Oznur Deger

 

ENQERE - Welatijê ke Mamakî de ciwîyenê, hemverê feqîrî û krîzê ekonomî yê bi pandemî dir tewr giran bîyo ser o qal kerdî û vatî: "Qesra ma çin a, awanîyê ma çin ê. Baş xirab, nîm vêşan nîm mird debara xo kenê."

 

Tirkîya de krîzê ekonomî her ke şino giran beno û no zî xo dir feqîrî xo dir ano. Meaşê asgarî yê aydê serra 2021î sey 2 hezar û 825 ame eşkerakerdene û sînorê vêşanî zî 2 hezar û 652 TL, sînorê feqîrî zî 8 hezar û 638 TL ame eşkerakerdene.

 

12 mîlyon kesî betal ê 

 

Goreyê cigêrayîşê Sazgehê Îstatîstîkê Tirkîya (TUÎK) yê 22ê Adara 2020 de eşkera kerdo, dayeyê betalî se ra 13.2 yo. Goreyê raporê Tirkîya 4 mîlyon û 61 hezar kesî betal ê. Goreyê raporê Merkezê Cigêrayîşê Konfederasyonî yê Sendîkayê Karkerê Şorişgêr (DÎSKAR) yê 22ê Adare de weşana zî dayeyê betalî sewîyeya se ra 27.4 o. Goreyê DÎSKARî welat de 12 mîlyon welatijî betal ê.

 

Yew bajarê ke tewr zêde feqîrî yeno hîskerdene Enqere yo. Nifûsê Enqereyî 5 mîlyon û 663 hezar û 322 yo.

 

Enqere hem merkezê sîyasetî û hem zî her hetê Tirkîya ra koç girewto. Coka mabêne sinifan de bêtêduştî esto.

 

25 qeza û hezar û 425 taxê ci estê  

 

Akyurt, Altindag, Ayaş, Bala, Beypazari, Çamlidere, Çankaya, Çubuk, Elmadag, Etimesgut, Evren, Golbaşı, Gudul, Haymana, Kahramankazan, Kalecik, Keçîoren, Kizilcahamam, Mamak, Nallihan, Polatli, Pursaklar, Sîncan, Şereflikoçhisar û Yenîmahall zî mîyan de pêroyî de 25 qezayê Enqerî estê û hezar û 425 taxê ci estê.

 

Qezaya Mamakî de zî xeylêk kultur û bawerî, kurd, tirk, ereb û sewbîna estê. Mamak bi pêroyî 669 hezar û 465 kesî rê ware yo. Mamak de 64 taxî estê.

 

'Qesra mi çn a, awanîyê mi çin ê' 

 

Sevgî Şahîna 65 serrî ke katêke awanî de nişne ro, karmendî ra teqawît bîya û hîrê mengan ra reyke meaş gêna. Sevgî wina va: "Mêrdeyê mi verê boyaxwanî kerdêne. Baş xirab ma debara xo kerdêne. La nika o zî nêmend. Ez bi meaşê teqawîtbîyayîşê debara xo kena. Ma hetkarî zî danê tutan çîyêk nêmaneno. Qesra mi çin a, awanîyê mi çin a, awanîyê mi çin ê. Ma nîm vêşan nîm mird ciwîyenê. Tutê mi karmend nîyê, karê înan çin o. n tune ye, avahiyên min tune ne. Ma hîn çîyan berdênê, dayîne çîyê bînan. Ma cuyêka weş wazenê."

 

'Ma şêrê awanîyan ma do se bikerê?'

 

Fatma Yuar ya 42 serrî eynî kuçe de keyeyo yew tebeq de ciwîyena. Fatma dîyar kena ke aye nêxebityena û mêrdeyê aye karo serbest keno û wina qal kerd: "Ma bi deynan debara xo kenê. Ma uca ra gênê danê uca. Ma bi hawayêke hewl danê cuya xo dewam bikerê. Keye kîra yo, ceyran awe, sewbîna çî estê. Ma aşme ra kîra danê û fatûre danê. Vanê do tîya xira bikerê. Ma vejîyê teber ma do awanîyan de se bikerê."

 

'Eke tîya birijnê ez nêeşkena şêrî kîra'

 

Guldane Şengonul ya 68 serrî ke keyeyo yew tebeq de  bi tena sereyê xo ciwîyena, mengane bi hezar û 600 TL debara xo kena. Guldane dîyar kerd ke xeylêk pandemî rê tesîr bîya û vat: "Ez teqawîtê bagkurî ya. Ez bi fitir û zekatê cîranan ciwîyena. Tîya bi rijnê ez nêeşkena kîra de biciwîya. Ez o senîn debara xo bikera."