'Ez o têkoşînê xo yê hemverê hêrişê serê ziwanî de bidî' 

2023-08-23 10:29:31


	 

	 

	AMED - Filiz Atalay da zanayîş ke seba ziwanê kurdkî aver şêro, çi destê aye ra bêro do bikera û wina vat: "Seba kursê ziwanî, seba kesê wazenê, paştdayîş bidî. Hemverê tedayê ke yenê kerdiş, ez o her wext têkoşînê xo bida."

	 

	Têkoşînê ziwanê kurdkî û nasnameyê kurdî yê bi serran o dewam keno. Polîtîkayê asîmîlasyonî yê hemverê ziwanê kurdkî yê ke wayîrê xeylêk lehçeyan o, dewam kenê. Şarê kurdî hemverê nê de xo ver dano. Hemşîre Filiz Atalay zî Komeleya Cigêrayîşê Kultur û Ziwanê Mezopotamyaye (MED-DER) seba ziwanê kurdkî bimusa, xo ver dana. Filîze tîya hem qalê cuya xo kerde, hem zî qalê averşîyayîşê fehmê ziwanî kerd.

	 

	'Mi waştêne ez biba mamosteyê resimî'

	 

	Filîza ke bi eslê xo Çewlîg ra ya û 1979ine de Amed de ameya dinya, da zanayîş ke tesîrê bêtêduştê cinsîyetî yê serdemî zî serê cuya merdiman de esto û vat, aye seba nê xeylêk xo ver dana. Filîze wina vat: "Serranê 90an de Amed de tutê kênayî seba şêrê mektebî xeylêk zehmetî ciwîyayîne. Ez binê tesîrê nê de menda. Coka serrêke mi erey dest bi mektebî kerd. Wexto ke ez mektebê sereyîn de bîya û wendiş û nuştiş musabîya, seba tedayê taxe keye waşt ke asteng bikero şêrî mekteb. Ez wendiş ra zaf hes kena. Mi waştêne ez bibî mamosteya resimî. La nêbi û zerrîya mi de mend."

	 

	'Ez mecbûr ameya verdiş ke hemşîretî qezenc bikerî'

	 

	Filîze seba tesîrê serdemî, vernîya ke unîversîta biwana, şina mektebê hemşîretî labelê seba ke zaf waşta biwana, coka zî kewta îmtîhanê unîversîta. Filîze vat: "Mi bi hawayêk mektebê mîyanên wend û reyna vatî no bes o. O wext vatişê, qey tutê kênayî şinê mekteb, zêde bî. Seba nê zî êdî to weçinitişê mi çinbî û ez mecbûr menda hemşîretî qezenc bikerî. Hedefê min ê yewin ke mi fek ci ra vera da mamostetî bî."

	 

	'Vînîkerdişê ma yo tewr pîl nêqiseykerdişê ziwanî yê mîyanê keyeyî de bi'

	 

	Filîze qalê sebeb û prosesê destpêkerdişê ziwanê kurdî yê MED-DERî kerd û wina vat: "Kurdî tim zerrîya mi de seke eşqêq bî. Mi wina dest bi prosesî kerd. Mîyanê keyeyê ma de bi ziwanê kurdkî nêameyîne qiseykerdiş. Ma tutê memûran bî. Vînîkerdişê ma yê tewr pîl, nêqiseykerdişê ziwanî yê mîyanê keyeyî de bi. Mi hewl da dewe, nêweşan reyde kurdkî bimusî. Ez ziwanê kurdkî ra zaf hes kena. Ez dimil a labelê zeafêk min ê seba kurmanckî esto. Mi zaf waşt ez bimusa. Mi kitabê kurmanckî wend labelê mi fam nêkerdêne û mi wendêne. Ez hînan geyrayîne, seba mi bimusinê. Bi hawayêkê tesadufî mi MED-DERî nas kerd. Ameyî cayê karê mi. Demo ke înan kurmanckî qisey kerdêne, ez bîne heyranê înan. Ê bî wesîle. Ez zaf keyfweş a û wazena aver şêra. Ez kurmanckî zaf hes kena, çike ziwanê min ê dayîke yo. Emrê musayîşî çin o. Werrekna mi verê re nê çî bikerdêne."  

	 

	'Ez ê têkoşînê xo yê hemverê hêrişê serê ziwanî de bidî'

	 

	Filîze dîyar kerd ke serê ziwanê kurdkî de hîna teda esto û wina vat: "Seba ke ma ziwanê xo rê wayîr vejîyê, çalakîyê ke ma kenê kêmî yê. Gelo qîmê xo têkoşîn ame kerdiş? Ez nê ra bawer nîya. Hîn kesî verê çiman de nê çî ardî ziwan. No ziwan vernîya Osmanîyan de estbi. O wext zî serê ziwanê ma de perwerde ameyîne dayîş la çira nika yeno astengkerdiş? Seba çi ziwanê merdiman înan rê yeno qedexekerdiş? Ez o têkoşînê xo yê hemverê hêrişê serê ziwanî de bidî."

	 

	'Ez wazena paştdayîş bidî her kesê ke wazenê kurdkî bimusê'

	 

	Filîze dîyar kerd ke seba kursê bi ziwanê kurdkî abibo û seba serkêşîya nê hetê ekonomî û manewî de aye do paştdayîş bido û wina qedêna: "Dimayê ke ez  teqawît bibî, ez o bi tutanê xo reyde şêrî teberê welatî. Tîya de îmkanê ekonomî çin o. Coka ez o uca de qezenc bikerî û seba akerdişê kursê kurdkî paştdayîş bidî. Ez wazena paştdayîş bidî her kesê ke wazenê kurdkî bimusê."