Salîha Aydenîz: Tecrîd û şerê Başurî seba asîmlasyonê Kurdan yeno kerdiş   

2022-06-04 12:01:20


	 

	Medya Uren - Şîrîn Çinar 

	 

	AMED - Hemsereka Pêroyî ya DBPyî Salîha Aydenîze, hêrişê serê Kurdistanî de yenê kerdiş erjna û wina vat: "Seba kapîtalîzm bîyayîşê xo bipawo dustê têkoşînê Şarê Kurdî de her tim di mîyanê bêtehemûlîyêke de yo. Rojhelatê Mîyanênî bedilnenê kenê cayê şerî û krîzî. Rolê awankerdişê nê şeran zî dayê Tirkîya. Tirkîya bi heme quwet û binpaykerdişê heqan hêriş kena. Hemverê nê de zî dewletê hegemonîkî yê ke no şer ro hesabê înan yeno zî bêveng ê. Ma do bi felsefeyê Birêz Abdullah Ocalanî zincîrê şerî bişiknê û Rojhelatê Mîyanênî nê krîzan ra bixelesnê." 

	 

	Dewleta Tirkî ke di nê serranê peyînî de heme hêzê xo seba çinîkerdişê Kurdî û Kurdistanî seferber kerdo, bi hetkarîya PDKyî keweno herdê Başurê Kurdistanî û lezîyî dano gamanê xo yê îşxalkerdişî. Dimayê pêvînayîşê keyeyê Berzanî yê bi serekkomarê Tirkîyayî Recep Tayyip Erdoganî û Musteşarê MÎTî Hakan Fîdanî dir, di 17ê Nîsane ya 2022yî de hêrişo verhîra da destpêkerdiş. Di mîyanê şerê îşxalkerdişî de binpaykerdişê heqê merdiman ê seke qetilkerdiş, barkerdiş, xebetnayîşê sîlehê kîmyewî û sewbîna hetê hêzê Tirkîya ra ame ca. Bêvengîya dewletan zî bale ancena. 

	 

	Têkilîyê hêrişê Tirkîyayî û bêvengîya hemverê binpaykerdişê heqanê ke yenê ca de Hemsereka Partîya Mintiqayî ya Demokratîke(DBP), Salîha Aydenîze erjnayîşê xo ajansê ma rê pare kerdî. 

	 

	'Tarîx xo dorkerde keno'

	 

	Salîha Aydenîze sere de Pêkerdişê Lozanî yo ke ci de îradeyê Kurdan çinî ameyo hesebnayîş bi vîr fîna û vat: "Hemverê ziwan, kultur û bîyayîşê Şarê Kurdî de, polîtîkayê asîmîlasyonî û kolonyalîstî yenê kerdiş. Amanc û semedê nê hêrişan asasê xo çi ra gêno ganî hinî ma sero vinderê. Ma tarîxê Pêkerdişê Lozanî seyr kenê. Bi destê dewletê hegemonîkî yê ê wextî Kurdî çinî ameyê hesebnayîş û herdê ma kerdê çar perçe. Yan zî waştêne Kurdî hetê komelkî û sîyasî de zî bêrê eciqnayîş û çinî bibê. Na polîtîka hema zî dewam kena. Hetê Sûrîyeyî, Iraqî, Tirkîyayî û Îranî ra zî polîtîkayê yewqismî yê bi nê amancî ameyî kerdiş. Nika tarîx xo dorkerde keno. Reyêke bîn îradeyê Kurdan çinî hesebnenê. Bi metodê qirkerdişî yê fizîkî, qirkerdişê kulturî û komelkî di mîyanê nê hewldayîşan de yê. Kurdistan kerdî çar perçe qîm nêkerd. Do bi metodan perçe bikerê, vila bikerê de  bidê kerdiş." 

