AMED - MKGP 2022 yılında kadın gazetecilerin maruz bırakıldığı hak ihlalleri raporunu açıklarken 18 kadın gazetecinin tutuklu olduğu belirtildi.

 

Mezopotamya Kadın Gazeteciler Platformu (MKGP), kadın gazetecilere dönük 2022 hak ihlali raporunu Dicle Fırat Gazeteciler Derneği (DFG) binasında açıkladı. Açıklamaya gazeteciler katılırken raporun Türkçesini MKGP üyesi gazeteci Gülşen Koçuk, Kürtçesini de bir diğer üye gazeteci Medya Üren okudu.

 

‘Mesleklerini icra etmekten geri durmadı’

 

2022 yılının, birçok kesim açısından zorlu bir yıl olduğunu söyleyen Gülşen, bu durumun gazeteciler ve özelde kadın gazeteciler için de geçerli olduğunu belirtti. Gülşen, erkek-devlet şiddetinin sistematik olarak arttığı bu ortamda kadın gazetecilerin, 2022 yılında da mesleklerini hakikat yolunda icra etmekten geri durmadığını kaydederek, “Kadın gazetecilerin bu hakikat yolculuğu aynı erkek-devletin, şiddet araçlarıyla durdurulmak istendi. Kurdistan ve Türkiye’de kadın gazeteciler cinsiyetçi, milliyetçi, tekçi, otoriter AKP-MHP rejimi tarafından haber yapması engellendi, gözaltına alındı, işkence gördü, tutuklandı ve katledildi. Bu anlamıyla, 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’nde gazetecileri haber yapamaz hale getirmek isteyen iktidar gerçekliğini vurgulamak da, Özgür Basın olarak kendimizi sorumlu gördüğümüz bir yerde duruyor” dedi.

 

‘Gazetecilik yok edilmek isteniyor’

 

Gülşen, kadınların, çocukların erkek şiddetine uğradığı, doğanın katledildiği Kurdistan ve Türkiye’de iktidarın, şiddeti önlemek yerine, kendisini de besleyen bu anlayışı meşru kılmayı görev bildiğini ifade etti. Gülşen, “Artık dördüncü güç değil, birinci güç olan medya ile tek sesli bir basın yaratarak, aslında gazeteciliği yok etme gayesinde olan iktidar, yandaş medya ordusunun karşısında duran Özgür Basın’a ise adeta savaş açmış durumda. Daha önce kapatmaları, engellemeleri, gözaltıları yöntem olarak kullanıp, Özgür Basın’a geri adım attırmaya çalışan bu erkek-devlet aklı, bunu başaramayınca çözümü Özgür Basın emekçilerini hapsetmekte ve katletmekte buldu. Kurdistan’da özel savaş politikaları kapsamında, faili olduğu suçları teşhir ettiği için Kürt kadın gazetecilere yönelmekten geri durmayan iktidar, 2022’deki operasyonlarıyla da bunu gösterdi. Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından başlatılan soruşturma kapsamında, 8 Haziran’da gözaltına alınan 20’si gazeteci 22 kişiden 16’sı, 16 Haziran’da çıkarıldıkları mahkemece tutuklandı. Gazetecilikten zoraki suç üretmeye çalışan yargının tutukladığı 16 gazetecinin içinde aralarında JINNEWS Haber Müdürü Safiye Alağaş’ın da olduğu 4 kadın gazeteci bulunuyor” sözlerine yer verdi.

 

Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturma kapsamında 25 Ekim’de birçok kentte yapılan ev baskınlarında JINNEWS ve Mezopotamya Ajansı (MA) muhabirlerinin gözaltına alındığına dikkat çeken Gülşen şu ifadelere yer verdi:

 

“Soruşturma kapsamında 29 Ekim’de aralarında MA Yazı İşleri Müdürü Diren Yurtsever’in de olduğu 5’i kadın 9 gazeteci ile farklı bir soruşturma gerekçesiyle bir kadın gazeteci daha tutuklandı. Amed ve Ankara merkezli operasyonlar sonucu toplamda 10 kadın gazeteci tutuklandı. 2022 yılında, kadın gazeteciler açısından yaşanan bir diğer önemli olay da akademisyen-gazeteci ve Nagihan Akarsel’in katledilmesi oldu. Nagihan, Güney Kurdistan’ın Silêmanî (Süleymaniye) kentinde Türk devleti tarafından siyasi suikastla katledildi. Katledilmesiyle kadın basınına bir mesaj verilmek istenmişse de, bu mesaja kadın gazetecilerin cevabı ‘gerçeğin daha fazla üstüne gitmek’ olmuştur.

