Tepişteya nêweşe Tenzîle Acar: Wayîrê tepişteyan vejîyê 

2022-04-06 13:52:26


	 

	STENBOL - Tepişteya nêweşe Tenzîle Acar dîyar kerd ke binpaykerdişê heqan ê zîndanan sewîyeya tecrîdî derbaz kerdo û îdarekarê zîndanî tehdîdê, do înan bikerê hucre keno. Tenzîle sewbîna seba "Nobeta Edeletî" yê merdimê tepişteyan dayî destpêkerdiş zî vengdayîşê hîsgêrî kerd.

	 

	Goreyê raporê Komîsyonê Zîndanan ê Komeleya Heqê Merdiman (ÎHD) yê serra 2020ine zîndanan de 604 ci ra giran bi pêroyî hezar û 605 tepişteyê nêweşî estê. Tepişteyê ke dermankerdişê înan nîno kerdiş û pêwa ke raporê înan yê 'nêeşkena/o tepişte bimano' esto zî tepişteyî nînê veradayîş û zîndanan de dinyaya xo bedilnenê.  Selahîyetdarî hemverê muracatê keye û sazgehê komelê sivîl bêveng manneê û keyeyê tepişteyan sere de bajarê herême yê Tirkîya zî Nobetê Edaletî dayî destpêkerdiş û hewl danê hîsgêrî awan bikerê.

	 

	Rewşe giran a

	 

	Yew tepişteya ke lîsteya tepişteyê nêweşan de ca gêna, tepişteya bi nameyê Tenzîle Acara ke 1ê Adara 2017in ra heta nika Zîndanê Cinîyan ê Bakirkoyî de tepişte ya û rewşa aye roj bi roje giran bena. Komîsyonê Zîndanan ê Şubeyê  ÎHDyê Stenbolî hewteyê vîyarte de tîpê F de bale antî serê rewşa Tenzîle û endîşeyê ci rayaumumî dir pare kerdî.

	 

	Tenzîle dîyar kerd ke prosesê tepiştişê ci de îşkenceyê giran dîyê, bi binpaykerdişê heqan dir ameya rî bi rî û nêweşa hepatît B û tuberkulozî ya. Tenzîle prosesê tepiştişî de bi nê nêweşîyan kewena, sîneyê ci de giranî virazêna, nêeşkena rehet helm bigîro û qirika aye ra gonî yena. Tenzîle rê dermankerdişê bi       kelepçe ame ferzkerdiş, la Tenzîle bi no hawa dermankerdiş nêwazena. Tenzîleya ke dermankerdişê ci nîno kerdiş, rewşa aye her ke şina giran bena.

	 

	Tenzîle ra mesaj

	 

	Tenzîle mesajê ke ajansê ma rê şawit, vengdayîşê hîsgêrî kerd. Tenzîle dîyar kerd ke binpaykerdişê heqan ê zîndanan bi bahaneyê demê pandemî tewr zêde bîyo, heme aktîvîteyê komelî yê tepişteyan destê înan ra ameyo girewtiş. Tenzîle dewam de dîyar kerd ke dimayê ke îdarekarê zîndanî vurya, caardişê kêfî zî zêde bîyê û wina vat: "Bi caardişê kêfî cigêrayîşan kenê, demê cigêrayîşan de hacetanê ma erzenê erd, vila kenê û qeleşnenê. Xêrcê nê caardişan, mektubê Kurdî, kitabên Kurdî, yê seba ma yenê şawitiş, îdare nêda ma. Wexto ke bidê zî vanê, bi pere açarnayox bigîrê."

	 

	‘Şîyayîşê nêweşxane seba ma tewr xirab o'

	 

	Tenzîle bale ant serê nêweşîyanê xo û vat: "Dimayê ke kewta zîndan, nêweşî mi de peyda bî. Dermankerdişê baş nînê kerdiş, di mengan ra reyke ganî ez şêrî nêweşxane, tehlîlê gonî bidî. La nê zî nînê kerdiş. Doktorî girêdayê sondê Hîpokrat nîyê. Demo ke mi benê nêweşxane, cenderme ewil şino verê doktorî û vano na terorîst a. Seba nê doktor negatîf nêzdîyê mi beno û nêzdîbîyayîşêk goreyê sondê Hîpokratî nêmojneno ra. Pêwa nê demo ke ma nêweşxane ra agêrenê ma kenê koxuşa tecrîdî. Merdim hetê psîkolojîk û sosyolojîk de tenabîyayîş ciwîyeno. Seba nê şîyayîşê nêweşxane seba ma tewr xirab o."

	 

	Tehdîdê tecrîd û cezaya hucreyî

	 

	Tenzîle dewam de wina vat: “Dewlete hemverê tepişteyan qanûnê xo zî bi ca nêana. Sazgehê Tipê Edlî (ATK) qerarê hetgir dano. Xeylêk tepişteyî pêwa cezayê înan qedîyayê zî înfazê înan yeno veşnayîş. Rojê vîyarte de embazêke ma seba pêvînayîşê telefona bi merdimanê xo dir, numareyêke telefonî kaxid de nuşte. Îdia kerdî ke no parçeyê kaxidî materyalê rêxistine yê û cipersayîş ci rê ame akerdiş û berdî koxuşa tecrîdî. Ma her wext bi tehdîdê hucre û tecrîdî dir rî bi rî yê."

	 

	‘Vengdayîşê hîsgêrî'

	 

	Tenzîle derheqê "Nobetanê Edeletî" ke bi amancê binpaykerdişê heqan ê zîndanan peynî bê û tepişteyê nêweşî bêrê veradayîş; Amed, Wan, Îzmîr û Stenbol de hetê keyeyê tepişteyan ra ameyî destpêkerdiş, veng da pêro rayaumumî û vat: "Ganî pêro rayaumumî yê demokratîkî reaksîyon nîşanê babeta rewşa tepişteyê nêweşan û heme tepişteyê sîyasîyan bidê. Heme tepişteyê sîyasî netîceyê  polîtîkaya cezaya dişminî de ameyê tepiştiş. Seba nê ganî rayaumumî wayîrê tepişteyan vejîyo."