'Pandemî de şîdetê serê cinîyan zêde bi'

  • 09:11 25 Gulane 2021
  • NAROJANE
 
STENBOL - Sereka ÎHD ya Stenbolî avûkate Gulseren Yolerî şîdetê serê cinîyan û polîtîkayê bêcezabîyayîşî ercna û dîyar kerd ke muracatê kke yenê kerdene de zêdebîyayîşêk esto û muracatî semedê asayîşê can, starbîyayîş û lazimîyê ekonomî yenê kerdene. 
 
Semedê  pandemî, şîdetê camêrdan û kiştişê cinîyan zî zêde bi. Sereka ÎHD ya Stenbolî avûkate Gulseren Yolerî, derheqê prosesî de ajansê ma rê qisey kerd.
 
'Pandemî de şîdet zêde bi'
 
Gulserene dîyar kerd ke pandemî de şîdetê serê cinîyan zêde bi na babete ser o xeylêk muracatê semedê ÎHDyî ameyê kerdene û wina vat: "Yew rewşa tewr girîng yê pandemî, yew padayîş û o bîn zî feqîrî bi. Bi prosesê padayîşî dir cinî mecbûr mendî bi xeylêk kesê keyeyî dir eynî ware de biciwîyê. Semedê sebebê cuya keyeyî ya adetî, cuye zehmet bî. Barê cinîyan keye de giran bi.”
 
'Muracatê şîdetê fîzîkî xeylêk zêde yê’
 
Gulserene wina vat: "Cinî hemverê betalî bêçare mendî. Cinîya ke mecbûr a her roje werdvirazna, wextê dayîş û girewtiş bikera, problem reyna ci rê agêreno. Rastê şîdet û heqeretî yena. Seke sebebê feqîrî cinî ya, yeno vînayene. Şîdetê psîkolojîk û ekonomî vejîya sewîyeya cor. Muracatê semedê asayîşê canî, starbîyayîş, lazimîyê ekonomî û sewbîna muracat kerdî. Heto bîn ra paştdayîşê huqûqî zî tewr zêde vejîya vernî.”
 
‘Muhakeme giran xebitya’
 
Gulserene wina qalkerdişê xo dewam kerd: “Nê prosesî de dadgehe zî semedê nobedarî xebityayê û wextê covid vejîya kewte betlane, semedê nê zî muhakeme zaf giran û hêdî xebitya. Na rewşe de ercnayîşê muracatan zî bi hawayêke cidî bi problem. Pêwa nê qerarê antişê pêkerdişî dir do şîdetê serê cinîyan zî zêdeyêr bo. Antişê Pêkerdişî, îhtîmalê antişî qanûnê hûmara 6284 zî hewêneno. Çi heyf, no sey tehluke vernîya ma de vindeno. Mîyanê cinîyan de hîn komî bi rastî problemê zaf giran ciwîyenê. Cinîyê multecî, cinîyê karkerê mewsîmî, tewr zêde bêpar û feqîr ê. Semedê nê zî nê problemê giranan ciwîyenê.”
 
Gulserene tewr peyîn wina vat: “Ganî nêzdîbîyayîşê ke multecîyê cinî mecbûrî hêwîtî kenê, bêro cigêrayene. Tîya de ê sucdarî cinî nîyê. Cinîyan mecbûr ê na cuye keno. Yo ke wina keno no sîstem o. Derheqê heq û ercê merdimayî yê cinîyê kurdî, romen û heme cinîyê feqîrî û multecîyan de, lazimî bi têduştkerdene û paştdayene esto.”