Berfîn Hêzil: Hemverê heme hêrişan de cinîyê Şengalî xo ver danê 

2022-05-08 09:07:10


	 

	 

	Helîn Asmîn

	 

	QAMIŞLO - Rojnamegêre Berfîn Hêzile bale ante serê hêrişê Şengalî û wina vat: "Na seserre de amancê hêzê kapîtalîstî çinîkerdişê Şarê Kurdî yo. Dewrê 200 hezarî Êzîdî derbasê Ewrûpayî kerdî. Nika fermanê SPÎyê 74î Ewrûpayî de yeno kerdiş. Jenosîdê asasî Dîasporayî de yeno kerdiş. La hemverê heme hêrişan de cinîyê Şengalî xo ver danê. 

	 

	9ê Teşrîna Verîne ya serra 2020î de bi hetkarîya Tirkîyayî di mabênê Hewlêr û Bexdayî de 'Pêkerdişê Şengalî' ame îmzakerdiş. Bi nê pêkerdişî ame waştiş ke Asayîşê Êzîdxanî yê dimayê fermanê 73yin ame awankerdiş ke werte ra bêro wedaritiş. Dimayê pêkerdişê artêşe ya  Îraqî duştê Şengalî de xeylêk reyan kewto mîyanê hewldayîşan labelê nê hewldayîşî her reyî bi sayîya xoverdayîşê şarî ameyî vindarnayîş. Di mîyanê 2 serrê peynî de Tirkîya xeylêk reyan bi helîkopteranê şerî Şengal hedef girewt û PDK û çapemeyîyê ci zî her reyî Şengal seke hedef mot ra. Sewbîna AKP-MHP-PDKyî 17ê Nîsane de duştê Mintiqayê Federalî yê Kurdistanî de hêrişêke newe dayî destpêkerdiş û nê hêrişî dir her wext, artêşe ya Iraqî zî 18ê Nîsane de duştê Şengalî de hêriş da destpêkerdiş. Artêşe ya Iraqî ke nê hêrişê xo 17 rojî domnayî, netîceyê xoverdayîşê şarî de bêçare mendî xo apey antî. Hêrişê artêşe ya Iraqî ameyî vindarnayîş û nê yewî dir planê AKP-MHP-PDKyî zî seba nika apey şî. 

	 

	Têkildara babete rojnamegêre Berfîn Hêzile erjnayîş kerd. 

	 

	'Xeylêk qirkerdişî serê Kurdan ra derbas bîyî' 

	 

	Berfîne bale ante serê konseptê ke nika Kurdistan de yenê kerdiş û wina vat: "Destpêkerdişê tarîxî ra heta nika bi fermanan û qirkerdişan ke Şarê Kurdî te de derbas bîyê, her tim waştê ke Kurdan çinî bikerê. La nê qirkerdişî; verî bi nimitkî ameyê kerdiş,  nika eşkera kenê. Maskeyê her kesî kewt, êdî heme hêzî hemverê Kurdan de akerde şerê xo danê rayrayîş. Amancê nê hêzan çinîkerdişê Kurdan o. No seyî ra se yo. Komele ya ma ya Êzîdî zî 73 fermanî pey xo de verdayê. Ganî ma xo ra bipersê çirê hende fermanî serê Êzîdîyan de ameyî. Wexto ke ma tarîxê Kurdistanî biewnê xeylêk kitabî ser de ameyê nuştiş. Qirkerdişê Gelîyê Zîlanî ra bigîro heta Dêrsimî xeylêke qirkerdişî serê ma Kurdan de ameyê kerdiş. Fermano dimayîn ke serê Êzîdîyan de ame zî reyna komele ya Êzîdî xîyanetî dir rî bi rî ame verdayîş. Eke ê wextî gerîllayê azadîyî nêşîyêne hewarê Şengalî do Êzîdîyî serê rîyê herdî de nêmendêne. Ma do nêeşkabîyêne behsê komele ya Êzîdîyan bikerdêne. Di eynî wextî de Şervanê Azadîyî vernîyê qirkerdişî de bîy manî û verdayî ke ma dorkerde ro tarîxê xo agêrê. Çirê 73 fermanî û 72 fermanê bînî senîn bî? Ma seke Kurdî nê tarîxî tu reyî baş cigêrayîş nêkerdî,  ma rastîya tarîxê xo yo qedîm nas  nêkerd. Coka nê, nika ma xeylêk reyan vanê ma deyndarê na komele yê. La nika ra pey eke ma vajê ma nas nêkerd, êdî no zî înkarkerdişê kokê xo yo." 

