Keyeyê ke seba tepişteyan pere danê yenê muhakemekerdiş 

2023-08-28 15:01:06


	 

	 

	Elfazî Toral

	 

	STENBOL - Keyeyê ke seba tepişteyan pere danê, yenê muhakemekerdiş. Merdimê tepişteyan û sîyasetmedaran dîyar kerdî ke metodê îşkence û tecrîdî yo û vatî: "Ma sere nêtewênenê. Dewlete eşkena destê ma kelepçe bikera la nêeşkena ziwan û hişê me kelepçe bikera. Ma estê û ma do bibê. Ma fek têkoşînî ra vera nêdanê. Ma do wayîrê tepişteyan vejîyê."

	 

	Rayberê PKKyî Abdullah Ocalan 15ê Sibata 1999ine de girawa Îmraliyî de binê tecrîdêk giran de yeno tepiştiş. Tecrîd tesîr serê pêro zîndanê Tirkîya û Kurdistanî zî kerdo. Binpaykerdiş heqan ê zîndanan polîtîkaya îşkence zî xo reyde ana. Tepişteyan rê dayîş û girewtişê kantînî yeno ferzkerdiş. Vayîya zêde de fature yenê birnayîş û berardişê kantînan yenê girewtiş zî koxuşan de yenê desteserkerdiş. Keyeyê ke pere tutanê xo rê şirawenê zî bi îdiayê ‘hetkarîya rêxistine’ cipersayîş înan rê yeno akerdiş. Keyeyî bi nê îdiayan yenê muhakemekerdiş, seba problemê ekonomî nêeşkenê şêrê pêvînayîşê tutanê xo.

	 

	Merdima tepişteyan ra Fîncê Akman bî serrêke Nobeta Edeletî de ya û Hemsereka HDPyê Esenlerî Emîne Arslan derheqê babete de ajansê ma rê qisey kerd.

	 

	Fîncê Akman derheqê babete de qisey kerd û vat: "Ma amancê dewlete baş zanê. Keyeyî mecbûr manenê pere tutanê xo rê bişirawê, no bi tenê sereyê xo metodê îşkenceyî yo. Eke nêwazenê ma tutanê xo rê pere nêşirawê, wa tutanê ma vera bidê û ma zî nêşirawê. Heta tutê ma uca de bê, ma mecbûr ê pere bişirawê."

	 

	‘Sûcê înan kurdbîyayîşê înan o'

	 

	Fîncê dîyar kerd ke ê dewlete ra çîyêk nêwazenê û vat: "Çira cipersayîş keyeyan rê yeno akerdiş? Amancê dewlete oyo ke ma bikişo. Dewlete wazena pêro kurdan esîr bigîra. Bi destê dewlete bi hezaran kesî seba kurd ê nika tepişte yê. Zîndanan de polîtîkaya tecrîdî yena rayraberdiş. Ma zanê zîndanan de çi yeno kerdiş."

	 

	Ne zilm ne zindan nikare me têk bibe…

	 

	Fîncê dewamê qiseykerdişê xo de bale ant serê Nobeta Edeletî ya ke serrêke yo esta û vat: "Demêk derg o çalakîya ma ya Nobeta Edeletî pê amî. Ma bi nê waşt aştî û edelet bêro. Ma vat, edalet dewlete zî vat zindan. Ma ne zîndanê înan ra ne zî hêrişê înan ra tersenê. Heta aştî nêro nê welatî şansê kurdan zî çin o û yê Tirkan zî çin o. ma hêsirî nêwazenê. Veng û waştişê ma nêeşnawenê. Wa dewlete wezîfeyê xo ca bîyara. Hêzê dewlete qîmê ma nêkeno. Ma soz dayo ma do heta peynî têkoşîn bikerê. Nika hêrişê keyeyan kenê. Na polîtîkayêke pelçiqnayîşî ya. Dewlete qanûnê xo bi tu hawayî pê nêana. Tenê waştişê xo pê ana. Ganî tepişteyê nêweşî ganî bêrê veradayîş. Ma kurdêk zî bimanê ma do têkoşînê xo dewam bikerê."

	 

	Tecrîd û îşkence

	 

	Hemsereka Partîya Demokratîke ya Şaran (HDP) a Esenlerê Stenbolî Emîne Arslan zî da zanayîş ke dayîşê pereyî heqê xozayîyê keyeyî yo û wina vat: "Bêşik do tutanê xo rê pere bişirawê. Mecbûr ê bişirawê. Keye nêşirawo do kam bişirawo? Zîndanan de tepişteyî bi binpaykerdişê heqan reyde yenê rî bi rî. Tecrîd pêro zîndanan de yeno rayraberdiş. Dewlete serê tepişteyan û keyeyan de polîtîkaya cîya rayra bena. Keyeyê ke pere seba tutanê xo danê, cipersayîş akena. No hemverê huqûqî yo. Hewl danê îşkence keyeyan rê bikerê."

	 

	Venga wayîrvejîyayîşê tepişteyan

	 

	Emîne bale ant serê polîtîkaya tecrîdî û qiseykerdişê xo wina qedêna: “Dewlete zîndanan de tepişteyan, teber de zî keyeyan îşkence kena. Yewin çîyo ke kena no yo. No metodê îşkenceyî yo. Xora nêverdenê teber de çîyêk şêro zere. Her rey pereyê ke yenê şirawitiş, asteng kenê. No metodê cezakerdişî yo. Ez venga wayîrvejîyayîşê tepişteyan kena.  Ganî her kes wayîrê tepişteyan vejîyo."