Rojnamegere Elîf Ungur: Ma têkoşerê heqîqetî yê 

2023-07-12 15:10:37


	 

	 

	 

	AMED - Elîf Ungur roniştişê dewaya ke 18 rojnamegerî ci ra yenê muhakemekerdiş de bale ant serê  rojnamegerîya cinî û vat ke ê têkoşerê heqîqetî yê. 

	 

	Çarçewaya cipersayîşê hetê Serdozgerîya Komare ya Amedî merkezî yê Amedî xeylêk bajaran de 8ê Hezîrana 2022yîne de serê keye û sazgeh û dezgehê çapemenîye de erzîya, 20 ci ra rojnamegerî 22 kesî ameyî destbendkerdiş. Kesê ke ameyî tepiştiş; Mudura Karê nuşteyê Safîye Alagaş, Hemserekê Komeleya Rojnamegeran ê Dîcle Firatî (DFG) Serdar Altan, Edîtorê Ajansê Mezopotamyayî (MA) Azîz Oruç, Mudurê Karê Nuşteyî yê Rojanameyê Xwebûnî Mehmet Alî Ertaş,  rojnameger Zeynel Abîdîn Bulut, Omer Çelîk, Mazlum Dogan Guler, Îbrahîm Koyuncu, Neşe Toprak, Elîf Ungur, Abdurrahman Oncu, Suat Doguhan, Remzîye Temel, Ramazan Gecîken, Lezgîn Akdenîz û Mehmet Şahîn 16ê Hezîrane de dimayê ke vetî dadgehe bi îdayê "endamîya rêxistine" ameyî tepiştiş.

	 

	Derheqê 18 rojnamegerê ke 15 înan ra tepişte yê dimayê 10 aşman 12ê Adare de bi îdayê "endamîya rêxistine" îdanameyê ke amebi amadekerdiş, hetê 4ine Dadgeha Cezaya Girane ya Amedî ra ame qebûlkerdiş. Îdanameyê rojnamegeran rê 7 serrî û 6 aşmî, heta 15 serran cezaya zîndanî ameye waştiş. Mudura Karê Nuşteyî yê JINNEWSî Safîye Alagaş ke dosyaya aye yê bînan ra ameye visnayîş, 15ê Hezîrane de roniştişê dewayaya ewil ke ame vînayîş de ameye tahlîyekerdiş. Roniştişê ewilî dewaya 18 rojnamegeran ke 15 ci ra tepişte yê, roja 2yîn de 4ine Dadgeha Cezaya Girane ya Amedî de dewam kena.

	 

	Rojnamegerê tepişteyî û avûkatê înan tewrê roniştişî bî. Pêwa keyeyê rojnamegeran, Platformê Rojnamegeranê Cinîyan ê Mezopotamyayî (MKGP), Komeleya Rojnamegeran ê Dîcle Firatî (DFG), Merkezê Kulturê Mezopotamyayî (NÇM), Komeleyê Cigêrayîşê Medya û Huqûqî (MLSA),   welat û teberê welatî de xeylêk sazgeh,  rêxistin û temsîlkarê partîyê sîyasî roniştiş taqîb kerdî.

	 

	'400 rojî yo ma bêsuc zîndan de yê'

	 

	Rojnameger Azîz Oruç ke roja diyîn ê roniştişî de pawitişê xo yê ewilî kerd, sipasîya xo kesê ke paştdayîş dayê rê kerd. Azîzî da zanayîş ke hemrayê ci vizêr bi dergî qalê rewşa rojnamegerîye ya Tirkîya kerdê û vat, nêzanê na rewşe çiqas ameyo famkerdiş. Azîzî vat, “Xeylêk reyan ez ameya destbendkerdiş, tepiştiş û beraat kerdiş. Bi rastî ez seba endamîya rêxistine ameyîne muhakemekerdiş, dadgero ke ceza mi rê birna, endamê FETOyî bî û demê dadgerêk bîn ame, vat 'bibore' û beraet bîya. Reyna dimayê demêk derg ez ameya destbendkerdiş û tepiştiş. Her tim ma ra vanê, 'meslegê xo bipawê'. Îdianameyî de dozgerî bi mojnayîşê xeberêke sey  delîlî, seba xeberêke bîn hewl dano  sûc awan bikero. Mi qet îdianameyêk ke boya xeberî ci ra yena nêdîya. Vanê, “ti rojnameger ê la terorîst ê” yan zî “tu rojnameger ê la sûcdar ê”. Serdemê AKPyî de her kes terorîst o; firindar ra bigî, heta yê kuçeyî terorîst û sûcdar ê. Dadgeha Destûrê Bingehîn zî ke dadgeha tewr berzî ya, edalet pê bîyara eynî çî ya û ez nêzana na rewşe de qerarî senîn yenê dayîş."

