ENQERE - Cinîyêke hemverê şîdetê camêrdan stargeh de bi ca bî vat: "Çira dewlete çareyêk nêvînena? Gelo mêrdeyî cinîyan bikişê û vejîyê televîzyonan û do bi nê camêrdan serberz bi?"

 

Her cayê dinya de şîdetê camêrdan xo ramojneno û Tirkîya de zî vejîyayo sewîyeya tewr berz. Bi qanûnê înfazî yê 11.04.2020ine de meclîsî ra ame derbaskerdene û bi feshkerdişê pêkerdişê Stenbolî dir, şîdet û kiştişê cinîyan tewr zêde bi. Sîstemê serdest yê camêrdan, hemverê camêrdan de cinî bêçare verdeno, gamêke vernîya şîdetê serê cinîyan bigîrê nêerzenê. Selahîyetdarê ke ganî cinîyan bipawê, stargehan nîşan danê û cinîyêke uca de bi ca bneê, aşmêke badê remenê û kuçeyan tercîh kenê. Cinî şert û mercê stargehî şibnenê sey zîndanan. Semedê çareyêk bîn ê cinîyan çin o, pêwa ke zanê do kuçeyan de bimanê zî stargehan ra vejênê.

 

Cinîyê ke komel de yê zî asayîşê înan çin o, wextê mîkrofonan rê qisey kenê zî verê xo nêdanê kamerayan. Yew nê cinîyan ra ke semedê asayîşî nameyê xo nêda N.Ş. ya. N.Ş. dîyar kerd ke 25 serrî yo rastî şîdetê camêrdê ke ci dir zewicnaye bîya ameya û hîrê serrî yo fek ci ra vera da yo, la hema zî yena tehdîdkerdene. N.Ş. ke asayîşê ganê ci û cayê ke bimano çin o, vengdayîşê hetkarî selahîyetdaran rê kerd.

 

'Her roje bi kuwayîş derbas bi'

 

N.Ş. 44 serrî ya maya 3 tutan a. Hetê camêrdê ke ey dir zewicnaye bîya, her roje rastê şîdetê psîkolojîk, fîzîkî û vatişî ameya. N.Ş. ya ke tewr peyîn bi tutê xo yê qij dir şina stargeh û vat: "Heta destê mi ra ame semedê keye vila nêbo, mi têkkoşîn kerd û fedakarî kerd. 25 serrî bi no hawa ciwîyaya. Bi tutê mi dir cuyêka min a rijnaye û şikte estbi. Mêrdeyê mi her tim heqaret kerdêne, mi kuwayîne. Ne mi ne zî tutê mi, ma heskerdiş nêdî. Ne babitî ne zî mêrdeyê kerd. Roja ke zewicyaya, rojê mi bê kuwayîş derbas nêbi. Rastîyê mi her wext şaşîyê ci bî. Hem rastî hem şaşîyê ci her wext şîdet bi."

 

'Ti do bi kefen zere ra vejîyê'

 

N.Ş. wina dewam kerd: "Her ke şîdet mi rê kerd, şîya verê keyeyê xo. La vatî keyeyê xo vil ameke û mi reyna şawitî keye. Pêwa şîdetî mi ra vatî şşo û meye. Mi 25 serrî ey dir derbas kerd. Tewr peyîn ez şîya stargeh. Mi nêzanayîne ke stargeh baş o yan xirab o. Ez çiqas rastê şîdetî ameybîya zî keyeyî vat, ti bi veyvîtî şîya ti do bi kefen uca ra vejîyê. Ez zî dayîk a, tutê mi zî estê. La ez semedê înan têkoşîn kena."

 

'Sey zîndan bi'

 

N.Ş. wina vat: "Mi tutê xo girewtî û ez şîya qerekole. Mi rewşe qal kerd. Vatî ke ti wazena ma to bişawê uca yan zî keyeyê to. Mi vat keye ra xeyr çin o, mi berê stargeh. Mi xora xeylêk dej antibi. Şîdet mi rê amebi kerdene. Stargeh de şîdet û dej çinbi la, xêrcê ey her çî estbi. Mengêke stargeh de menda la sey zîndanî bi. Uca de werd, çay û cixareya to, her çî bi sînor o. Merdimî nêeşkenê vejîyê teber. Tena hewte ra di rey merdimeşkeno vejîyo. O zî saete heta 5ê şanî. Eke ti saete 5ine de nêresê, zabitname gênê. Her kes kewtêne dore, cilî bi destan ameyîne şûtene. O zî saetêk û roja ci estbi. Stargeh de sey leşkerî, tedayê giran estbî. Xeylê cinî binê tedayê psîkolojîk de bî. Pskolojîyê cinîyan xira bîne. Cinîyê ke camêrdan ra ancenê, xora prosesêko giran ra derbas bîyê. Uca de her kes karê xo keno. Ma heta şan de zere de bî. Cinî zaf acis benê. Xora hacetan gênê û benê revîr. Vanê şima serê hacetan de şer kenê. Gelo çira cinî şer bikerê? Cinî pêrodayîş û şîdet ra remayê ameyê tîya. Şima normal têbigeyrê ke cinî xo baş bikerê. La no îmkan nîno dayene. Şima hende çîyan qedexe bikerê do dizdî zî uca de bibo. Cinîyan stargeh de mahkumê vêşanî û bê perebîyayîşî kenê."

 

'Eke heqê cinîyan bibayîne do wina nêbayîne' 

 

N.Ş. dîyar kerd ke dimayê ke vejîyaya şîya verê embazêke xo û vat: "Ma şî keyeyê embaze mi la wina zî nêbîne, ez nêeşkayîne bixebityî. O camerdî ra tersayîne. Semedê her roje mesajê tehdîdî şawitêne. Wexto ke ez stargeh de bîya, mesaj şawitêne û vatêne ez o to bikişa. Semedê asayîşî mi şaristan vurna, stargehê şaristanêk bîn de menda. Eke heqê cinîya bibayîne, do wina nêbîne. Mi ra vanê tutanê xo bide yurd. Ez tu wext tutanê xo nêdana yurd. Yurdan de desteştiş û tecawuz yeno kerdene. Dayîkêke nêeşkena tutanê xo bişawo yurd. Bi rastî asayîşê ganê mi çin o. Ez bi nê tersî ciwîyena. Ganî semedê ma cinîyan na rewşe de hetkarî bêro dayene."