Hikmet Tunç 

 

VAN - Bülent Ecevit’in hayali uğruna hayata geçirilen “Köykent” projesi kapsamında Konalga (Ezdinan) köyünde yapılan konutlar her gün santim santim kayıyor. Heyelan riski nedeniyle “acil afet bölgesi” ilan edilen bölge tahliye edilmezken, yurttaşlar devletin kendilerini kandırdığını belirtiyor.  

 

Demokratik Sol Parti (DSP), Milliyetçi Hareket Partisi (MHP), Anavatan Partisi’nden (ANAP) oluşan koalisyon hükümeti döneminde Başbakan Bülent Ecevit'in “hayalim” diyerek 2000 yılında hayata geçirdiği “Köykent” projesi kapsamında Van’ın Çatak ilçesine bağlı Ezdinan köyünde heyelan bölgesinde yapılan 383 konut enkaza dönüşmüş durumda.“Kırsal alanda ekonomik ve sosyal kalkınmayı gerçekleştirmek ve model oluşturmak” iddiasıyla hayata geçirilen proje, 2000’li yıllarda Kürt illerinde “güvenlik” gerekçesiyle asimilasyon ve bölgeyi dizayn etme aracı olarak kullanıldı.

 

Konutlara yerleştirilen her yurttaş silahlandırıldı

 

Dağlık alanlarda aşiretler halinde yaşayan Kürtler bir yandan zorla göç ettirilirken metropollerde “nüfus yığılmasını” engellemek amacıyla yapılan konutlara yerleştirildi. Bu alanlara konulan yurttaşların kontrol altına alınabilmesi için konutlar ilçe ve kent merkezlerine yakın yerlere yapıldı. Tarım ve hayvancılık yok edilirken; yerlerinden edilen yurttaşlara koruculuk dayatıldı, konutlara yerleştirilen neredeyse her yurttaş silahlandırıldı. Bu kapsamda Van’ın Çatak İlçesine bağlı Konalga (Ezdinan) köyü 2000’li yıllarda “Köykent” kapsamında yeniden dizayn edildi. 

 

Sınırsız yaylalardan 2+1’ler nimet olarak sunuldu

 

İlçeye bağlı Mendaşkan, Martansê, Şincal, Nîkus, Xaçans, Bîlîsavar, Dêrîşkê, Narê, Batkan, Bêzans, Koran, Berêkund köyleri boşaltılarak, proje kapsamında 383 konut yapıldı ve binlerce yurttaş Konalga (Ezdinan)  köyüne yerleştirildi. Daha önce sınırsız mezralarda en fazla on iki hane şeklinde yaşayan; tarım ve hayvancılıkla uğraşan köylüler, 36 metre karelik ve 2+1 şeklinde tek tip boyanmış konutlarda köyün doğasına da aykırı bir şekilde betonarme yapılarda yaşama mâhkum edildi. 

 

Konutlar santim santim kayıyor

 

Proje kapsamında yapılan konutlar şu an kaderine terk edilmiş durumda. 22 yıldır doğal afetlerden kaynaklı hasar gören, yıkılan ve çatlayan evlere dönük iyileştirme yapılmazken, konutlarda kalan yurttaşlar tahliye edilmiyor. Van İl Afet Acil Durum Müdürlüğü tarafından 2014 yılında yapılan incelemeler sonucunda Konalga köyünde konutların kurulduğu zeminin heyelan bölgesi olduğu tespit edildi ve “Acil Afet Bölgesi” ilan edildi. Yıllar içinde santim santim toprak kayması olduğu belirlenmesine rağmen hala bir adım atılmadı.  

 

Yapıların bulunduğu bölgeye gittiğimizde görkemli dağlar ve eşsiz manzaranın ortasında dökülmüş ve kötü bir görüntü oluşturan yapılar bizi karşılıyor. Ulusal kıyafetleriyle iş yapan kadınlar, acil afet bölgesi ilan edilen köyde nereye gideceklerini kara kara düşünüyor. 

 

383 konutun 40’ında sürekli ikamet var

 

Yurttaşların birçoğunun mevsimlik olarak kullandığı, kimisinin de başka illere gittiği yerleşim alanında 383 konutun yalnız 40’ında yurttaşlar yaz kış barınıyor. Burada kalan yurttaşların çoğu kentlere ya da ilçe merkezine bağlı başka köylere taşınmış. Geçimini hayvancılık ile sürdüren köy sakinlerinden yaklaşık 50 hane ise yazın köy kışın ise kent merkezinde kalıyor.

 

‘Toprağımız başka, evimiz başka yerde’

 

Kaldığı konutun kapı ve pencerelerinin dahi olmadığını kaydeden Hicret Okan, yaklaşık 22 yıl önce Mendeşka köyünden devletin kendilerini zorla çıkardığını söyledi. Kaldığı konutlarda su sorunu yaşandığını da belirten Hicret sözlerini şöyle sürdürdü: “Zorla bizi çıkardılar. 20 yılı aşkın süredir buradayım. Suyumuz yok. ‘Buradan da çıkın’ diyorlar. Kimse halimizi sormuyor. Muhtarımız sorunlarımızı çözmüyor. Kapımız yok, penceremiz yok. Sahte konutlar yaptılar. Temelleri bozuk. Zemin kaygan diyorlar. Ama zeminimiz sağlam, dağdan oluşuyor.” 

 

Konutları “boşaltın” denildiğini ancak başka bir yere gidecek imkânlarının olmadığını kaydeden Hicran, yetkililerin bu soruna çözüm bulması gerektiğine dikkat çekti. 

 

‘Devlet bizi kandırdı PKK’nin bizden haberi yoktu’

 

Güvenlik gerekçesiyle söz konusu yerleşim alanına getirildiklerini kaydeden Feyruz Çiçek ise, “PKK'yi, bahane ettiler. PKK'nin bizden haberi bile yoktu” sözleriyle karşı karşıya kaldığı mağduriyete isyan etti. Feyruz, “Xaçans’tan göç ettik. Devlet bizi kandırdı. PKK’nin bizden haberi bile yoktu. Buraya getirdiler, şimdi de çıkarmak istiyorlar. Yerimiz yok, yurdumuz yok. Önce Van’a göç ettik. Orada tutunamayınca mecbur bu konutlara yerleşmek zorunda kaldık” ifadelerini kullandı.