Dîcle Demhat 

 

KOBANÊ- Fırat Bölgesi'nde baharın gelişiyle beraber özellikle suya yakın yerlerde yetişen ve babanûc diye bilinen otun binbir derde deva olduğunu söyleyen kadınlar, bu otun sağlık açısından faydalarını sıralarken, bu otun önemine dikkat çekiyor. 

 

Kuzey ve Doğu Suriye’ye bağlı Fırat Bölgesi’nde baharın gelmesiyle kadınlar yer yıl doğada yetişen bitkileri toplamak için bir araya geliyor. Bu bitkilerden biri de babanûcdur. Mart ve Nisan aylarında yetişen ve papatyagillerden olan bu bitki, papatya gibi yapraklara sahip değil, uzunluğu 15-50 cm arasıdır. 

 

Kadınlar, her bitkinin olduğu gibi babanûcun da sayısız hastalığa faydası olduğuna dikkat çekiyor. Bu hastalıklardan bazıları mide ve baş ağrısı, gribal enfeksiyonlar, sinir, stres, yüksek ateş, uçuk ve kimi iç hastalıklardır. Ayrıca uykusuzluk sorununa da çözü olan bu bitki aynı zamanda egzama, sedef ve benzeri cilt hastalıkları içinde tercih ediliyor. Babanûc, diğer yandan rahim içi hastalıklar, regl sancıları, çocuklarda gaz sorunu, ishal ve yaraların kapanması ile birlikte saçlarda oluşan kepeğe karşı da kullanılıyor. 

 

Babanûcun kanser hastaları, hamileler ve hassas ciltli kişilerin kullanmaması öneriliyor. Öte yandan babanûcun günde 3 bardaktan fazla içilmemesi tavsiye ediliyor. Diğer yandan babanûcun diğer ilaçlarla birlikte içildiğinde yan etkileri olabileceği konusunda da uyarılar yapılıyor. 

 

‘Taze toplanıp içildiğinde faydası çoktur’

 

Kobanê’ye bağlı Siftek köyünde yaşayan Emine Besrawi, mart ve nisan ayında toplamaya başladıkları babanûc otunun mevsiminde toplanması gerektiğini söylüyor. Emine şöyle devam ediyor: “Babanûc mevsimsel bir ottur. Taze toplanıp içildiğinde faydası çoktur. Fakat sadece mart ve nisan ayında toplandığında  diğer mevsimler de faydalanmak için kurutuyoruz. Kış aylarında bereketli topraklara yağmur çok yağdığında babanuc fazla olur. Suyu seven bir bitki olduğundan kaynaklı yağmur az yağarsa babanûc da, az olur. Geçen yıl iyiydi, fakat bu sene kuraklık olduğundan dolayı babanûc az oldu. Özellikle suyun olduğu yerlerde daha fazla çıktı. Diğer yerlerde çıkmadı. Kanalizasyon suyunun olduğu yerlerde de çıkıyor. Fakat temiz olmadığından kaynaklı toplamıyoruz.”

 

‘Bitki karışımı çayı da yapılır’

 

Babanûcun da içerisinde olduğu birçok bitkinin bir araya getirilerek elde edilen ve zuhurat (bitki karışımı) diye adlandırılan bu karışıma dair Emine, “Babanûc, hatmi çiçeği, maydanoz, sarı papatya, beyaz papatya, nane, punk, melisa ve ada çayı karıştırılarak zuhurat çayı olarak içiyoruz. Bazıları sadece babanûc otunu kullanırken de zuhurat diyor. Hem babanûc çayını hem de zuhuratı her mevsim tüketiyoruz. Birçok kişi çayı sevmediğinden kaynaklı daha çok babanûc çayını tercih ediyor. Aynı zamanda bahar mevsiminde sadece babanûc otunu toplamıyorum. Farklı hastalıklar için de farklı otlar topluyorum. Örneğin kekik, otu, babanûc otu nasıl birçok hastalık için kullanıyorsak, kekik otunu da kullanıyoruz. Kekik otunu yemekler için de kullanıyoruz. Ebe gümeci otunu da kullanıyoruz. Bu otlar gibi doğada birçok ot çeşidi var ve bu otların birçok faydası olduğu gibi yemek için de tüketiyoruz” ifadelerini kullanıyor. 

 

‘Babanûcun hastalıklar için kullanımı’

 

Sağlık açısından babanûcun oldukça faydalı olduğunu ifade eden Emine, bu faydaları şöyle dile getiriyor: “Babanûc otu, öksürük, göğüs iltihabı, grip vücut iltihabı ve adet sancıları için iyidir. İdrar iltihabı sorunu yaşayan kadınlar için ben babanûcu kaynatıp, büyük bir leğene koyuyorum, sonra kaynattığım babanûc, vücudu yakmayacak ısıya geldiğinde leğenin içine beyaz bir tülbent koyup, içine oturtuyorum. Yarım saat geçtikten sonra içinden çıkıp, vücudun kurumasını bekliyoruz. İyileşene kadar bir iki defa bu formülü tekrarlıyorum. Aynı zamanda birçok cilt hastalıklarına da iyi gelmekte. Bazı insanların vücudunda oluşan yaralar erken iyileşmediğinden kaynaklı yine babanûcu kaynatıp, suyuyla yarayı yıkayıp temizledikten sonra otu yaranın üstüne koyup sarıyorum. Yara iyileşene kadar düzenli olarak yapıyorum. Adet sancıları için de kaynatıp çayını içtiğimizde de sancılara iyi geliyor.”

 

‘Baharın güzelliği de verimi de daha çoktur’

 

Babanûcun toplama ve temizleme süreçlerinden söz eden Emine, şu sözleri kullanıyor: “Bazen tarlalarımızı çapalarken ya da temizlerken o zamanda babanûc otunu topluyoruz. Boyu kısa olduğundan kaynaklı toplarken içine farklı otlar da karıştığı için eve getirip, saplarını kestikten sonra diğer otlardan da ayrıştırıp temizliyoruz. Kurutmak için birçok kişi yıkamadan kurutuyorlar. O zaman rengi daha canlı görünüyor. Fakat birçok kişide yıkayıp kurutuyor. Ben her toplayıp, ayıkladıktan sonra mutlaka yıkıyorum ne olur ne olmaz diye. Yıkadıktan sonra dışarıya serip kurutuyorum. Şu anki güneş fazla yakıcı olmadığı için güneşin önünde seriyoruz. Fakat biraz daha sıcaklık artarsa gölgelik yerde seriyoruz. Çayı şekersiz de şekerli içiliyor. Birçok kişi faydasından yararlanmak için şekersiz içiyorlar. Bazıları da şekerli içiyor. Köylerde yaşadığımız için topladığımız otu şehirde yaşayan akrabalarımıza ve dostlarımıza gönderiyoruz. Kimin ihtiyacı olursa veriyoruz. Her mevsimin ayrı bir güzelliği varken, baharın güzelliği de verimi de zenginliği de daha çoktur.”