Serewedaritişê şarî: Ne heq, ne huqûq, ne zî cuyêka bi rûmet... 

2021-01-30 09:16:34


	 

	 

	Gulîstan Azak

	 

	AMED - Amed de seba krîzê ekonomî, esnafî êdî ameyê sewîyeya ke tezgahê xo anêkenê û welatî zî nêeşkenê şêrê bazaran. Esnafan derheqê rewşa ekonomî de wina vatî: "Ne heq, huqûq û ne zî cuyêka bi rûmet… Welat de çîyêk nêmend. Çîyê ke ma ciwîyenê ramojneno ke no welatî de ma çîyêk nîyê, yanî ma çin ê."

	 

	Seba krîzê ekonomî yê welat, welatijî bêzar bîyê. Amed de esnafê bazarî nêeşkenê tezgahan abikerê û welatijî zî seba rewşaekonomî nêeşkenê şêrê bazaran. Esnafê bazarî dîyar kerdî ke ê nêeşkenê tu çîyêk biroşê û reyan qet çîyêk nêroşenê, agêrenê keye. Welatijê ke omidê xidayê erjan bivînê yew bi yew tezgahan gêrenê zî, destveng agêrenê keye.

	 

	'Yew lîrayêke cêb de nêmaneno'

	 

	Esnafa bazarî Xezale Tunç dîyar kerd seba ke krîz giran bîyo şîdet û întîxarê cinîyan zî zêde bîyê û vat: "Ekonomîya welatî rijyaya. Lîrayêke cêbê însanan de mendo. Nêeşkenê pereyê mînîbusî zî bidê. Xora rewşa ciwanan kezeba mi veşneno. Welatijê ke pereyê înan çin o, bi qertê kredî dayîşûgirewtiş kenê. Roja dayîşê pereyê kredî yeno zî hetê psîkolojîk de xirab benê. Di kesê ke ez nas kena, seba krîzî întîxar kerdî. Şîdetê serê cinîyan zêde bi. Bi pandemî dir her kes hepsê keye bi. Ekonomî tewr zêde cinîyan ser o tesîr kerd. Seba ke cinî mahkumê keye, mêrde û zewacî yena kerdiş. Bêtêduştî her wareyê cuye de tesîr serê cinîyan de keno."

	 

	'Ma tezgah danê ro û şan de bi eynî tewir wedarnenê'

	 

	Esnafe Fatma Akay zî wina ercnayîş kerd: "Şarî dir pere, seba ma zî kar çin o. Ma tezgah awan kenê,  şan de wina zî wedarnenê. Kes nêeşkeno çîyêk bigîro. Ewnîyenê û derbaz benê. Pandemî esto, la merdimî nêeşkenê nîm kîlo fêkî bigîrê. Bi no hawa ez nêzana do senîn bo. Berpirsyarî nê selahîyetdarê dewlete yê."

	 

	'Ma welat de çin ê'

	 

	Esnafe Fatma Dogan zî derheqê ekonomî de wina vat: "Ne heq, ne huqûq, ne zî cuyêka bi rûmet menda. Gelo ma verê hukmatî de çîyê? Çîyê ke ma ciwîyenê no mojneno ra seke ma welat de çinbê. Dewlete nêeşkena biewna welatijanê xora, welatijî yenê  mexdurkerdene. Siba zî do seba rayan ma bigeyrê. do vajê ma ê çî kenê û ê çî kenê. Belê zaf çî kenê. Binpaykerdiş û pelçiqnayîş kenê. Goreyê înan rê cuye weş a. Hewceyê merdişê fîzîkî nêkeno, merdimê ke her çî destê înan ra bêrê girewtiş û vêşan bêrê verdayîş xora merdeyê."

	 

	'Ez nêeşkena tutanê xo rê çîyêk bigîrî'

	 

	Welatijê ke pereyê qîmê çîyêke nêkeno, dest veng agêrenê keyeyê xo. Ferîde Yilmaz wina vat: "Gelo şar eşkeno çi bigîro? Biewnê destê mi de poşet esto? Ez nêeşkena tu çîyêke bigîrî. Ez nêeşkena tutanê xo rê çîyêke bigîrî. Weş wey nêbenê. Ma nêeşkenê kîloyêke fêkî bigîrê. Ma perîşan ê. Şar perîşan bîyo.”

	 

	‘Ez dest veng geyrena'

	 

	Fatma Yuksel zî dîyar kerd ke meaşêke gênê nêeşkenê debara xo bikerê û vat: "Tutê mi betal ê. Hêzê ma çin o. Ez bi omida ke dayîş û girewtiş bikerî la çi heyf, ez dest veng agêrena keye."