 

Özgür kadın basın eril basın karşısında kazanacak

 

Nihayetinde, 20 yıldır sürdürdüğü hak ihlallerini 2022’de zirveye taşıyan AKP-MHP rejiminin yönetimindeki ülkede, Çalışan Gazeteciler Günü’nden söz etmek maalesef mümkün olmamakta. Aslında bugün ‘çalıştırılmayan gazetecileri’ daha fazla konuşma ihtiyacı bulunmaktadır. Gazetecilere silahların doğrultulduğu, katledilmekle tehdit edildikleri bir 2022 koşullarında bile, Musa Anter’lerin, Gurbetelli Ersöz’lerin inadıyla, kararlılığıyla, kalemini, kamerasını bırakmayan gazeteciler, esir alınan, yani çalıştırılmayan meslektaşları için de görevlerinin başındaydı. 2022’yi geri de bırakıp yeni bir yılın başında bir kez daha erkek-devlet sistemine, erkek medya çizgisine karşı direnen özgür kadın basın geleneği eril basın karşısında kazanacak diyoruz.

 

10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü vesilesiyle MKGP olarak, Kasım-Aralık ayları kadın gazetecilere yönelik hak ihlallerini ve ‘2022 Kadın Gazetecilere Yönelik Hak İhlali Raporunu’ açıklıyoruz.

 

Kasım ve Aralık ayları hak ihlalleri

 

2022 yılının ilk 10 ayında yaşanan hak ihlalleri Kasım ayında da devam etti. 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü kapsamında birçok kentte kadınlar erkek-devlet şiddetine karşı sokaklara çıkarken, yine şiddetle karşılaştı. Kasım ayında, gazetecilik faaliyetlerinden ötürü 11 gazetecinin yargılaması devam etti. 1 gazeteci hakkında ceza talep edildi. 3 gazeteciye toplam 123 ay 5 gün hapis cezası verildi. 7 gazetecinin polis tarafından çekim yapması engellendi. 3 gazeteci polis şiddetine maruz kaldı. 2 gazeteci gözaltına alındı. 1 gazeteciye mesleki faaliyetlerinden ötürü 2 bin 180 TL para cezası verildi. Polis haber takibi sırasında 2 gazetecinin ekipmanlarına zarar verdi.

 

Bir gazeteci sağlığa erişemedi

 

Bir yandan gazetecilerin haber takibi engellenirken, diğer yandan yayınlanan haberlere de erişim engeli getirildi. Kasım ayında kadın katliamına dair yapılan bir haber, 15 ayrı platformda erişime engellendi. En temel hakları ellerinden alınarak tutuklanan gazetecilere yönelik hak ihlalleri cezaevinde de devam etti. 1 gazetecinin sağlığa erişim hakkı hastaneye götürülmeyerek ihlal edildi. Kasım ayında tutuklu bir gazeteci kelepçeli muayene edildi. Sincan Kapalı Cezaevi’nde tutulan gazeteciler sıcak su ve ısınma problemi, özel alanlarının gizliliğinin ihlali, kantin ve alışveriş sorunu, haber alma haklarının sınırlandırılması, ortak alan ve sosyal faaliyetlerin kısıtlanması gibi birçok hak ihlaliyle karşı karşıya kaldı.

