Tepişteyî û înan dir keyeyî zî yenê tecrîdkerdiş  

2022-05-27 10:16:56


	 

	Medya Uren 

	 

	MARDÎN - Cinîya tepişteyê nêweşî yê giranî Aynûr Aşane ke bi xo zî duştê nêweşîya qansêrî de têkoşîn kena wina vat: "Tepiştişê ey dir karêke ma rast nêşî. Tutê ma hetê psîkolojîyî û ekonomîyî ra zî problemê muhîmî vînenê. Babê înan nêweşêke giran o û vêşêrî cezayî bêheq dayî, ceza qedîyaya zî vera nêdanê. Raste rast înan seba mergî verdenê." 

	 

	Goreyê doneyê Komeleya Heqê Merdiman(ÎHD) Tirkîya û mintiqa de nizdîyê 604 tepişteyê sîyasî yê bi nêweşîya girane estê û bi pêroyî 1.605 tepişteyê nêweşî yenê girewtiş. Xeylêk tepişteyî vêşêrî raporê Sazgeyê Tibê Edlî (ATK)yî vanê 'Nêeşkeno zîndan de bimano' zî nînê veradayîş. Yan zî bi seyan tepişteyî zî vera behaneyê pûç û talî înfazê înan yenê veşinayîş. Nînan dir zî sînordar nêmanê îşkence, tecrîd, tehda ro înan yenê kerdiş. Yew ê tepişteyan ra zî tepişteyo sîyasî Hasan Aşano ke di Zîndanê Erziromî de yeno tepiştişî. 

	 

	Hasan Aşan (54) 13 serrî û 6 mengî bi behaneyê 'Endamîya Rêxistine' û ' Propagandayê Rêxistine' ceza girewto, serra 2013î ra di zîndanî de yeno verdayîş. Hasano ke babê 5 tutan o, yew tepişteyê nêweşê giranan ra yo û di eynî wextî de zî înfazê ey ameyo veşinayîş. Hasan vêşêrî ke ceza ro ci ameya birnayîş, qedênaya zî bi behaneyê 'Rewşe ya baş e çinî ya' nêame veradayîş. Derheqê tehda û sirguno ameyo kerdiş de hetê avûkatê Hasan Aşanî ra dewa ameya akerdiş. Hema şert û mercê ci de yê nêameyê sererastkerdiş. Bi hezaran tepişteyê nêweşî bi tewirêke fizîkî yan zî psîkolojîkî tehda û îşkence ro înan yenê kerdiş. 

	 

	'Neheqî ro Hesenî û keyeyê ma ame kerdiş' 

	 

	Cinîya Hasanî, Aynûr Aşane derheqê proseso ke ci de derbas bîyê û problemê ke ciwîyenê, ma dir qisey kerd. Aynûre vat neheqî ro înan heminan ameyo kerdiş û wina dest bi qiseyanê xo kerd: "5 tutê mi estê. Hesenî bi xo karê rotişê fîkîyan rey-rey zî karê lastîgan kerdêne. Ma bi ê tewirî debara xo kerdêne. Dimayê demêke kilm, o nêweş kewt. Her tim nêweşxaneyan de bi. Tewr peynî şî nêweşxane û operasyonêke derbas kerd. Ame keye, mîyanê nivînan de bî, polîsî ameyî ey berdî. Ma ra vatî do tena îfade bido. O îfade bî serrêke ceza. Dimayê ci xo ra 13 serrî û 6 mengî ceza dayî ci. Hende şino nê cezayê înan zî zêde benê, nêqedênê." 

	 

	'Tepiştişî dir problemê ma pîl bîyî' 

	 

	Aynûre da zanayene ke tepiştişê Hasanî dir problemê înan qat bi qatî pîl bîyî û wina ci de şî: "Mi bi sereyê xo hewl da nê tutan pîl kerdî. Mi ê dayî verê wendişî. La ez dimayê ey, demêko kilm bi nêweşîya qanserî kewta. Mi zaf reyan operasyon derbas kerdî. Ez nêeşkena bixebetîyî. Ma bi dewlê serra cîranan û xêrwaştoxan ciwîyenê. Nanêke bidê ma, ma wenê, nêbo zî ma wina manenê. Tutê mi di hetê psîkolojîyî, hîsgirî û ciwîye ra problemê pîlî ciwîyenê." 

	 

	'Raporê ATKyî yê bi xo hadre kerdê zî qebûl nêkenê' 

	 

	Aynûre dewamîya qiseyanê xo de bale ante serê tecrîdo ke zîndan de yo û wina vat: "No 15 serrî yo, o tedawîya dîyalîzî vîneno. Bi seyan reyî wedaritê nêweşxaneyî. Goreyê raporo ke ATKyî dayo, se ra 91 hereketê bedenê ey wezîfeyê xo nîyano ca û nêxebetêno. Pêwa astengdarîya ey, o nêame veradayîş. Zaf reyano no rapor yeno vetiş la nîno qebûlkerdiş. Heme dizdî û tecawuzkerdoxî nê kuçeyan de yê, ameyê veradayîş. Ê ma verê mergî de yê, nînê veradayîş. Na çi cîyayî ya û no çi zilm o ro ma kenê?" 

	 

	'Pirodayîş, sirgûnkerdiş û tecrîdkerdiş' 

	 

	Aynûre derheqê veşinayîşê înfazê Hasanî zî wina vat: "Nêweşîya ke ci dir a, lazimo ke verê çiman de biameyêne girewtiş. Cezaya ka dayê ci zî qedîyaya la nêame veradayîş. Bi behaneyan înfazê ey zî veşinayî. Zaf reyan îşkence û tehda ro ci ame kerdiş. Di roşano vîyarte de destê ey şiknabî, dabî piro. Ma şî serdayîşî, ma ra vatî ameyo sirgûnkerdiş. Nika Zîndanê Erziromî de yo. Seba ma tehdaya ro ci ameya kerdiş nêvînê, ey remnayê. Zîndanê verî de zî û Erziromî de zî di hucreyê yewmerdimî de yeno verdayîş. Nê yewî bi rayîrê telefonî ma rê beyanat dano. Merdimêke ke nêeşkê lazimîyê xo yê rojaneyî pêşwazî bikerê, senîn nê nizdîyîyî ro înan yenê kerdiş." 

	 

	'Seba heme tepişteyanê nêweşan ma azadî û edalet wazenê' 

	 

	Hasan û keyeyê ey yew fînakî ra tecrîdê girankerdişî yê serê tepişteyê sîyasî yê Kurdî de yenê kerdişî yê. Aynûre  wina peynî ro qiseyanê xo ana: "Tepişteyan terkê mergî kenê. Şert û mercê ke ci de yenê verdayîş û problemêke ciwîyenê ciwîya înan fînena talûkeyî. Merdimêke se ra 91 hereketê ey nêxebetîyo, do bieşko çi zirar bido merdimêke bîn? Ma wazenê çareserîyêke seba nê bêro vînayîş. Tena Hesen û keyeyê ey ney, bi seyan, hezaran hemrayê ey eynî probleman ciwîyenê. Seba heme tepişteyê nêweşî, ma azadî û edalet wazenê."