'Seba berjewendîyê şarî yewîye lazim a' 

2020-10-26 15:52:37


	 

	AMED - Munaqeşeyê serê Yewîya Neteweyî dewan kenê. Cinîyan dîyar kerd ke hêrişê serê kurdan yenê caardene, dinya de zî yenê meşrûkerdene û vatî: "Ma eşkenê seba berjewendîyê şarê xo bêrê têhet û bi yewîya xo dinya ra vajê, 'Tîya de cayê ma zî esto.' Seba ke ma nasname, kultur û ziwanê xo serê na cografya de bihawayêk azad biciwîyê."

	 

	Demêk derg o ke ke serê babeta Yewîya Neteweyî yeno munaqeşekerdene. Bi taybetî zî dimayê zêdebîyayîşê hêrişê Dewleta Tirkî serê çar parçeyê Kurdistanî, Operasyonê leşkerî, hêrişê nîjadperestî, asîmîlasyon û polîtîkayê çinkerdişî yewîya neteweyî hîna zaf rojeva şarê Kurdî de cayê xo girewt. Derheqê babete de Hemşaredara Erxenî Meryem Yildiz û Îdarekara Partîya Demokratîke ya Şaran (HDP) ya Peyasî Hasîbe Yazdik qisey kerdî.

	 

	'Êdî ma wazenê ke sîyaset bi nasnameyê xo bikerê'

	 

	Meryeme dîyar kerd ke babeta yewîya neteweyî bi pêameyîşê Kasr-i Şîrîn reyde ke reya ewil Kurdistan kerdî di perçe dest pêkerd û va: "Parçekerdişê Kurdistanî bi pêameyîşê Kasr-i Şîrîn reyde destpê keno û dimayê ke Kurdistan bi çar parçe polîtîkayê asîmîlasyon û çinkerdişî hîna zêde bi. Bi no hawa serê kurdan de hetê kultur, ziwan, cografya û polîtîka de zî parçebîyayîşêk ame meydan. La wexto ke ma ewro ewnîyenê kurdan ra pêwa nê tedayan her het ra wareyêk ziwan û kulturê xo awan kenê. Nê şertan de yewîya neteweyî hewceyo tewr sereyîn o. Seba ke kurdî êdî wazenê polîtîka, ekonomî û sîyaset de bi ziwanê xo û bi nasnameyê xo bikerê."

	 

	'Hêrişê serê kurdan de dinya de zî yenê meşrûkerdene'

	 

	Meryeme munaqeşeyê Kurdan ê serê yewîya neteweyî ard vîr û wina va: "Hêrişê ke serê kurdan de yenê kerdene, dinya de zî yenê meşrûkerdene. Bi taybetî zî ma na rewşe de eşkenê rojawanê Kurdistanî de bivînê. Rojawan de dewleta tirkî serê şarê uca de sûcê şerî kerd la hêzê dinya bêvengîye xo pawitî. Wexto ke ma sîstemê Rojawan ra ewnîyenê, kurdan uca de statûyêk bi dest kerdê. Uca de amanc oyo ke serê ziwan û nasnameyêk de heme Kurdî bibê yew ûhemverê hêrişê serê nê şarî de bi xopawitiş bibê cewab. Kurdî polîtîkayê binê nameyê, ‘parçe bike- îdare bike' de ameyê parçekerdene. Wayîrê na cografyaya qedîm e ma yê. Na cografya de berardişê ekonomî û sîyasî ma kenê la gama ke babete bena statû, kultur û ziwan qirkerdişo tewr pîl ma kurdî ciwîyenê. Coka ewro yewîya neteweyî babetêka munaqeşeyî nîya. Seba berjewendîyê şarê xo lazimîyêk sereke ya."

	 

	'Ma eşkenê seba berjewendîyê şarî bibê yew' 

	 

	Hasîbe zî dîyar kerd ke gama ke Kurdî parçe benê, hêrişê serê înan hîna zî asan beno û va: "Ewro dinya her ke şona global bena. Sînorî êdî êdî werte ra yenê wedaritene. Ma eşkenê vajê seba berjewendîyê şarê xo ma bi yewîye xo dinya ra vajê, 'tîya de cayê ma zî esto.' Seba ke ma nasname, kultur û ziwanê xo serê na cografya de bi hawayêk azad bipawê. Caardişê yewîya neteweyî seba nê babetan çareserîyê tewr bi tesîr o. La çi heyf, seba netîceyê polîtîkayê sey ajanî û îxanetî kurdî vila benê. Vakurê Kurdîstanî de qorîcî û welatperweran anê hemverê yewbînan. Başûr û rojawanê Kurdistanî de zî pêşmerge û hêzê bînî yê Kurdan anê hemverê yewbînan. Bi no hawa sebebê parçebîyayîşê kurdan ê tewr pîl yewbînankiştiş o. Ganî kurdî înan ra vajê êdî bes o û hemverê nê polîtîkayê lêşinan de aya bê. Ma zî eşkenê welatê xo bipawê û cografyaya xo hêzê faşistan ra azad bikerê.”

	 

	'Yewîya neteweyî de cinî wayîrê rolêk girîng ê'

	 

	Hasîbe dîyar kerd ke caardişê yewîya neteweyî de cinî wayîrê rolêk girîng de yê û wina va: "Xora proseso peyîn de taybetî têkoşîn de cinî rayberî kenê. Seba ke cinî wayîrê nê berpirsîyarî de yê. Sewbîna ma reyna sey cinîyê kurdî ma eşkenê domananê xo bi fehmê netewî pîl bikerê. Xeylê erjê ma yê hempar estê. Ma dayîkê ke domanê înan seba na cografya gonîya xo rijnayê yê. Erjê ma yo tewr pîl no yo. Seba kede û têkoşînê înan û rûmetê înan ma eşkenê bêrê têhet."