 

Savcı ‘izinli’ gerekçesi

 

Aralık ayında, tutuklu bulunan 9 gazetecinin tutuklanmasına karşı yapılan itiraz, ‘savcının izinli olması’ gerekçesiyle işleme alınmadı. Bir gazetecinin kelepçeli muayene edilmek istenerek tedavi hakkının engellenmesi ihlaline Bakanlık da ortak oldu. İhlale ilişkin başvuru yapılan Sağlık Bakanlığı, ‘muayenenin kelepçeli yapılabileceğini’ savundu. Aralık ayında da gazetecilere yönelik operasyonlar sürdü. 1 gazeteci gözaltına alındı. 1 gazeteci mesleki faaliyetlerinden ötürü tutuklandı. 1 gazeteci haber takibi sırasında engellenirken, 1 gazetecinin de ekipmanlarına el konuldu. 1 gazeteci erkek şiddetine maruz kaldı. 2 gazeteci hakkında dava açıldı. 8 gazetecinin yargılaması devam etti. 1 gazeteci hakkında ceza talep edildi. Yargılaması tamamlanan bir gazeteci ve bir televizyon kanalına toplam 60 bin TL para cezası kesildi. 5 haberden dolayı çeşitli haber sitelerine erişim engeli getirildi. Tutuklu bir gazetecinin ise görüş hakkı engellendi.”

 

2022 kadın gazetecilere yönelik hak ihlali raporu ise şu şekilde:

 

“*Katledilen gazeteci sayısı: 1

 

*Seyahat hakkı engellenen gazeteci sayısı: 1

 

*Ajanlık dayatılan gazeteci sayısı: 1

 

*İşten çıkarılan gazeteci sayısı: 1

 

*Sahada haber takibi engellenen gazeteci sayısı: 44

 

*Mesleğini icra ederken tehdit edilen gazeteci sayısı: 6

 

*Şiddete maruz kalan gazeteci sayısı: 40

 

*Sanal medya ortamlarında erkeklerin cinsiyetçi saldırılarına maruz kalan gazeteci sayısı: 24

 

*Mesleki faaliyetlerinden dolayı hakkında soruşturma başlatılan gazeteci sayısı:  11

 

*Hakkında dava açılan gazeteci sayısı: 19

 

*Fişlenen gazeteci sayısı: 4

 

*Gözaltında kötü muameleye maruz kalan gazeteci sayısı: 12

 

*Çekim yapılması polis tarafından engellenen gazeteci sayısı: 7

 

*Tutuklu gazeteci sayısı: 18

 

*15 gazeteci kadına toplamda 23 yıl 133 ay 32 gün hapis cezası”

 

Tutuklu kadın gazeteciler listesi:

 

1. Berivan Altan - Mezopotamya Ajansı muhabiri

 

2. Ceylan Şahinli -Mezopotamya Ajansı muhabiri

 

3. Derya Ren - JINNEWS muhabiri

 

4. Dilan Oynaş - Azadiya Welat Gazetesi çalışanı

 

5. Diren Yurtsever - Mezopotamya Ajansı Yazı İşleri Müdürü

 

6. Elif Ersoy - Yürüyüş Dergisi Yazı İşleri Sorumlusu

 

7. Elif Üngür - Program sunucusu

 

8. Habibe Eren - JINNEWS muhabiri

 

9. Hatice Duman - Atılım Gazetesi Sahibi ve Yazı İşleri Müdürü

 

10. Neşe Toprak - Program sunucusu

 

11. Özden Kınık - TRT çalışanı

 

12. Özlem Seyhan - Gazeteci

 

13. Öznur Değer - JINNEWS muhabiri

 

14. Remziye Temel- Muhasebeci

 

15. Safiye Alagaş - JINNEWS Haber Müdürü

 

16. Sibel Mustafaoglu - Azadiya Welat Gazetesi çalışanı

 

17. Tülay Canpolat - Sabah Gazetesi Ankara muhabiri

 

18. Sibel Tekin-Belgeselci - Gazeteci

 

Bu veriler DFG, CFWIJ, MLSA, TGS, DİSK-Basın İş verilerinden ve ajanslardan derlenmiş olup, en az sayıyı ifade etmektedir.”

 

Açıklama paylaşılan raporun ardından sona erdi.