	 

	‘Rojnamegerî perînêk adir ra ya'

	 

	Azîzî dîyar kerd ke bi 400 rojî yo zîndan de yê û wina vat: "Bi 400 rojî yo bê sûc ma zîndan de yê. Dimayê 400 rojan ma ardî salona dadgehe û îfadeyê ma gênê. Sûcê şima bibo zî nîno qebûlkerdiş ke merdim 400 rojî paweyê dadgehkerdişî bimano, ma sûcdar nîyê. Tirkîya wareyê azadîya çapemenî de mîyanê 184 welatan de rêza 160ine de ya. Xeberê ke ma viraznenê û înan ra yenê muhakemekerdiş, qet rojeva welatî ra xoser nîya. Ma ra vanê xeberê spor û kovaran viraznê, ma kenê, la wexto ke problemê welatî hende eşkera bibê, ma nêeşkenê hemverê nê probleman de xo kerr bikerê. Ma xeberanê xo pawenê û ma do dewam bikerê. Îdianameyî de dozgerî hem ma sûcdar kerdo û hem zî bê sûc. Ma zanê ke rojnamegerî perînêk adir ra yo û ma sûcdarîyan qebûl nêkenê."

	 

	'Seba ke ma vengê cinîyan da eşnawitiş ma ameyî tepiştiş'

	 

	Piştre jî rojnameger Elîf Ûngûr mafê axaftinê girt û wiha got: “Ji tiştê ku min kiriye ez xwe berpirs dibînim. Ez qebûl nakim ku agahî û belgeyên din têxin dosyayê. 200 bername û 2 hezar û 400 nûçe hene lê tenê 22 li dosyayê hatine zêdekirin. Hemû  hatine hilbijartin. 7 jê nûçeyên Newrozê û yên mayî jî bernameya çandê ne. Newroz li gelek welatan bi çalakî û  stranan tê pîrozkirin. Wêneyên rengîn derdikevin holê. Li dora milyonan kes beşdar dibin û li Amedê jî bi heman awayî tê pîrozkirin. Dîsa belgefîlma Heza wekî sûc di dosyayê de cih digire, lê ev belgefîlm têkoşîna jiyanê ya jina Êzidî vedibêje. Ev belgefîlm jî belgefîlmek xelatgirtî ye. Tiştekî din ê ku sûc e, têkoşîna Dîlan Cûdî ya di girtîgehê de ye. Gurbetelli Ersöz jî ji ber heman sedemê di dosyeyê de cih girtiye, lê Gurbetelli yekem edîtora jin e ku li Ozgur Gündemê li Tirkiyê kar dikir, nameyên wê ji aliyê hunermendên navdar ên cîhanê ve li ser keviran hatine xêzkirin. Ji bo rojnamegerên jin jî pir girîng e. Nûdem Durak bi zimanê xwe yê zikmakî kurdî stran got, lê di girtîgehê de ye û ji ber nexweşiyê dengê wê têk diçe. Hunermendên navdar ên cîhanê bang lê kirin û tevlî bernameyên xwe kirin. Ez jî ji bo ku min dengê wê da bihîstinwek sûcdar hatim dîtin. Nûdem nîşaneya zilma li ser gelê Kurd e. Erka min e ku bibim dengê gel. Girîngiya JINNEWS’ê li ber çavan e. Safiye Alagaş û Bêrîtan Canozer ên ku ji ber bûn dengê jinan hatin girtin, mafê wan ê nûçeyan hat astengkirin. Me feraseteke ku ji bo heqîqetê têdikoşe qebûl kiriye. Dema ku em televîzyonê vedikin, em weşanên yekreng dibînin, ku televîzyonên yek-kanal ên serdema berê tîne bîra me.”

	 

	'Îstatîstîkî sewîyeya zextan mojnenê'

	 

	Elîfe dewamê qiseykerdişê xo de vat: "Zext, şîdet, pelçiqnayîşê hukmî û polîtîkayê sûcî yê serê çapemenîya kurdî de yenê rayraberdiş mojneno ke bêhuqûqî çiqasî zêde yo. Belgeyê ke ci ra vanê suc, tenê rojnamegerîye yê. Şima nêeşkenê fehmê ma asteng bikerê û zextê keyfî dewam bikerê."

	 

	Rojnameger Sûat Dogûhan zî dîyar kerd ke dimayê 13 aşman reya ewil o ke dadgehe rî bi rî ya. Sûatî vat, “Aseno ma ne rojnamegerê yewine yê ke welat de yenê muhakemekerdiş û ne zî yê peynî yê. Çi heyf no rastîyêk xemgînî yo. Dimayê ke mi unîversîte qedêna, bi serran xebityaya û wareyê meslegî de ameya sewîyeyêke. Dima ra mi şîrketêk xo rê akerd. Şîrketêk bacî dano senî sûc keno? Seba sûcdariyê serê mi, 3 kasetî estê ke pêroyî qeydê qiseykerdişî yê. Kesê ke sey Memo dosya de ameyê zêdekerdiş. Mehmet Pehlîvan û mamê mi bi xo yê. Mamê mi seba rewşa edlî Swîsreyî de ame tepiştiş û zîndan de yo. Qiseykerdişê serê mamê mi û waştişê hayîdarbîyayîşê ci suc yeno hesibnayîş. Kasetêke bîn zî qeydê telefonî yê embazanê mi ke serê karî de qisey kerdê. Eke ez nêeşkî bi xebatkarê xo û derûdorê xo qisey bikerî, ganî ez se bikerî? Ez cuya xo de 3 rey şîya teberê welatî, dozgerî vat ke ez 10 reyan şîya. No zî nîşan dano ke dosya çiqas lêşîn ameya amadekerdiş."

	 

	Roniştiş bi pawitişê rojnamegeran dewam keno.