Dîcle Demhat

 

KOBANÊ - Fırat bölgesinde çağla mevsimi başlarken, kadınlar sağlığa oldukça faydası olan çağlayı kurutup, ilaç olarak kullanıyor. 

 

Bahar, doğanın yeniden doğuşunu simgelerken, havalar ısınmaya başladıkça çiçek, gül ve ağaç yaprakları da yavaş yavaş açarak, baharın gelişini müjdeliyor. Çağla da baharın ilk meyvesi olarak biliniyor. Kuzey ve Doğu Suriye’nin Fırat bölgesi kayısı ve badem ağaçları ile biliniyor. Bademler henüz çağla durumunda iken ağaçları beyaz ve pembe güller açıyor. Yaza doğru kurumaya başlayan çağlalar artık badem olmaya hazır duruma geliyor.

 

Birçok çeşidi var ve hastalık tedavisinde kullanılıyor

 

Bölgede badem çeşitleri, el bademi, diş bademi, sert kabuklu badem, taş badem olarak biliniyor. Çağlanın da türleri farklı oluyor. Çağlanın sağlığa oldukça faydası olduğunu biliniyor. Günde bir avuç badem veya çağla kanser, öksürük, kansızlık, şeker hastalığı, cilt rahatsızlığı gibi hastalıklar için kullanılıyor. Ayrıca badem yağı da şampuana ilave edilerek kullanılıyor. Baharın gelişiyle beraber, Kobanêli kadınlar, çağla toplama ve kurutmaya başladı. 

 

'Koronavirüsten dolayı bahar meyvelerini satamıyoruz'

 

Ezîme Mehmûd isimli Kobanêli kadın, dört parça badem arazileri olduğunu söylüyor. Her yıl bahçelerini sürdüklerini dile getiren Ezîme, "Çağla ağaçları da büyük bir emek istiyor. Badem ağaçları 4 yıldan sonra yavaşça ürünlerini vermeye başladı. Badem ağaçları çiçek açmaya başladığı zaman ilaçlama yapıyoruz sonra çağla da olunca yine ilaçlıyoruz. Eğer ilaçlama yapılmazsa ağaç kurtlanmaya başlıyor ve ürünleri azalıyor. Geçen yıllarda ekonomik gelirimizi elde etmek amacıyla çağlaları toplayıp satıyorduk. Bu yıl ise koronavirüsten dolayı ürün elde edemediğimizden kaynaklı satış yapamadık. Bu yıl çağla satmayacağız. Sadece badem satacağız. Kurutulan bademler yemeklerde kullanılıyor ve doğal ilaç olarak da kullanılıyor" diyor. 

 

'Çağla çiçekleri baharın gelişini müjdeliyor'

 

Çağlaların toplanmasından bahseden Eyşe Mihemed Mistefa da, baharın gelişiyle beraber çağla ağaçlarının çiçek açmaya başladığını söylüyor. Çağla ağaçlarının doğaya renk ve güzellik kattığını ifade eden Eyşe, Fırat bölgesindeki toprağın bereketli ve çok ürünlü olduğuna dikkat çekiyor. Eyşe, "Her köy kendi koşulları doğrultusunda ekin yapıyor. Biz de badem, fıstık ve incir ağaçları ektik. Badem ağaçlarının çok sayıda faydası var. Hem baharda hem de yazda badem ağacından ürün elde ediyoruz. Newroz bayramıyla birlikte badem ağaçları çiçek açmaya başlıyor ve 15-20 gün sonrasında da çağla olmaya başlıyor. Çağlaların olgunlaşmasıyla birlikte çarşı ve dükkanlarda satılmaya başlıyor. Nisan ayından sonra çağla dönemi bitiyor ve artık yerini bademlere bırakıyor. Çağla döneminde insanlar çağla satarak geçimini sağlamaya çalışıyor. Bu ağaçların yukarı kısmındaki çağlaları da kuruyup badem olsun diye bırakılıyor. Badem toplama zamanlarında hepimiz birbirimize yardım ediyoruz. Baharın gelişiyle birlikte hem doğanın ürünleri artıyor hem de insanlar bir araya gelmeye başlıyor" diye anlatıyor. 

 

'Badem ve çağla hastalıklar için ilaçtır'

 

Eyşe, "Nasıl ki bademin her hastalığa bir faydası varsa aynı şekilde çağlanın birçok faydası var. Her gün bir avuç çağla hastalıklar için iyidir. Badem ve çağlanın birçok çeşidi var. Çağla ağaçlarının çeşitleri küçüktür. Çağla ağaçlarının ekileceği toprak çok önemlidir. Ağaçların ekimi için kum veya kullanılırsa çok iyi olur. Badem ve çağla birçok hastalığa iyi geliyor. Acı badem ve çağla şeker hastalığı için çok faydalı. Diğer çağla ve bademler de kanser, kansızlık gibi hastalıklara ve vücudu zinde tutmak için faydalıdır" sözleri ile de çağlanın faydalarına dikkat çekiyor.