Çapemenîye hêrişê hemverê karkerê Kurdî yê Sakarya de raşt ameyî de senî dî  

2020-09-13 14:44:40


	 

	Habîbe Eren

	 

	MERKEZÊ XEBERAN - Nêzdîbîyayîşê çapemenîye yê hemverê karkerê kurdî seba her di hetan zî bi ezmûn û seba çapemenîya alternatîfe zî hema sey kaxidêk turnosolî wezîfe vînena.

	 

	Ajansê Mezopotamya 4ê êlule de xeberêke serwîs kerde û ma bi vîdeoyê ame weşaneyene, Sakarya de hemverê karkerê kurdî hêrişê nîjadperest ameyo kerdene. Koma nîjadperest ke dewij û wayîrê karî ra ameyîne meydan, mîyan de cinîyêka verike ci de pitik/e estbî, karkerê kurdî dayî verê çuwa û kerreyan. Dimayê hêrişan karkerî bi hawayêko cidî birîndar bî mecbûr mendî ke Sakarya terk bikerê.

	 

	Esasê vîdeoyî de zaf zelal yeno vînayene ke hedîse hêrişêko nîjadperestî yo. La pêwa nê xeylêk sazgehê çapemenî hedîse sey 'pêrodayîşê mabêne wayîrê kar û karkeran de’ nêdî. Hîn sazgehê bîn yê xo ra vanê muxalîf zî vera ke vatişê; ‘Kurd’ bixebitnê, xebere sey 'hêrişê hemverê karkeran’ serwîs kerdî.

	 

	Refleksê ewil ê çapemenî: 'Rêze ra' û 'şerê karî'

	 

	Reflekso ewil ê çapemenîye ramojna ke, peyperdeyê îdeolojîkî yê hêdîse, hîyerarşîyê xebere, sername û îfadeyê ante, bî babeta vatişî. Seba reaksîyonê raya umumî kêm bikerê zî bi taybetî, ‘şerê karî’ ‘rêze ra’ ‘bi lezabez’ ame tercîhkerdene. La kesê ke rastê hêrişî ameybî, vatişê înan de vejîya meydan ke na babete şexsî ya, dişminîyê kurdan yê Sakarya êdî sîstematîk bîyo. Walîtîya Sakarya îdia kerd ke bingeyê hedîse çin o.

	 

	AA îdia kerd ke hêrişê nîjadperestî nîyo

	 

	Pêwa nê nimûneyan Ajansê Anadolu (AA) bi nêzdîbîyayîşê xo yê hukmatî yeno zanayene, xebera ke serwîs kerd de no spot xebitna: Karkerê ke qezaya Kocaelî ya Sakarya de ameye derbkerdene Şîlan Demîre, “Ma reya ewil o ke hedîseyêke wina ciwîyayî. Ma wazenê edalet bi ca bêro. Ma derb kerdî. No pêrodayîşê kurd û tirkan nîyo. Ma pêro weyê û birayê." La cinîya ke verê nê Ajansê Mezopotamya dir qisey kerdibî û dîyar kerdebî ke hetê hemverî înan bi merg tehdîd kerdê û hedîse, hedîseyêke nîjadperestî ya. Pêwa ke vîdeo estbi zî AA xebere viraşt û îdia kerd ke hêrişêk nîjadperestî nîyo.

	 

	Çekuya 'Kurd' nêxebitnayî

	 

	Sazgehê çapemenî yê sey BBC, Euronews, Hurrîyet, Mîllîyetî zî hêrişê hemverê kurdan sey, ‘Karkerê ke Sakarya de bî findiq arêdayîne, rastê hêrişî ameyî' serwîs kerdî. Rojnameya Bîrgunî zî hedîse sey, ‘îdia’ da. Sol Haber Portali zî ‘karkerê findiqan’ vet vernî û vatişê kurdî nêxebitna... Reyna rojnameya Cumhurîyetî zî hedîse bi eynî sername vet vernî.

	 

	Vetişê hedîseya ê peyperdî

	 

	Bêguman rolê çapemenîya muxalîf yan zî xoser oyo ke hedîseyan bi rastî û vetişê rastîyan seba wendekaran rê pêşkêşkerdiş o. Bêguman do walîtî, wezaret û selahîyetdarê hukmatî vajê, ‘hedîseyê munferît ê’. Rolê ke keweno serê rojnamegeran oyo ke metodê rastîyan vejenê werte rehber bigîrê.

	 

	Nêzdîbîyayîşê çapemenî yê hemverê karkerê kurdî seba her di hetan zî bi ezmûn û seba çapemenîya alternatîfe zî sey kaxidêk turnosolî wezîfe vîneno...