‘Heta ke zîndanî veng nêbî azadî nîmcet a’  

2022-11-23 11:39:43


	 

	 

	ÎZMÎR - Emîne Yildirima ke 30 serrî ra dima serbest ameye veradayîş dîyar kerd ke serbestveradayîşê fîzîkî weş o la na azadîya tam nîya û wina vat: “Heta ke zîndanî veng nêbê, no kêfweşî nîmcet a. Heta ke ma teber de embazanê xo reyde nêrê têkişt azadî nîna cuyayîş.”

	 

	Emîne Yildirime 1992î de qezaya Licê ya Amedî de ameye tepiştiş û Mehkemaya Asayîşê Berz (DGM) cezaya muebetî daye aye. Emîneye 30 serrî ra dima rojanê verênan de serbest ameye veradayîş. Emîneya ke zîndananê sey Amed, Riha, Sêwas, Mêrdîn, Elbîstan û Gebze de mende JINNEWSî rê qisey kerd.

	 

	Emîneye da zanayîş ke binpaykerdişê heqan yê zîndanan hetê komelî ra baş nînê dîyîş û no proses hîna zêde tehluke yo.

	 

	Heta ke embazê ma serbest nêrê veradayîş azadî nîmcet a

	 

	Emîneye dewamê qiseykerdişê xo de wina vat: “Azadî pê yew kesî nêbena. 30 serrî ra dima vejîyaya. Vejîyayîş asan nîyo. Embazê mi uca de mendî. Nîmeyê Tirkîya açarîyaya zîndanan. Coka ra ma yewbînan zî şinasnenê. Embazê ma yewbînan rê mektube şirawenê. Mi înan uca de verda, coka ra xeylê zehmet o. Merdim hetêk xo uca de verdeno. Azadî çîyêka weş a. La pê yew kesî nêbena. Azadî şexsî nêbena. Heta ke pêro zîndanî veng nêbê, kêfweşî nîmcet manena. Werrekna heme pîya bivejîyayêne. No coş do xeylê cîya bibayêne.” 

	 

	‘Waştişê ma yê azadîya komelî bî suc’

	 

	Emîneye qala wextê tepiştişê xo kerd û wina domnaye: “Ez mexdura DGMyî ya. Mi qet xo sey sucdar nêdî. Ez nêeşkena vaja ke suc vera ameya tepiştiş. Ez mexdura DGMyî ya. Aye wext DGM estbî. Ez 1992î de ameya tepiştiş. Waştişê azadîye seba her kesî esto. Waştişêke merdimîye yo. Ma zî azadî waşt. Sebebê 30 serrî tepiştişê mi waştişê azadîye bî. No waştişê azadîya komelî bî.”

	 

	‘Reaksîyon nîno mojnayîş’

	 

	Emîneye rewşa zîndanan wina ard ziwan ser: “Rewşa zîndanî teberî ra xoser nîya. Zerre senî bibo teber zî wina yo. Teber de çend azadî biba, zerre de zî hende azadî esta. Ma wina ewnîyenê. Manaya azadîye hetê ma de cîya ya. Her kes zano ke azadî tena fîzîkî nîya. Kam ca de nêheqî bibo uca zindan o. Rewşa zîndanan sey serranê 80an a. Yanî sey serranê 80an şîdetê fîzîkî çinî yo, rewşêke cîya esta. Wexto ke ma ameyî tepiştiş şîdetê fîzîkî estbî. Ez Amed de ameya tepiştiş. Demêk kilm uca de menda. Dima ra ez berda Riha. Di serran ez uca de menda, ceza birnayî. Dima ra erşawîyaya Sêwazî. 12 serrî zî ez uca de menda û uca ra zî şîya Mêrdîn. Di serran ez menda û dima ra Elbîstan ame. uca ra surgunê Gebzeye ameya kerdiş. Ez uca ra tehlîye bîya. Serranê verênan de hêriş û şîdet estbî. Her kes vînayêne. Teber de reaksîyonî estbî. Yê ke vînayêne hîna zêde hêrs bîyêne. La nika şîdetê fîzîkî çinî yo, coka ra zî reaksîyonî çinî yê. Bêvengî tehlukeyo tewr gird o.” 

	 

	‘Zîndanan de tesîrê burokrasîye zêde bî’ 

	 

	Emîneye sewbîna vat ke komel rewşa zîndanan nêvîneno û domna: “Komel nê caardişan nêvîneno. Coka ra proses tehlukeyîn o. Nimune seba şîyayîşê nêweşxaneyî, revîr de merdiman 24 saeatan hewl dano. Her tewir zor û zehmetî yenî antiş. Waştişnameyî yenê dayîş. Yanî zîndanan de burokrasî zêde bîyo. Burokrasî xora esto la merdiman ser de tesîrê ci zêde esto. Embazê ma her roje înan reyde meşgul benê. No hetê psîkolojîkî de tesîr bi merdiman keno. Problemê tewr muhîm şîyayîşê nêweşxaneyî yo. Merdim 30 serrî de senî eşkeno baş bibo. Bêşik nêweşî vejîyenê. Xeylê embazê ma amelîyat benê. Bi zorî benê nêweşxaneyan. Bi qanûnanê neweyan protokol pê anê. Kelemçe vera embazê herinda ke bêrê dermankerdiş tepîya agêrenê. Bi kelemce dermankerdiş qebul nêkenê. Doktor vano ke leşker kelemce ake, la leşker zî paweyê doktorî vindeno. Kes berpirsîyarî nêgêno xo ser. Dermankerdiş heq o. Ez sey tepişteyêke nê sey nêweşêke şona verê doktorî. La bi hawayêke eşkera sey tepişteyêke nizdîyê ma benê. Coka ra rewşa tepişteyan her ke şino xira bena.”

	 

	'Tecrîdo giran zîndanan de yo’

	 

	Emîneye bale ant caardişê bînî yê zîndanan ser û dîyar kerd ke xoresnayîş zaf kêmî bîyo û vat: “No sey îşkenceyî yo. Televîzyon esto la her kanal tede çinî yo. Tena çend kanalê merkezî estî. Radyo kerdî yew tîp. Rojnameyê muxalîfî nêkewenê zerre. Kanalê muxalîfî çinî yî. Erşawitişê mektuban zî zaf vaye bîyo. Ma zanê tena zîndanan de mektubî yenê nuştiş. La her tim vaye kenî. Prosesê peynî de zî korona bî bahane. Erşawitişê mektuban bî problem. Tecrîdêke gird zîndanan de esto. Goreyê verê cû rewşe hîna xirab bîya.”

	 

	‘Her tewirê heqî bî hacetê îşkenceyî’ 

	 

	Emîneye qiseykerdişê xo yê peyênan de wina vat: “Sebebê nê caaardişan heyfgirewtiş o. Nêeşkenê hetê fîzîkî ra bikerî la bi nê raybazan heyf gênî. Her tewirê heqî bî hacetê îşkenceyî. No tesîrê sîyaset û îqtîdarî yo. Embazê ma zaf bi îrade yî. Tu kesêk nêeşkeno manevîyatê înan çinî bikero. Her kes hemverê probleman de xover dano. Tepişteyî nika wina kenî. Demê peyênan de zîndanan ra xeylê cenazeyi vejîyayî. No prosesêko zehmetin bî. La xoverdayîş estbî. Xoverdayîş mîras o. Mîrasê şorişgeran o. Tepişteyî ferqê nê çîyî de yî. Coka ra her tim payan ser de yî. Xoverdayîşê tepişteyan kişta ci de esto. Ganî komel hîssin û reaksîyonin bo. Xoverdayîşê embazan no het de yo.”