VAN - Çaldıran’ın Yukarı Sağmalı (Nuşar) köyünde yaşayan kadınlar, modernitenin dayattığı tüketim kültürüne karşı komünal kültürü yaşatmakta ısrarlı. Üretimlerini birlikte yapan kadınlar, geleneksel yemekleri de pişirmeye devam ediyor.

 

Kapitalist modernitenin tam anlamıyla girmeyi başaramadığı köylerde, birlikte yaşama ve üretme konusunda öncülük kadınlarda. Van’ın Çaldıran ilçesine bağlı Yukarı Sağmalı (Nuşar) köyünde yaşayan kadınlar, işlerini birlikte yapıyor, birlikte dinlenip sohbet ediyor. Kadınlar, sabahın ilk ışıklarıyla işe koyulsalar da köy yaşamlarından vazgeçmek istemediklerini söylüyor. Genellikle hayvancılıkla uğraşan kadınlar haftada bir tandır başında bir araya gelerek, yörenin en bilinen yemeklerinden biri olan ‘helise’ pişiriyor. 

 

Van’ın yöresel yemeklerinden olan helise (keşkek) tandırda pişirilerek genellikle misafirlere ikram ediliyor. Helise yapmayı annesinden öğrendiğini belirten Deniz Dağdemir, yapımını da şöyle anlattı: “Akşamdan buğdayı kaynatıyoruz. 2 kaşık tuz ekleyerek dileğe göre içerisine et de koyuyoruz. Sonrasında buğday ve pirinci bir tencereye koyup tandırın dibine bırakıyoruz. Yaklaşık 1 saat piştikten sonra tereyağı ile hazırlanmış olan salça, tuz, pul biber ve soğan sosunu kavurarak üzerine döküyoruz.” 

 

‘7 ay yaylada kalıyoruz’ 

 

Köydeki işlerin iş bölümü ile yapıldığını, kolektif bir şekilde çalıştıklarını belirten Deniz, “İlkbaharda yaylalara çıkıyoruz. Yaklaşık 7 ay boyunca yaylalarda kalıyoruz. Koyunlarımızı otlatıyor sütünden tereyağı ve yoğurt, yoğurttan ise peynir elde ediyoruz. Sonbaharda ise köye dönerek kış hazırlıklarımızı ve ev temizliğimizi yapıyoruz. Ahıra getirilen koyunları, kuzuları kış boyunca besliyoruz” dedi. 

 

‘Ekonomik kriz bizi de etkiliyor’ 

 

Köy yaşamı her ne kadar üretime dayalı olsa da ekonomik krizin kendilerini derinden etkilediğini ifade eden Deniz, tek geçim kaynakları hayvancılık olan köyde, kriz nedeniyle süt ve süt ürünlerini artık eskisi gibi satamadıklarını söyledi. Deniz, bu nedenle ciddi bir geçim sıkıntısında olduklarını da vurguladı.