Suham Şengal: Nûjîyane bî vengê cinîyanê êzidîyan 

2022-03-22 12:40:26


	 

	 

	Sitî Roz

	 

	ŞENGAL - Şagirta rojnamegere Nûjîyan Erhane Suham Şengale, dîyar kerd ke Nûjîyane seba înan sey mamosteyêk bî û vat: "Helê ke de umîd amebi kiştiş. Nûjîyane seba ma çira fîna ta. Bi qelema xo bi desan hîkayeyê cinîyanê Êzîdîyan dinya rê pare kerd. Nûjîyane seba komela Êzîdîyan nîşaneya rayîrê heqîqetî  bî." 

	 

	Rojnameger Tûba Akyilmaz yanê Nûjîyan Erhan, di fermanê 3yê Tebaxe ya 2014ine de xo resna hewarê cinîyanê Êzîdîyan. Bi xîret û xoverdayîşê xo mîyanê zerrîya Êzîdîyan de cayêke xusûsî girewt. Nûjîyane Hîlwanê Rihayî de ameya dinya. Wextêke derg de mîyanê xebatanê ciwananê Tirkîya de ca gêna. Serra 2005î de tewirê çalakîya Qalxanê Ganî bena. Nûjîyane yewin rey Koyanê Kurdistanî vînena û nê çîyî seba aye benê hîsêke cîyayî. Seba aye têkoşînê ke seba azadîye ameyê dayîş zafêr manadar bîyêne. Çîyo ke xeyal kerdê amebî ca. Koyanê Kurdistanî de bi qeleme, fotografkêşî û kamerayî bîyêne vengê heqîqetî. No cigêrayîşê aye Şengalî de zî dewam kerd." 

	 

	3yê Tebaxe ya 2014î de DAÎŞî hêrişî berdî serê Şengalî. O wext verpersîyarîya tewr pîle ya neqlkerdişê wehşetî kewte serê kiftanê Nûjîyane. Nûjîyane Şengal de bi quwetêke pîl bî vengê cinîyanê Êzîdî yê ke nêameyê hesnayîşî. Coka  rastîyê ke tîya de ameyê ciwîyayîş biameyê vînayîş. Serê herdê Êzîdxanî de her gamê xoverdayîşî yê cinîyanê Êzîdîyan zî hetê Nûjîyane ra ame teqîbkerdiş û neqlkerdiş. Nûjîyane, 3yê Adare ya 2017î de wexto ke qezaya Xanesore de hêrişê çeteyan teqîbkerd, bî hedefê sekvanêke çeteyan. Nûjîyane guleyêka ginabî sere ro, bi giranîye birîndar bî. Seba tedawîye, a wedarite nêweşxaneyê şaristanê Hesekî ya Rojawanê Kurdistanî. Nûjîyane 22yê Adare ya 2017î de tewirê karwanê pakrewanan bena. 

	 

	'Vilikî pawitişê bananê teriknayeyan kenê' 

	 

	Nûjîyane xeberê ke xo yo bi sernameyê  'Şengal de vilikî zî mîyanê xoverdayîşî de yê' de wina vat bî: "Vilikê ke mîyanê betonî de abîyê, beramberê zorîyî tewr pîl seba xo ciwîyayîşo newe awan kerd ê. Şengal de dimayê zimistanêko xedarî, destpêkerdişê wisarî dir, nê ra girêdaye mîyanê bananê xerepneyan de, ê vilikê ke mîyanê xirbeyan de mendîbî newe ra zergûn bîyê, bi heme weşikîya xo hemverê hêrişan de meydan wenenê. Mîyanê ê bananê ke wexto çeteyan bomba kerdbi de, ciwîye her çiqas ke seke vindero biaso zî, rihê ê vilikan ke binê herdî de bî, qet goş nêdayo ê bombeyan û sereyê xo wedarito, reyêna zergûn bîyê. Ê koyan de têkoşîne dewam kena, pawitişê ê bananê terikneyan zî nê vilikî kenê." 

	 

	Serewextê 5ine de hemra û şagirta aye Suham Şengale ajansê ma rê qisey kerd. 

	 

	'Mi fermanî dir koyê Şengalî vîna' 

	 

	Suhame destpêkerdişê qiseyanê xo de hîsê xo yê verî wina ardî ziwan: "Tutîyîya mi deşte de derbas bî. Hema di tutîyîye de xeyalê min ê naskerdişê koyî bî. Xeylêk reyan ez û wayê xo ma vejîyayêne serê banî û ma têreyde ewnayêne Koyê Şengalî ra. Ma vatêne wereka ma zî uca de bê. Mi 13 serrîya xo de ko vîna,  la belê mi fermanî dir vîna. Koyê Şengalî de xeylêk hîkayeyê  dejî, çetinî, ê umîdî û xoverdayîşî estê. Bi seyan gerîlayê Kurdistanî pawitişê ey koyî kerdê. Mîyanê înan de zî rojnamegerêke cinîye zî bîbî. Na zî Nûjîyan Erhane bî." 

