‘Krîzê ekonomî tewr zêde tesîrê cinîyan keno’ 

2023-07-15 10:53:37


	 

	 

	Melek Avci

	 

	ANQARA - Sekretera Cinîyan a KESKî Done Gevher da zanayîş ke nê krîzê bîyaye de zemê seba meaşî yeno kerdiş, tu manaya ci çin o. Wextê krîzan de ewil cinî çiman ra yenê vetiş û vat, tesîrê krîzî serê cinîyan resayo sewîyeyêka cidî.

	 

	Tirkîya de krîzê ekonomî her ke şino giran beno û zamo ke meaşî rê yeno kerdiş zî nêresayo sînorê vêşanî û feqîrî. Zamê meaşî ke hema nêkewto cebê merdiman helîya. Bêşik yê ke tewr zêde krîz ra tesîr benê cinî yê.

	 

	Sekretera Cinîyan a Konfederasyonê Sendîkayanê Kedkaran ê Îstîmlakî (KESK) Done Gevger zamê seba meaşan yeno kerdiş, serê cinîyan de ercna.

	 

	‘Zamê meaşî hema nêkewto cebî’

	 

	Done vat zamê seba meaşî yeno kerdiş, goreyê dayeyê TUÎKî yeno kerdiş û dayeyê TUÎKî zî beramberîyê ci yê komelî çin o û bawerî nêdano. Done wina vat: “Hetêke TUÎK, hetêke ENAG û hetêke bîn zî DÎSK-AR. Ma ewnîyenê mabêne înan de cîyayêke cidî çin o. Mabêne dayeyê TUÎK û ENAGî de di qat û nîm cîyayî esto û no zî yeno manaya  dayeyê TUÎKî esas yenê girewtiş. No zî dayeyê enflasyonî nêdano û her çiqas zam seba meaşî bêro kerdiş zî hêzê girewtiş û rotişî roj bi roje keweno. Ma nika vînenê şertê cuye çiqas zehmet bîyê û feqîrî çiqas giran bîya. Bêşik no zamê goreyê dayeyê TUÎKî yenê kerdiş, tu lazimîyê ma bi ca nînê.”

	 

	'Nê meaşî nêresenê sînorê vêşanî û feqîrî'

	 

	Done dîyar kerd ke yew zamo ke tewr zêde yeno kerdiş, berardişê hîjyenî yê û wina vat: “Deterjan ra bigîrê, heta şampuan heta peçete sera 8 KDV vejîyayo sera 20. No yeno manaya ke do vayîyêke cidî ma bipawo. Hema meaşî nêameyê girewtiş, ma netîceyêk giran reyde rî bi rî yê. Ma serra peyîn ra biewnê. Seba meaşê asgarî (yê tewr tay) sera 86 zam ame kerdiş la meaşê asgarî vejîya serê sînorê vêşanîye. Ma meaşêk ke pê cuyêka merdimayî bêra dewamkerdiş wazenê.”

	 

	Betalîya cinî û xespkerdişê teqawîtbîyayîşî

	 

	Done dîyar kerd ke şertê ekonomî de betalî zî zêde bîya û tewr zêde zî cinî betal mendê û daye resayo sera 30. Done wina vat: “Cinîyê kedkarî xeylê xo  karê bê asayîş û karê ke teqawîtbîyayîş nêano de şuxulênê. Karê bê asayîş, karê nîm roj, karê ke zaf kede wazenê de şuxulênê. La nê şert û mercanê giranan de zî feqîrî ciwîyenê. Seba nê ganî kodî bêrê avurnayîş. Wextê krîzî de ewilî cinî çiman ra yenê vetiş. Ma nînan krîzê verê de dî.”

	 

	'Xeta têkoşînî do pêro hetê komelî ra bêro munayîş’

	 

	Done tewr peyîn wina vat: “Ma sey KESKî serê keda cinî de zî xebate kerd. Ma reyke bîn vet werte ke keda cinî bêasayîş yena verdayîş, şîdet û mobîng ci rê yeno kerdiş. Wext bi wext zî bi tehdîdê ‘ma do gerre bikerê’ dest danê serê keda înan. Ma sey KESKî pêwa ke rêxistinbîyayîşê hempar pawenê, rêxistinbîyayîşê hempar ê kedkaran zî munaqeşe kenê. Ma eşkenê têkoşînê rêxistinkerde yê kede pîl bikerê. Xeta têkoşînî bi pêro hetê komelî bêro mûnayîş.”