WAN - Amîne Faqîr ke semedê pêrodayîş û şerê welatê xo koçê Wanî kerd, semedê prosesê pandemî û problemê ekonomî verê berê xo de tezgah akerd. Amîne ke roje bi 30 TL hewl dana ke kîra, ceyran û şîyayeyê mutbexê xo peyda bikera, dîyar kerd ke xeyalê aye yê tewr pîl agêrayîşê welatî yo.

 

Multecîyê ke semedê şer û pêrodayîşan welatê xo ra koçê Tirkîya kerdê, bi xeylêk binpaykerdişanê heqan dir yenê rî bi rî. Tirkîya ke krîzê ekonomî her ke şino giran beno, bêşik tesîro tewr pîl zî serê cinî û tutê multecîyan de keno. Wan semedo ke şaristanê sînorî yo, beno cayê derbasbîyayîşê multecîyê Afganan û Îranijan. Multecîyê ke derbasî Wanî benê, hîn semedê şerd û mercî şinê şaristananê bînan, hîn zî manenê.

 

Serê her kolanî de cinî û tutê multecîyî

 

Sebebê krîzê ekonomî yê ke tewr zêde mexdûr benê cinî û tutê multecî yê. Hema hema serê pêro kuçeyan de cinî û tutê multecî estê. Hîn serê kuçeyan de peçeteyan roşenê, hîn parsekî kenê. Cinî û tutê ke wazenê cayêk de bixebityê zî rastê îstîsmar, tacîz û tecawuzî yenê.

 

Tecawuz tuta multecî ya bi nameyê B.H amebi kerdene

 

Tuta multecîya bi nameyê B.H ke bi keyeyê xo dir welatê xo ra remabî, 18ê teşrîna peyêne 2019ine de kuçe de peçete rotêne, rastê tecawuzî amebî. Sewbîna reyna cinîyêke bîn ya multecî, Îran ra semedê tedayan amebî tîya, roportajê ke ajansê ma dir kerdibi de vatibi ke xeylêk cinîyê multecî semedê ekonomî fuhuş kenê.

 

Dimayê ke tecawuz vejya werte hewl dayî peyser bierşawê

 

Wan de Merkezê Peyser Açarnayîşî yê Kurubaş (GGM) cinîya bi nameyê Z.N ya Îranije rastê tecawuzê wezîfedarê asayîşê Î.H.K û Y.V û kesêk nasnameyê ci nîno zanayene ameye. Dimayê ke tecawuz vejîya werte, hewl dayî ke Z.N bierşawê welatê ci.

 

Yê ke tewr zêde krîzê ekonomî ra tesîr benê cinî yê

 

26ê nîsane de bi qerarê padayîşî dir seranserê welatî de 17 rojî prosesê padayîşî dest pêkerd. Bêşik yê ke qet nêkewtî rojeve cinî û tutê multecî bî. Cinîya bi nameyê Amîne Faqîr ke hîrê serrê verê Afganîstan ra semedê şerî ameye Wan, taxa Seyît Fehîm Arvasî ya Îpekyolî de bi ca bî. Amîne Faqîr zî bi hezaran cinîyê multecîyan ra ya ke têkoşînî cuye dana ya.

 

Tezgah akerd

 

Amîne verê berê xo de kasa daya ro û zergûnayî daya ser û bi rotişê înan hewl dana ke debara xo biekra. Amîne ke verê halê sebzeyan de rotiş kerdêne, bi prosesê padayîşî dir karê xo tîya dewam kena. Amîne semedo ke ziwan nêzana, persanê ma fam nêkena. Yew problemo tewr pîl multecîyan ziwan o.

 

Torna Amîne, açarnayîşê hîkayeya Amîne kena û vana, ‘şer zaf xirab bi’. Dima ra Amîne dewam kena: "Bi serran welat de şer estbi. Mi zî bi tutanê xo dir koçê Wanî kerd. Ma şandînan teber de mendî la ma tu wext hende nêkewtibî zehmet. Ez roje de bi 30 TL roşena. Fatura ceyran, awe, kîra û şîyayeyê mutbexî qezenç kena. Ma nêeşkenê debare xo bikerê. Ma 5 kesî keye de yê. Kênayêka mi astengdar a. Şerî ra lingêke xo vinî kerd. Ma zehmetîyê pîl ancenê."

 

‘Xeyala mi oyo ke agêra welatê xo'

 

Amîne tewr peyîn wina vat: "Qet nêbê verê mi nûqteyê rotişê bîn de pereyêke baş qezenc kerdêne. Nika zehmetî ancena. Yewin xeyalê mi oyo ke agêrî welatê xo. Keyeyê mi hîna uca de yo.  Gelo kam wazeno wareyê xo ra bivîsyo?"