	 

	'Şengal de rojnamegerîya cinî ye' 

	 

	Suhame, wina qalê a hela yewin a ke vînayîşê Nûjîyane kerd: "Dimayê fermanî ma ameyî Koyê Şengalî. Ma uca de keyeyê xo awan kerd. Uca de vatêne ke di embazê cinîyê rojnamegêrî estê. Mi xeylêk meraq kerd ke ez înan bivîna. Mi vatê senîn cinî karê rojnamegêrîye bikerê û Şengal de zî? Nê çîyî seba mi çîyêke newe bî. Ma musayeyê bikarardişê sîlehî bî. O wext embaza Nûjîyane amî xebera perwerdî viraşt. Wexto mi a vîna rişêrînîya aye û zerrgermîya aye bala mi ant. Tena nê ez, her kes zî bi rişêrînîya aye tesîr bîy. Nûjîyane seke nameyê xo bî ciwîyayîşêke newe, seba ma." 

	 

	'Neqlkerdişê hîkayeyê bi dejî...' 

	 

	Suhame, da zanayene ke Nûjîyane cinîyêke sevkane bî û wina dergî da qiseyanê xo: "Dimayê naskerdişî yê  min a Nûjîyane,  mi seba neqlkerdişî dest bi perwerde  kerd. Serra 2015î de reya yewin Şengal de seba ciwananê Êzîdîyan perwerdeyê neqlkerdişî ame destpêkerdiş. Asasê ci hetê Nûjîyane ra ame awankerdiş. Nûjîyane her wext vatê  'Eke verî zî şengal de neqlkerdişê cinîyan bibîyêne, nê hîkayeyê bi dejî yê cinîyanê Êzîdîyan tena koyî nê, kerra û darê Şengalî şahidî bikerdê, do heme dinya goştarî bikerdê'. Tena nê wareyê meslekîye de, hetê serkewtişê azadîye de zî perwerde dayê. Sayîya keda aye neqlkerdişê cinîyanê Êzîdîyan Şengal de ame awankerdiş." 

	 

	'Bi qelema xo bi desan hîkayeyê cinîyan nuşt' 

	 

	Suham Şengale, da zanayene ke xîretê Nûjîyane seba cinîyanê Êzîdîyan tu reyê peynî nêbîne û wina nîyadîyayîşê xo ardî ziwan: "Bi sayîya keda Nûjîyane ewro cinîyê Êzîdî eşkenê vengê xo biresnê dinyayî. Nûjîyane tena nê sey rojnamegerêke verê xo da Şengalî. Nûjîyane her kesî goştaritêne, her kesî zî dej û kêfweşîyê xo Nûjîyane dir pare kerdêne. Vera ke zanayêne ke do rastîye bi sayîya Nûjîyane do dinya de vila  bibo. Bi qelema xo bi desan hîkayeyê cinîyanê Êzîdîyan nuşt. Her hela şerrî de Nûjîyane hadre bî û rastîye teqîb kerdê û neql kerdê. Ma nê yewî ra musaybî ke rastîya resnayîşî ya rastîye çî ya. Nûjîyane vatê  '2 çîyî estê ke ganî komela Êzîdî vîr ra nêkerê: Yew kam rema, a diyîn zî kam ke  Şengal pawit'. Her wext waştê cewherê cinîyanê Êzîdîyan nasbikero û ê agêrê a rastîya xo." 

	 

	'Îxanet û risîyayîya înan êdî eşkera bîbî...' 

	 

	Hemraya rojnameger Nûjîyane Suhame, wina bale ante serê hêrişê ke ameyî ca: "Çîyo tewr zêdeyêr merdimî dejneno zî îxanet o. Ê ke bî sebebê tepiştişê bi hezaran cinîyê Êzîdîyan, reyna waştî na xeta îxanetî kilmêr bikerê. Peşmergeyê PDKyî bi nameyê Peşmergeyê Rojî waştî derbasê Şengalî bibê û provakasyon vejê. Wexto  merdimê ke Şengalî de, duştê DAÎŞî de şerr kerdî, hêzê PDKyî zî hemverê înan de şerr îlan kerd. Seba teqîbkerdişê na rastîye zî, saetê sibayî de Nûjîyane verê xo da çepero ke Xanesore de yo, do şerr ci de virazîyo. Seba ke heqîqetê uca  nêrê neqlkerdişî û risîyayîya PDKyî nêvejîyo meydan, Nûjîyane hedef amî girewtiş. Vera ke rastî û risîyayîya înan ê ke Şengal de remay bîy, amebîy eşkerakerdiş û ê ameyî hedefgirewtiş." 

	 

	Suham Şengale, wina peynîyê qiseyanê xo ardî: "Ma soz danê ke sey hemrayî û şagirtê Nûjîyane ma do her wext dimayê rêça aye de bê. Ma tu reyî nêverdenê ke rastîye tarîyîye de bimano. Ma do rastîya dej û kêfweşîya komela xo dinya rê neql bikerê."