‘Ganî ma qanûnê ekolojîk azadîwaştox û têduşt aver berê’ 

2023-10-21 10:50:12


	 

	 

	 

	Oznur Deger

	 

	ŞIRNEX - Endama Komeleya Paştîdayîşê Cinîyan a Denîz Yildizi, Nîlufer Sayilane derheqê qirkerdişê ekolojîk ê Kurdistan û Tirkîya ke gird beno de qisey kerd û eşkera kerd ke hedîseyê xozayî ke açarîyayîşî bobelat û texrîbatê girdî zêde cinîyan ser de tesîr kenê û vat: “Kurdistan û Tirkîya û heme dinya de seba pawitişê heqanê xozaye ganî qanûnê adîlane û têduştî pê bêrê.” 

	 

	Vera krîzo ke îqtîdarê AKP-MHPyî her raşteyê cuye de awan kerdo, krîzê ekonomîye zî her ke şino gird beno. Kurdistan û Tirkîya de her raşteyê cuye rantî rê yeno akerdiş û qirkerdişê ekolojîk xorî beno. Endama Komeleya Paştîdayîşê Cinîyan a Denîz Yildizi, Nîlufer Sayilane derheqê hêrişanê vera xozaye de ercnayîş kerd.

	 

	 ‘Bi paştîdayîşê sanayîye reyde ma kewtî prosesê sermayeyî’ 

	 

	Nîlufere da zanayîş ke se ra 80 û se ra 96ê tewiran ê gandarê dinya çinî bîyo û vat: “Ma kewtî prosesêk çinîbîyayîşî. No bi lez dewam keno. 1890î ra dima bi averşîyayîşê sanayîyî reyde ma kewtî prosesê sermayeyî. No çinîbîyayîş her tim estbî la nika bi destê merdiman yeno kerdiş. Dar, heywan, ko, kerra û heme xoza çinî beno.”

	 

	 ‘Ma texrîbatê girdan rê rayîr akenê’ 

	 

	Nîlufere dîyar kerd ke merdim xo rê raşteyê konforî awan keno û nê çîyan vat: “Bi çimnebarîye no raşte yeno hîrakerdiş. Ma raşteyêk xeylê bi konfor awan kerd. Ma nêwazenê nê raşteyî ra bivejê. Ma bi hawayêkê sîstematîk dinyaya xo çinî kenê. Ma xozaye ra dûrî kewenê û awanîyê girdan tercîh kenê. Ma têkilîya bi xozaye reyde birnayo û ma texrîbatê girdan rê rayîr akenê. No çinîbîyayîş ver bi betonî ra şino. No bi hawayêkê sîstematîk yeno kerdiş.” 

	 

	Kurdistan de qirkerdişê xozaye 

	 

	Nîlufere bale ant serê têduştîya mabenê xozaye de zî û na babete de zî wina vat: “Problemê tewr girdan ra yew zî no yo. Kes ferq nêkeno ke texrîbatê xozaye nizdî yo. Ca ferq nêkeno. Texrîbatê xozaye tesîrêk gird serê hemeyan de keno. Semedo ke gola solî ya Îranî zuha bîya tesîrêk gird ma ser de zî keno û serê çinitişî de zî keno. Demêk nizdî de do problemê gidayan bivejîyo. Serê çapemenîye de ma derheqê texrîbatê Kurdistanî de zêde xeberan nêgînê. La Akbelenî her kes pê hesîya. Colemêrg de 58 madenî estê. Înan ra 12 hebî bi ruhsat ê. Ganî Tirkîya reaksîyonê têduştî bimojna. Ganî cinî pîya têkoşîn bikerê. No xeylê muhîm o.”

	 

	 ‘Ma bi gamêk şenik eşkenê dest pêbikerê’ 

	 

	Nîlufere qiseykerdişê xo yê peyênan de ard ziwan ke cuya ekolojîke mumkun a û wina peynî ard: “Ma bi gamêk şenik eşkenê dest pêbikerê. Ganî her kes goreyê xo vernîya nê texrîbatan bigîro û sewbîna bi rêxistinbîyayîş zî xozaye bipawo. Kurdistan û Tirkîya û heme dinya de seba pawitişê heqanê xozaye ganî qanûnê adilane û têduştî pê bêrê.”