Keleya Gêlî bendeyê pakkerdişê ya 2020-08-19 14:03:24   AMED - Keleya Gêlî ke Kurdistan de wayîrê tarîxê kanî ya, semdo ke nîna pawitene derûdorê ci zî bîya sey çop î û nîna pakkerdene.   Keleya Gêlî hetê tarîx û kulturî ra vakurê Kurdistanî de yew cayê ciwîyayîşê tewr kanî ya. Keleya ke verê çemê Dîcleyî de ya û bi hezaran serran o şaristanîyan rê wayîrî kerda, pêwa ke nêameya pawitene, xo resnaya heta roja ma ya ewro. Keleya Gêlî hetê Asurijan ke serê herra Mezopotamya de bi ca bîyê, ameya awankerdene. Sewbîna xeylê çimeyê Asur, Hîtît û Misrî zî dîyar kenê ke kela hetê Asurijan ra ameya awankerdene. Kelaye kîşte çemê Dîcleyî, serê koyêko pîl de ameya awankerdene. Hetê rojhelatî de kela de dêsêko di qat esto. Kela de 177 palikî ameyê viraştene û ê palikî zî girêdayê Çemê Dîcleyî yê.   ‘Derûdorê kela pirrî çop o’   Dorê kela bi di sûran ameyo dorpêçkerdene. Sûrê hetê zerî de zî serê lingan de yo. Beşêk sûrî teberî zî bi asanî xo ramojneno û merdim eşkeno temaşe bikero. Sewbîna sarinç û tunelê ke zereyê kela de yê bi çop ameyê pirrkerdene. Kelaya ke derûdorê ci bîyo çop, kela nîna pakkerdene. Welatîyê herême dîyar kerdî ke înan seba kela bêra pawitene, çend rey muracatê selahîyetdaran kerdê, la bênetîce mendê. Çi heyf, kela bîya wareyê kesê ke maddeyê tîryakî xebotnenê û serxweş ê.   ‘Defînegerî cayê tarîxî texrîb kenê’   Eynî wextî de derûdora Kela zî xeylê cayê kela ameyê texrîpkerdene. Yeno vatene ke verê dewêka armenîyan nêzdîyê kela bîya, la nika a dewe ameya çinkerdene. Tena berardişê dêrî ke yeno vatene ê armenîyan o û kerrayê tarîxî mendê, merdim zano ke tîya dewêke bîya. Welatîyê herême îdia kerdî ke ê kerrayê tarîxî yê dewe û dêre seba viraştişê camîyan ameyê xebitnayene. Sewbîna yeno dîyarkerdene ke xeylê cayê tarîxî hetê defînegeran ra zî ameyê xirakerdene û yenê xirakerdene. Her ke şino keleya Gêlî û cayê tarîxî yê derûdorê kela yenê texrîpkerdene û kela nîna pawêtene.