Cinîyê elewî: Dem demê aştîye yo 

2022-05-06 09:33:51


	 

	Marta Somek

	 

	STENBOL - Cinîyê Elewî dîyar kerdî ke Şarê Kurdî bi seserran o bêçareyo ke xo bipawo û vatî Şarê Kurdî xeylêke qedîm o û do bi şerî nêro çinîkerdiş. 

	 

	Îqtîdarê AKP-MHPyî di 23yê Nîsane ya 2021î de bi hetkarîya PDKyî hemverê Mintiqaya Federe ya Kurdistanî de hêrişî dayî destpêkerdiş û dimayê serrêke pey ra 17ê Nîsane de reyna bi paştgirewtişê PDKyî hemverê Mintiqaya Federe ya Kurdistanî de, wareyê Zap, Avaşîn û Metînayî de hêrişî dayî destpêkerdiş û hêrişê hemverê Vakurî û Rojhelatê Sûrîyeyî de yê zî, domnenê. Sewbîna 2yê Gulane de Hukmatê Iraqî duştê Şengalî de hêrişî dayî destpêkerdiş û reaksîyonê duştê hêrişan de yê zî dewam kenê. Sewbîna xoverdayîşê şarî yê duştê hêrişan de yê dewam de yê. 

	 

	Cinîyê Elewîyî derheqê hêrişî îşxalkerdişê de ajansê ma rê erjnayîş kerd. 

	

	‘Şarê Kurdî xeylêke qedîm o’

	 

	Aktivîsta Elewî ya Kurde Selda Guneş da zanayene ke şer problemê ewro nîyo û vat no hetê îqtîdaran ra bi hezaran serran o nêvurîya yo. Selda qal kerd ke polîtîkayê şerî bi koleyî sînor nêmendê û wina dergî dayî qiseyanê xo: "Îqtîdarî her reyê ke kewenê tenganîyî seba sermayeyê xo zêde bikerê her kesî sey sermayeyî danê naskerdene û kenê kole. Ê xo sey Homayî vînenê her çîyî bê hesab kerdê kole û sey sermaye. Di netîceyê nê de şerê giranî ameyê ca. Na cografya de aştî bêro ca do heme dinya de bêro ca. Rojhelatê Mîyanînî de Şarê Kurdî  Êzîdî, Elewî, Misilmanî û Musevîyan dir ciwîyayê. Şarê Kurdî xeylêke qedîm o." 

	 

	‘Yew sîlehê ma yê mezlûman esto’

	 

	Seldaye sewbîna dîyar kerd ke Şarê Kurdî bi seserran o bêçare mendê xo bipawê û wina ci de şî: "Qirkerdişê ke 40 serrê dimayî yê Tirkîya de yenê ciwîyayîş, dimayê qirkerdişê Dêrsimî yê 1938î yê nuqtê peynî tu çîyêk ke vurîyayê, nêmotê ra. Na cografya de 38î de bi Dêrsimî, serrê 2000î de bi Roboskî adetê qirkerdişî dewam kerdê. La ma Şarê Kurdî her tim seba aştîyî hewl dayî. Şer nê, aştî ame waştiş. Ê ke bi şerî ser kewtê çinî yê. Ê ke qezenc  kenê zî zalim ê. Nameyê zaliman rojê vîyarteyî  ra heta ewro eşkenê bivurîyê la zîhnîyet her tim eynî bî. Vera nê yewî sîlehê zaliman esto, o zî şer o. Ê mezlûman zî yew sîlehêk înan esto û o zî aştî yo. Bêşik pawitişo meşrû zî heq o." 