	 

	'Wazenê bi nameyê Kurdî û Kurdistanî çîyêke nêmano' 

	 

	Berfîne dîyar kerd ke îtîfaqî û hêrişê nika, eşkera yenê kerdiş û wina qal kerd: "Di îtîfaqê 2014î de ke di mabênê Tirkîyayî, PDKyî  û Iraqî de ameyê kerdiş nimitkî bî la leze deşifre bî. Vera ke Şervanê Azadîyî vernî ro qirkerdişî girewtî. Yanî ez eşkena vaja Şervanê Azadîyî pêkerdişê 9ê Teşrîna Verîne ya 2020î zî tal vetî. No pêkerdişo ke nêberd sere nika hewl danê ke bîyarê ca. Binê şemsîyeyê Neteweyê Yewbîyayeyî (NY), Amerîkayî û Yewîyîya Ewrûpayî (YE) de no pêkerdiş ame viraştiş. 9ê Teşrîna Verîne ya 2020î de qerarê qirkerdişê Kurdan ame dayîş. Nika zî anê ca. Senîn  Erdogan bi hêrişê serê Zap û Avaşînî de vist dewre, dimayê ci zî Kazimî vistî mîyanê hereketî. Planê Amerîka û Ewrûpayî o yo ke Êzîdîyan kokî ra wedarê. Vera nê destpêkerdişî de hêrişê Şengalî kerdî. Şengal vîrê Kurdan o qedîm o. Coka nê nika wazenê werte ra wedarê.  Nika ma wextê plan û kayê bîyayeyî biewnê bêşik cade bi destûrê Ewrûpa û Amerîkayî yenê ca. Planê asasî no yo ke wazenê bi nameyê Kurdî û Kurdistanî çîyêke nêmano,  tena xîyanet bimano. Vera konseptê nika bi zelalîyî rewşe vejîyena vernî  çiman. Nê semedî ra çare hêrişê serê koyê Kurdistanî de vînenê." 

	 

	'Ê ke Şengalî tena verdayî wa bêrê muhakemekerdiş' 

	 

	Berfîne da zanayene ke, ê pêşmergeyê ke Şengal ra remayî tu reyî vîrê aye ra nêşinê û wina dergî dayî qiseyanê xo: "3yê Tebaxe de serê sibayî 12 hezarî ra zêdeyêrî pêşmergeyî bi îtîfaqê çeteyê DAÎŞî bi dizdî komî bi komî Şengal ra vejîyayî, derbasê Zaxoyî bîy. Heta demêke derg nê çîyî dewam kerdî. Şengal ra vejîyayî, serê rayîrê Rabîayî ra derbasê Zaxoyî bîy. Komele ya Êzîdî her tim qirkerdişan dir rî bi rî mendê.  O wext, wexto ke pêşmergeyî remayî DAÎŞ ame. Welatijê Şengalî zî remayî labelê remmayî koyê Şengalî. Seba xo bipawê. Vera ke komele ya Êzîdî resaya nê sewîyeyî ke, eke xo bi xo pawitişê xo nêkero kesêke pawitişê înan nêkeno. Muhîm bî demê fermanî de komele ya  Kurdî Berzanî ra hesab bipersayê, la coka ma di demê xo de hesab nêpersa, nika bi asanî agêreno. Ma vanê, ê ke Şengal tena verdayî wa bêrê muhakemekerdiş.  Gerîllayê Kurdistanî xo resnayî Şengalî û Şengal xelesnayî. Gerîllayê azadîyê; fikrê azadîyî û xopawitişî dayî Şengalî. Şengal tena nêverda, heta peynîyî pawit. PKKyî reyêke bîn xoverdayîşê komele ya Êzîdîyan ganî kerd. Şervanê Azadîyî sîstemê netewê demokratîkî Şengal de awan kerdî. Şengal, Şengalijan rê verdayî û agêrayî cayê xo. Rojêke eke gerek bikero do reyna agêrê." 

	 

	'Jenosît ame qebûlkerdiş la xoserîya Şengalî nêame naskerdiş' 

	 

	Berfîne dîyar kerd ke komele ya Êzîdîyan komelêka qedîme ya Rojheletê Mîyanînî ya û wina ci de şî: "Demê qirkerdişê Armenîyan de Êzîdî zî fermanan ra derbas kerdî. Bi xusûsî Êzîdîyê mintiqayê Serhedî de bî  zafêrî derbasê Gurcîstanî û Rûsyayî bîy. No sîyaset tena serê Êzîdîyan de nêbî. Seranserê Vakurê Kurdistanî de zafêrî xeylêk komelî vetî. Serrê 1970î de Mêrdînî ra bigîro heta Rihayî tal mend. Bi destê hêzê kapîtalîstî û hegemonîkî Rojhelato Mîyanîn komele yê qedîmî ra yenê talkerdiş. Seba yew reng û yew tîp bimanê. Ê ke serekîya nê zî kenê Erdogan û keyeyê Berzanî yê. Verî ra sîyasetêke Ewrûpayî serê Rojhelatê Mîyanînî de esto. Heta roja ewro zî caanê. Projeyê Ewrûpayî yo pîl ê Rojhelatê Mîyanînî, projeyêke demderg o. Seba bieşkê nê projeyî bîyarê ca, goreyê înan komele yê qedîman û kulturê înan ganî çinî bikerê. Dewrê 200 hezarî Êzîdî derbasê Dîasporayî kerdî. Nika fermanê SPIyê 74î Ewrûpa de yeno ca. Qirkerdişo asasî Dîasporayî de yeno kerdiş. Kayê înan dewam de yê.  Fînak, jenosîd ame qebûlkerdiş  la xoserîya Şengalî nêame naskerdiş.”