‘Ma dî ke welatijê Amedî bêrîya ‘Festîvala FîlmAmedî’ kerdê’ 

2023-09-30 11:52:27


	 

	 

	 

	AMED - Rojhilat Aksoy û Dilan Toftik yê ke têkildarê Festîvala FîlmAmedî ya 8ine ê hetê Komelaya Akademîya Sînemaya Rojhelatê Mîyanên ame organîzekerdiş de qisey kerdî û vatî: "Ma babetê bêedaletîyê komelî, prosesê sîyasî, binpaykerdişê heqan girewtî xo dest."

	 

	Festîvale reya ewil bi nameyê "Rojê Belgefilman ê Amedî" 18-24ê Nîsana 2011ine de ame organîzekerdiş, 1982ine de bi "Ma Kurd ê" abi. 40 film ê mîyanê nêzdîyê 70 filman ame weçînayîşî û ame mojnayîş. Festîvale her serre bi babetêke komelî dewam kerd. Hetê Şaredarîya Peyasî ra gulana 2012ine de 2yîn Festîvala Belgefilmê FilmAmedî ame organîzekerdiş û 34 filmî ameyî pêşkêşkerdiş. Nê filmî dîyarê 34 kesê ke Dewa Roboskîyê Qilebanê Şirnexî de 2011ine de ameyî qetilkerdiş, ame kerdiş. Festîvala hêrîne zî dîyarê Sakîne Cansız, Fidan Dogan û Leyla Şaylemez ameyî kerdiş. 2017ine de zî festîvala 6ine 23-27ê Gulane ame organîzekerdiş. Na rey festîvale hetê Komelaya Akademîya Sînemaya Rojhelatê Mîyanên mabêne 27ê êlule û 1ê teşrîna verêne yeno organîzekerdiş.

	  

	Derheqê festîvale de endama Komelaya Akademîya Sînemaya Rojhelata Mîyanên Rojhelat Aksoy û rejîsora Komelaya Akademîya Sînemaya Rojhelatê Mîyanên Dilan Toftik ercnayîş kerd. 

	 

	'Xeylêk temayî mîyanê nê filman de estê'

	 

	Rojhelate dîyar kerd ke FilAmedî wayîrîye xeylêk kategorîyan kerdo û wina vat: "Festîvala FilmAmedî çar parçeyan û dîasporayî ana têhet. Rejîsorê belgefilman tîya de wareyê xo îfadekerdişî de zehmetîyan nêancenê. 100 filman zêdeyêr muracatî seba FilmAmedî ameyî kerdiş. 31 filman 13 ci ra aîdî cinîyan ê. Xeylêk tema mîyanê nê filman de estê."

	 

	'Na festîvale seba xeylêk muhîm a'

	 

	Rojhelate dîyar kerd ke na festîvale seba înan xeylêk muhîm a û wina vat: "Xeylêk filmê bi babetê ekolojî, têkoşînê cinîyan, binpaykerdişê heqan, pawitişê heqan muracat kerdî. Temamîyê temayê ma nînan ra pê yeno û ma bi temamî dayî. Festîvala FilmAmedî verê bi Şaredarîya Kayapinarî ameyîne viraştiş. Dimayê 2016î tayinkerdişê qeyûman xebata bi şaredarîyan zehmet bî. Dimayê qayûm ame tayînkerdiş ma bi komele û STKyan organîze kerd. Dimayê qeyûman wareyê vînayîşê eywanî de ma zehmetî ant. Bi xêrê hetkarîya STKyan ma û şar ameyî têhet. Wexto ke şaredarî destê qeyûman de nêbî, ma zehmetî nêantêne. Hetê hetkarî û organîzekerdişê FilAmedî de ma zehmetî nêant." 

	 

	Dimayê 3 serrî reyke bîn FîlmAmed 

	 

	Rojhilate, dîyar kerd ke dimayê 3 serran reyke bîn Festîvala FîlmAmedî yena organîzekerdiş û wina vat:  "Hetê girseyê Amedî ra hesretêk estbî, seba nê zî eleqeyêk pîl ame mojnayîş. 4 sazgehê sivîlî yê komelî seba cayî paştdayîş dayî. Tîyatroyê Bajarê Amedî, cayê Zarok Ma, Dicle Firat û Bezgîn Bekirî salona xo ya sînema dayî ma. Heto bîn ra ma dî ke hûmara rejîsorê cinîyan zêde bîya. Verê hem hûmara fîlmê ke babeta ci cinî yê û hem zî hûmara rejîsorê cinî kêmî bî. Heyê hûmar û kalîte de rejîsor û fîlman gênê dest merdim vurnayîş ferq keno. Hetê kalîte de tesîrê xo festîvale rê kerd. Seba koma ma ya festîvale, sewîyeya ke rejîsorê cinî û babetê fîlman serkewte bî no çî merdimî zerrîweş keno."

	 

	Festîvale de xeylê munaqaşayî pê ameyî 

	 

	Rojhelate qiseykerdişê xo de bale ant serê zehmetîyê ke vejîyayî raşte û vat: “Goreyê serranê verênan na serre xeylê zehmetîyan reyde ma rî bi rî mendî. Ma bi tewrbîyayîşê sînemavanê cinîye ê FîlmAmedî xeylê motîve bîyî. Na festîvale goreyê şexsîyetê şarê Amedî ya. Şarê Amedî xoverdayox o, têkoşer o, coka ra zî rejîsorî, sînemavan, panelîst û meymay ke tewrê festîvale bîyî bi tewrbîyayoxan reyde xeylê babetî ameyî munaqaşakerdiş. Seba şarê Amedî na festîvale hesret bî. Vera hende sansur, qedexeyê fikrî, îxlalê heqê merdiman, ma pîya îya munaqaşa û qiseykerdişêk bi rejîsoran reyde pê ard." 

	 

	Eleqeya hemverê FîlmAmedî 

	 

	Dîlane zî da zanayîş ke goreyê îmkananê xo Festîvala FîlmAmedî pê ardî û wina ercnayîşanê xo ard ziwan: “Ma bi paştîdayîşê dezgehê sivîlî yê komelî festîvala xo pê ard. Badê 3 serran reyna ma bi FîlmAmedî vejîyayî û no çî seba ma xeylê bi keyecan bî û ma xeylê kêfweş bîyî. Eleqeyêk gird hemverê festîvale de estbî. Koma weçînayîşê fîlman bi taybetî giranî da serê rejîsoranê cinî. Ame waştiş ke fîlmê ke bi ercnayîş û perspektîfê cinî ameyî hadrekerdiş biresnê sînemaheskerdoxan. No seba ma muhîm bî. Heto bîn de do roja yewşeme yanî siba panelêk bêro pêardiş û panelîst heme cinî yê û ma do babeta ‘Heqê temsîlîyetî yê bi ercê’ munaqaşa bikerê." 

	 

	Dîlane qiseykerdişê xo de bale ant serê tedaya hemverê cinî yê raşteyê sînemayî û wina qiseykerdişê xo peynî kerd: “Demê peyênan de her raşteyî de cinî bi zextan reyde rî bi rî manenê. La bi hêzêk gird xover danê. Ma bi sînemayî xo parçeyêk nê xoverdayîşî vînenê. Munaqaşa cinîyan na babete de xeylê aver bena. Ma venga şarê Amedî kenê ke bêrê tewrê FîlmAmedî bibê û fîlman temaşe bikerê.”