ENQERE - Tepişteyê bi nameyê Muhammet Koçyîgît û Vedat Gultekîn yê ke zîndanê Tîpê T yê Duzceyî de yê binpaykerdişê heqan keyeyê xo rê neql kerdî. Keyeyan vat: "Gardîyanan ciwanan ra vato, 'şima do îmza bierzê binê nuşteyî, la wendiş çin o.' Ciwanan semedo ke îmza nêeşto belgeyê ke muhtewayê ci nêzanê, cezaya disîplînî înan rê ameya birnayene."

 

Zîndanê Tirkîya de binpaykerdişê heqan dewam kenê. Tepişteyê PKK û PAJKî bi amancê tecrîdê serê Rayberê PKKyî Abdullah ocalanî wirzo, kewtibî grevê vêşanîye yê bêdem û bidor û roja 164ine de grev dewam keno. Caardişê bêhuqûqî serê tepişteyan de yeno kerdene. Tepişteyê bi nameyê Muhammet Koçyîgît û Vedat Gultekîn yê ke zîndanê Tîpê T yê Duzceyî de manenê, binpaykerdişê heqan yê bêhuqûqî bi hemkarîyê keyeyanê xo qal kerdî.

 

‘Muhammet 5 serrî yo bê sebeb tepişte yo'

 

Muhammet Koçyîgît ke 29 serrî yo wendekarê sinifa peyîn ê Beşê Îktîsadî yê Unîversîteya Stenbolî bi 2017ine de ame tepiştene û o wextî ra zîndanê Tîpê T yê Duzceyî de yo. Dayîka ey Turkan Koçyîgît dîyar kerd ke lajê aye bêsebeb ameyo tepiştene û vat: "Lajê mi 5 serrî yo tepişte yo. Tu sebebê tepiştişê ci çinbi. Kezeba mi veşena. Bi rastî çîyêko zehmet o. Bifikrîyê dayîkêke her roje pabeyê lajê xo ya û nêno. Muhammetî bi îdayê endamî tepiştî û 13 serrî ceza dayî. Ez selehîyetdaran ra pers kena; gelo lajê mi şi rêxistine rê bi endam, qeydeê xo kerd. No şaş o. Çîyêk wina çin o. Muhammet wendekar bi. Sinifa peyîn de bi. Her kes wayîrê fikrêko sîyasî yo. Nê însanan mektebî wendêne. Na cezaya bêsebeb dayî lajê mi. Lajê mi welatperwer bi."

 

'Merdim çîyê ke nêwano eşkeno îmza bikero?'

 

Turkane bale ant serê binpaykerdişê heqan û vat: "Mehmet, qiseykerdişê xo de vat, 'Dayê ma werd wenê, ma firaqê werdî danê verê berî la gardîyanî bi lingan firaqan kaş kenê.' Ka muslumanî, ka dîndarî. Hemverê werdî de rêzdarîyê şima ça yo. Xora şima ceza birnaya, şima sewbîna çi wazenê. Qaşo qanûnê înan estê. La kêfî têgêrenê. Nimûne; ê cayê hewadayîşî de kilamanê Kurdkî vanê la asteng kenê û heqaret kenê. Cezaya dîsîplînî birnenê. Gardîyanî belgeyan anê koxuşan û nêverdenê ke tepişteyî biwanê û bi înan wazenê bidê îmzakerdene. Çend rey tepişteyan rê ferz kerdê. Vatê, ‘îmza bierzê la wendiş çin o.' Ciwanan nê qebul nêkerdo û ceza înan rê ameya birnayene. No caardiş tu cayê dinya de çin o. Veng dana pêro kesan; gelo merdim çîyêko muhtewayê ci nêzano, eşkeno îmza bikero? Lajê mi vat, ‘nê pêro çî semedo ke ma qij bifînê, nêrehet bikerê û psîkolojîyê ma xira bikerê.' Sewbîna semedê ma xemgîn nêbê zî xeylêk çî nêvanê."

 

'Wa wezaretê dade empatî bikero'

 

Turkane wina dewam kerd: "Tepişteyî nika grev de yê. Tu dayîke nêwazena tutê înan bikewê grev. Demek  mecbûr ê ke kewenê grev. Hemverê bêhuqûqîyan kewtê grev. Ma menga Remezanî de roje gênê, çend zehmetî ancenê. Vêşanî asan nîya. Wa însanî empatî bikerê. Wa wezaretê dade tay empatî bikero. Wa nê binpaykerdişî bêrê wedaritene û ciwanî grev ra vejîyê. Ez heta peynî dimayê lajê xo ya. Tepişteyî bêwar nêyê. Ma nê qebul nêkenê. Wa destê xo bidê serê wijdanê xo nê caardişan rê vajê bes o."

 

'Semedo ke fotografê Che Guevarî estbi ceza ci rê birnayî'

 

Yew tepişteyo bîn Vedat Gultekîn o. 9 serrî yo zîndanê cîya de yeno tepiştene. Tewr peyîn zîndanê Kirikkaleyî ra surgunê zîndanê Tîpê T yê Duzceyî ame kerdene. Dayîka ey Azîze Gultekîn vat, 6 serrî lajê aye zîndanê Duzceyî de tepişte yo û vat: "Vedat nika 26 serre yo. 9 serrî û 7 mengî ceza girewto. Bi 3 serrî yo pêwa cezaya ey qedîyaya nêame veradayene. Do hema 2 serrî zî tepişte bimano. Rewşa normal de hîrê serrî verê cezaya ci qedîya, la semedê bahaneyê eletewş vera nêdanê. Embazê Vedatî xerîteya dinya Vedatî rê erşawitibi. Semedê fotografê Che Guevara serê xerîte de bi, 10 mengî cezaya dîsîplînî ci rê birnayî. Semedo ke Newroze de govende kerdê, kilamê Kurdkî vatê cezaya dîsîplînî ci rê birnayê. Nika tepişteyî hemverê bêhuqûqîyan grev de yê. Ez semedê rewşa lajê xo bi endîşe ya."

 

'Mecbûr ê nê tecrîdî wedarnê'

 

Azîze tewr peyîn wina vat: "Tutê ma her wext binpaykerdişan anê ziwan. Nika waştişê înan estê. Heta ke waştişî nêrê qebulkerdene do grev zî dewam bikero. No het ra bi qerar ê. Tepişteyî xora çîyêk nêwenê û koxuşan de tena şekir û awa fêkîyan esta. Gardîyanî bi bahane înan rijnenê û pay danê ser. Hemverê  tepişteyan de binpaykerdişêko pîl esto. Ganî lezabez nê tecrîdî peynî bikerê. Ganî ma pêro dayîkî bêrê têhet û çîyêk bikerê."