	 

	'Rolê Tirkîyayî wareardişê şerî yo' 

	 

	Salîha qalê amancê dewletê hegemonîkî kerd û rolê Tirkîyayî wina erjna: "Hêrişê qirkerdişî her ke serê Kurdistanî de yeno kerdiş de, di hetê metodî de qando amebê vurînayîş zî amancê xo nêvurênayê. Bi serran o ma vanê Şerê 3yîne Dinyayî Rojhelato Mîyanên de yo. Sîstemê kapîtalîstî nika di mîyanê kaosêke de xo rayîrî ra beno. Seba xo serê ningan de vindarno zî Rojhelato Mîyanên de bi xusûsî zî Kurdistan de krîzêke pîl dano wareardiş. Seba nê şerî û krîzî zî rolo pîl danê Tirkîya. Ganî ma programê Tirkîya zî nêfînê pey çiman. Do serewedaritişê bîyayeyî tasfîye bikerê û destqezencîyê Kurdan zî îşxal bikerê. Yan zî wazenê sînorê xo yê Mîsaqî Mîlî reyêk bîn xêz bikerê." 

	 

	'Serrî cîyayê la polîtîkayî eynî yê' 

	 

	Salîha bale ante serê muhtewayê nê şeran û wina vat: "Di eynî wextî de serê her çar perçeyan de zilm û zordestîyêke pîl amî ca. Seba fînak zî, ma prosesê serranê 90yî yê Vakurê Kurdistanî de û hêrişê nika yê serê Başurê Kurdistanî de yenê kerdiş bîyarê verê yewbînî. Di serranê 90yî de Vakur de bi hezaran dewî ameyî talkerdiş, bi seyan welatijî ameyî qetilkerdiş, ameyî tepiştiş û tehda ro înan amî kerdiş. Başur de zî eynî metodî yenê bikarardiş. Nika zî Başur de xeylêk dewî ameyê talkerdiş yan zî xeylêk dewijî hetê eskeranê Tirkîyayî ra tehdîd ro înan yenê kerdiş. Xeylêke welatijî rastê tehdayî ameyî û ameyê qetilkerdiş.  Di nê rojanê peyînî de zî çende tutî Amedîyî û Silêmanîyî de ameyê qetilkerdiş. Na polîtîka her cayê Kurdistanî de yena kerdiş." 

	 

	'Ganî ma tecrîd bişiknê' 

	 

	Salîha qal kerd ke bi hetkarîya PDKyî hêrişî yenê kerdiş û wina ci de şî: "Wazenê bi nê metodî hêrişan dir di eslê xo de demografîye ya Kurdistanî bibedelnê. Bi hetkarîya PDKyî Başurê Kurdistanî de hêzê xo ca kerd. Nê hewldayîşê îşxalkerdişî yê û lazim o ke tu hêzê Kurdî nînan rê rayîr anêkerê. Dewletê hegemonîkî sere de rêxistinê Kurdan xo rê seke tehdîdêke vînenê. Bi xusûsî zî felsefeyê Birêz Abdullah Ocalanî yo ke di Rojhelato Mîyanîn de ameyo destpêkerdiş zî, seba nê fînak ê. Di Başur û Rojawanî de hêrişê destqezencîyanê ma kenê. Vakur de qirkerdişê sîyasî yê seke dewaya padayîşê HDPyî û dewaya Kobanî dayê destpêkerdiş. Lazim o ke no zincîrê şerê serê Kurdistanî de û Rojhelato Mîyanîn de bêro şiknayîş. No zî do bi felsefeyê Birêz Abdullah Ocalanî mimkun bo. Heta ma tecrîd nêdê vindarnayîş zî do mimkun nêbo." 

	 

	'Ma do şarê xo dir bê' 

	 

	Salîha tewr peynî wina vat: "Şero ke nika Tirkîya kena, goreyê qanûnê şerê dinya zî qedexe yo. Tirkîya sîlehê kîmyewî xebetnena. Hende sûcê eksê merdimîyî yenê kerdiş zî bêvengî esta. Coka heme dewletî di mîyanê bêvengîyî de yê. Hetêke ra zî Tirkîya seba şerê Rusya û Ukraynayî xo seke nîyadîyayeyê aştîyî mojnenê ra  û dustê şerî de şîrove kena.  La nika di mîyanê xo de na aştî nîyana ca. Na zî dirrîyî ya înan mojnena ra. Şarê Kurdî êdî di merheleyêke berz de yê. Têkoşînê xo bi dinya dayê naskerdiş. Tena seba menfîetê xo ney, seba menfîetê heme şaran hereket kenê. Ma do zî sey DBPyî seba têkoşîn bibê gamî û şarê xo dir mîyanê xoverdayîşî de bê."