	 

	‘Merdiman herdê înan ra dûrî fînenê’

	 

	Selda seba dejê neweyî nêrê ciwîyayîş veng kerd û nê çîyî vatî: "Dejê Êzîdîyan dejê ma yo zî. Ma zanenê ke bîyayîşê TSKyî yê ke a mintiqaye de yo, do destê DAÎŞî zî xurt bikero. Wa dejê neweyî nêrê ciwîyayîş, merdimî ciwîya xo nêbedelnê, cinî û tutî nêbê kole. Semedê nê caardişî, çeteyê çimsûrî yê sîyasî yê. Ma reyêk bîn vanê ke ganî lezkî dest nê şasîyan ra veradê! Tirkîya de zî nê yewkî dir cîyakerdişê giranî kenê, merdimê ke înan ra nîyê binpay kenê û no zî beno semedê şerî û feqîrîyêke pîl. Wa tutê mexdûran nêmirê. Eke di babete ya şerî de hende israr bibo ke, o wext wa tutanê xo bişawê şer. Kurdistan de merdiman herd, kultur û ziwanî ra dûrî fînenê." 

	 

	‘Ma têreyde vengê xo berz bikerê’

	 

	Selda peynîyê qiseyanê xo de bale ante serê hêrişê TSKyî û wina peynî ro ci ard: "Berzanî paştgirewtişî dano hêrişan. No wextêke derg o Kurdistan de stratejîyêke yeno teqîbkerdiş. PDK zî stratejîyêke winayîn teqîb kerd. Bi rastî no merdiman xemgîn keno. Berzanî sermayeyê Şarê Kurdî sey sermayeyê xo dano naskerdene û prosesê peynî de operasyonan tesdîq keno. Şerê Ûkraynayî yê Kurdîstanî ra xoser nîyo, feqîrîya Tirkîyayî zî yê Paraguayî ra xoser nîya. Ez veng ro heme şaran kena ke duştê hêrişan de veng ê xo berz bikerê.  Wext wextê berzkerdişê aştîye yo." 

	

	‘Şarê Kurdî nîno çinkerdiş’

	 

	Îdarekara Keyeyê Cemî yê Pîr Sûltan Abdalî, Karanfîl Çaylake zî reaksîyon mojna ra û wina nîyadîyayîşê xo ardî ziwan: "Rewşa hêrişî rastî zî xeylêk bi dej a. Heme merdimê; tutî, dadîyî, kalî û pîrî estê. Ma hêrişan lenet kenê. Ma şer nêwazenê. Îqtîdarî seba xo serê payan de bigîrê û xo mexdûr bimojnê ra heqê şaran binpay kenê. Seba şarê bindestî bitersinê şerî wareanê. Duştê ciwanan, daran, kal û pîran de neyarîyî kenê. Çîyêk wina mimkun nîyo. Wa tu cayî de şer çinî bo. Bi hêriş û şerî nêeşkenê Şarê Kurdî çinî bikerê. Merdimîyî nêeşkenê çinî bikerê. Bi nê dejan do hinî zêdeyêr xurt bibê." 

	 

	‘Ma do her tim serê payan de bê’

	 

	Karanfîle zî wina veng ro hereketî kerd: "Zengînî qetî şerî rê nêvanê ney. Coka ke sîlehan roşenê. Erdogan bibetelîyo do şer bido vindarnayîş. La şino welatan vano, 'Mi ra mal biherênê'. Qetîyen verê mezlûman de ca nêgîno. La pêwa vêşanbîyayîşî, feqîrîyî û şerî ma do her tim serê payan de vinderê. Nê Kurdî, nê zî Elewî nêqedênê. Zalimî do biqedîyê û do zilm biqedîyo." 

	

	‘Tu reyî Kurdî çinî nêbenê’

	 

	Îdarekare ya Keyeyê Cemî yê Sûltangazîyî Elîf Akyole zî ard ziwan ke, ê şer nêwazenê û wina ci de şî: "Ma yewîyî û seyyewbînî wazenê. Wa dadîyî nêbermê, ciwanî nêmirê! Wa no şer vindero û kesê ke serê nê welatî de yê nê şerî bidê vindarnayîş. Kurdî tu reyî çinî nêbenê. Ganî na dewlete nê şerî bido vindarnayîş. Êdî bes o! Wa şar çinî nêbo. Ez veng ro heme dinyayî kena. Wa nê şerî û feqîrî peynî bikerê. Ez şerî rê vana ney!"