DÊRSIM - Çimeyê Munzurî ke efsûnîyê şarî ra heta tevgerê şarî, xoverdayîş ra bigîrê heta serkewtişî, bîyê babete. Bi hezaran serran o efsûnîyê xo pawenê û merdiman heyran verdenê.

 

Çimeyê Munzurî ke çimeyê esasî yê  Çemê Muznurî awan kenê û dewa Zirayetî ya 17 kîlometre Pilûrî ra dûrî ya û 80 kîlometre zî Dêrsimî ra dûrî ya, nasnameyê pîrozî vejena werte. Awa ke zinarê qilê Munzurî ra heriêkena, çimeyê Munzurî bi xoza û çirranê xo dîmenêke bi heybet vejena werte, hetê welatijan ra eleqeyêk pîl vînena û welatijî dor de mûman fînenê ta û waştişê xo anê ziwan.

 

Semedê kurdan girîngîyê ci pîl o 

 

Goreyê efsûnêk, şiwanê bi nameyê Munzurî yê dewêka qilê koyî de ciwîyeno, satilê şitî ci derg o û vera ke şit rijyayo, awe erzena û wina çimeyê awan benê. Munzur, efsûn û sanikan rê bîyo babete, şahidiyê ci yê qirkerdişê 1937-38î esto û canê merdiman veşneno. Yo ke nêameyo xovîrrakerdene û nêameyo xovîrrakerdene... A serre de 70 hezar merdimî ameyî qetilkerdene û yeno vatene ke o wext Munzur bi rojan sûr herikyayo.

 

Munzuro ke bi qasê çimeyê cuya herême yo, xoverdayîş û qirkerdişan rê zî şahidî kerdo û semedê nê zî semedê kurdan girîngî û manayê ci zaf o. Semedê nê Munzur, serê ziwanê kurdan de reyan sey kilaman, reyan zî sey lorîn vejêno.

 

Çimeyê Munzurî ke bi ameyîşê wisarî dir weşikbîyayîşê xo bi heybet rafîneno verê çiman, hetê şarê herême û yê ke teber ra yenê, eleqeyêk pîl vîneno.

 

'Kêfweşî û kelecanêk cîya dano ciwîyayîş'

 

Melîsa Gozen ya ke karkerê tekstîlî ya û Xarpêt ra semedê geyrî ameya Dêrsimî dîyar kerd ke bi ameyîşê wisarî dir Munzur bi coş herêkêno û vat: "Dorê Çimeyê Munzurî de nebatê tewir bi tewir zergûn benê. Xozayêke wina weş a ke, vengê awe, awe bişimne, vilikî... Her çî zaf weş o. Ez her tim yena. Kêf û kelecanêk cîya dano ciwîyayîş. No eynî wextî de merkezê bawerîye yo. Gama ke ma yenê ma mûman fînenê ta û waştişan gênê. Ez xo zafbaş hîs kena. Bi hizûr hîs kena."

 

'Ganî ma wayîrê awe û tarîxê xo vejîyo'

 

Dîlek Kaya ke aye zî Xarpêtî ra ameya, bale ant serê girîngîyê Çimeyê Munzurî û wina vat: "Ma semedê tîya vajê çi kêm maneno. Bi xoza û manewîyatê xo cayêk bi taybet o. Ez her wext yena. Her rey yena bi hizûr şina. Yanî nîno qalkerdene, ganî bêro ciwîyayîş. Semedê nê zî her kesî rê pêşnîyaz kena. Yo girîng oyo ke wayîr vejîyeyê. Ganî ma wayîrê awe û tarîxê xo vejîyê. Xeylêk girîng o ke hizûrê tîya xira nêbo."