dara yo. Bi tarîxê xo û kulturê xo efesê Mezopotamyayî ya.