‘Cinîyê kurdî do hemverê polîtîkayê şerî de têkoşîn bikerê’ 

2022-07-01 13:42:36


	 

	Rojda Aydin

	 

	ŞIRNEX - Cinîyê sîyasetmedarî reaksîyon vera polîtîkayê taybetî yê şerî ke hemverê cinîyê kurdî de yenê kerdişî de dayî û vatî: "Qanûn û polîtîkayê bîyaye, cinîyan nêpaweno û tena hêz dano qatil û hêrişkeran. Seba nê zî ganî cinîyî vera nê bêveng nêbê, xo birêxistin bikerê û têkoşîn bikerê."

	 

	Herême de, hemverê cinîyanê kurdan de polîtîkayêkê taybetî yê şerî yeno kerdiş. Netîceyê nê polîtîkayan de cinî yenê kiştiş, bi tecawuz û tacizî dir rî bi rî manenê. Sey her wextî qatil û hêrişkarî bi polîtîkayê bêcezaverdayîşî yenê xelatkerdiş. Tevgerê Cinîyan ê Azadan (TJA), Meclîsê Cinîyan ê Partîya Demokratîke ya Şaran (HDP), Partîya Mintiqayê Demokratîke (DBP), sazgeh û rêxistinê sivîlî yê cinîyan, hemverê polîtîkayê taybetî yê şerî de çalakî, protesto û bernameyê cîya organîze kenê û bale ancenê serê rewşa cinîyan. 

	 

	Hemsereka HDPyî ya qezaya Mehsertî ya Mêrdînî Almazî Demîrcan, Hemsereka HDPyî ya Sêrtî Hatîce Tay û Hemsereka HDPyî ya qezaya Nisêbînê Mêrdînî Şîndar Akinci derheqê babete de ajansê ma rê qisey kerdî.

	 

	‘Cinî koletî qebûl nêkenê’

	 

	Almazî Demîrcan, destpêkê qiseykerdişê xo de bale ant serê sewîyeya şîdetê hemverê cinîyan û kiştişê cinîyan û vat: "Ma her roje demo ke şîyar benê, vînenê ke cinîyêke yan ameya qetilkerdiş, yan zî bi taciz û tecawuzî dir rî bi rî menda. Temamê dinya de cinî yenê qetilkerdiş, dewletê ke qaşo xo ra vanê ma demokrat ê zî kiştiş, taciz û tecawuz yenê kerdiş. Hemverê kiştiş, taciz û tecawuzî de cinîyan tim sere wedarna û tu wext koletî qebûl nêkerdî."

	 

	'Heta cinî azad nêbo komel azad nêbeno'

	 

	Almaze dîyar kerd ke duştê polîtîkayê şerê xusûsî de ganî cinî bêveng nêbo û wina nîyadîyayîşê xo ardî ziwan: "Nê sîstemê lêşinî rê êdî bes o. No bi serran o seba azadîya cinîyan têkoşînêkê esto. Sey ke serekî zî vato 'Heta cinî azad nêbo komel zî azad nêbeno'. Duştê nê hêrişan de wa cinî rawurzê serê payan û hemverê koleyî de sere wedarê. No şero ke serê cinîyî de yeno kerdiş nîno qebûlkerdiş. Wa cinî xo bi rêxistin bikerê û têkoşînêkê xurt bidê. Ma nasnameyê xo, şexsîyetê xo nas bikerê û bidê naskerdiş." 

	 

	'Tirkîya de huqûq û edalet çin o' 

	 

	Hatîce Tay zî da zanayene ke hêriş û polîtîkayê xusûsî yê serê cinî de roj bi roje zêdeyêr benê û wina qisey kerd: "Dimayê ke Peymana Stenbolî  şewêke de ameye betalkerdiş, hêrişê serê cinîyan de zî zêde bîyî. Bi betalbîyayîşê peymane dir sîstemê mêrdeyî reyêna xo ramojna û zafêr hêrişê cinîyan keno. Mêrdeyî polîtîkayê dewlete ra hêz gênê. Di mîyanê komelî de ganî heqê cinîyan zêdeyêr bêro pawitiş. Nê çîyî zî do cinî bi xo bîyaro ca. Seba ke cinî bi xoverdayîşê xo eşkenê heqê xo bi dest bifînê. Sewbîna ganî di hetê huqûqî de zî polîtîkayê pawitişî yê seba cinîyan bêrê vejînayîş. Heta ewro bi seyan ameyî qetilkerdiş. Xeylêk cinî  bi tewirêkê bişik dinyaya xo bedilnayî. La ma heme zî zanenê ke nê heme vera sîstemê mêrdeyî yenê ca. Nê heme hêrişê sîstemî yê. Di mîyanê qanûnê  dewlete de pawitişê heqê cuya cinîyan çin o. Tirkîya de huqûq û edalet çin o. Qanûnêk ke ewro cinîyan bipawo çin o. Seba nê ewro cinî kuçan de  bi xo heqê xo pawenê. Ganî cinî duştê sîstemê serdestî yê mêrdeyî de wayîrê heqê xo vejîyê. Ganî cinî vengê xo berz bikerê û heqê xo biwazê."

	 

	'Ma hemverê polîtîkayê xusûsîyî de bêveng nêbenê'  

	 

	Şîndar Akinci eşkera kerd ke, ê ke komelî wareardê cinîyê û wina qal kerd: "Ewro komel yeno çinkerdiş. Sîstemo bîyaye ewro hêrişê cinî keno û cinî qetil keno. Ma her roje xeberan de vînenê heme hetkerdoxê îqtîdarê AKP û MHPyî yê. Cinî ra tersenê û vera nê yewî hêrişê cinî kenê. Seba nê zî dewlete ewro vernîyê hêriş û qirkerdişê serê cinîyan de yê, nêgîna. Di dadgehan de cezayê şenikî ro qatilan û hêrişkerdeyan yenê birnayîş. Labelê ma hemverê nê hêriş û polîtîkayê şerê xusûsî de bêveng nêmanenê. Ma cinîyî her cayî de yê û heta heqê xo bi dest bifînê zî ma nêvindenê. Hemverê nê hêrişan de ganî cewabê ma cinîyan her tim wuşk bo. Duştê nê hêrişan de ganî ma wurzê serê payan."