92 Newrozu tanıkları: Direniş ruhu o günden bugüne büyüyor 

2022-03-16 09:12:06


	 

	 

	Rojda Aydın

	 

	ŞIRNAK - 92 Newrozu tanıkları, Cizre ve Şırnak’ta Newroz ruhunun hala dimdik ayakta olduğunu belirterek, “92 yılından bu yana direniş ve Newroz ruhu büyüyor, bu yıl da büyümeye devam edecek. Halk o süreçte yaşananları asla unutmuyor ve unutturmuyor” diyor.

	 

	Bu yıl “Dem dema serkeftinê ye” (Şimdi kazanma zamanı) şiarıyla Türkiye ve bölgede 72 kentte gerçekleştirilecek Newroz kutlamalarının startı, dün Şırnak’ın Beytüşşebap ilçesinde verildi. Tüm halklar için baharın müjdecisi olan Newroz, Kürt halkı için ise direnişin, özgürlüğün, barışın, mücadelenin simgesi olarak yıllardır kutlanır. Özellikle 1990’lı yıllarda kutlanan Newrozlar tarihte derin bir iz bırakır. 90’lardan 2000’lerin ortasına kadar büyük direnişlere sahne olan Newrozlarda saldırılarda onlarca kişi katledilir, yaralanır, gözaltına alınır ya da tutuklanır. Tüm yasaklamalara ve saldırılara rağmen halk katledilmeyi göze alarak Newroz ateşini yakmaktan hiç vazgeçmez.

	 

	Hafızalardan silinmeyen Newrozlardan biri 1992 yılında gerçekleşen Cizre Newrozu. Tarihi boyunca ezenlere karşı direnen kimliği ile tanınan Cizre, 1992 yılında da bu rolünü üstlenir. Yalnızca Cizre'de değil, Nusaybin, Diyarbakır, Batman, İstanbul, Adana ve daha birçok merkezde Kürt halkı sokaklara çıkar. Polis saldırılarının gerçekleştiği bu eylemlerde çok sayıda kişi de katledilir. Devlet en ağır silahlarla, binlerce asker ve polisiyle Cizre’de gerçekleştirdiği katliamda kimi kaynaklara göre 47 kişi yaşamını yitirir. Ancak bazı kaynaklara göre daha sonra kentlere ve günlere yayılan direnişlerde 100’den fazla kişi yaşamını yitirir, onlarcası gözaltına alınır, kaybedilir ya da tutuklanır.

	 

	90’lı yılların Newroz tanıkları, saldırıları ve tarihe ize bırakan Newrozları anlatarak, direnişin yükseldiğinin mesajını veriyor.

	 

	‘Halk direndi’

	 

	90’ların Newrozlarına tanıklık edenlerden Hatice Durmuş, ‘92 Newrozu’nu anlatıyor. O gün sabahın erken saatlerinde Nur Mahallesi’nde onlarca kişinin toplanmasıyla kutlamaların başladığını belirten Hatice, yakılan ateşin etrafında halaya durulduğunu ifade ediyor. Hatice, o günü devamla şöyle anlatıyor: “Halk ardından mezarlığa yürümek istedi ama polisler önümüzü kapattı ve yürüyüşümüzü engellemek istedi. Engelleme üzerine halk oturma eylemine geçti. Kitle eyleme başladığında polisler biber gazıyla saldırdı. Saldırıdan dolayı herkes bir yere dağıldı. Biber gazından dolayı göz gözü görmüyordu. Kendimi zorla bir dükkana atabildim ama halk hiçbir yere gitmedi, oradan ayrılmadık. Saldırılara karşı halk da direndi. Sonra kurşun sesleri gelmeye başladı. Halkın üzerine kurşun yağdırıyorlardı. Panzeri halkın üzerine sürdüler. Halk da taşlarla polislere karşılık verdi.”

	 

	‘7’den 70’e Newroz’a katılıyoruz’

	 

	Direniş sırasında Nusaybin Caddesi’nde halka kurşun yağdırıldığını kaydeden Hatice, burada birçok insanın yaşamını yitirdiğini ve yaralandığını dile getiriyor. Hatice, “Kurşun yağdırarak halkı korkutmak ve dağıtmak istiyorlardı ama bütün saldırılara rağmen kitle dağılmadı. O Newroz kanlı bir Newroz’du. Birçok insan gözlerimizin önünde öldürüldü. Nusaybin Caddesi’nde başlayan savaş bütün Cizre’ye yayıldı. Saldırılar akşama kadar aralıksız devam etti. Bêrîvan Newroz’da öncü oldu. Yaşanan savaşta direnmeyi bildi. Halk dağılmasına rağmen Bêrîvan ve gençler vazgeçmedi. O günden sonra kentte doğan birçok çocuğa Bêrîvan ismi verildi. 90’lı yıllardan bu yana verilen direniş her geçen gün daha da büyüdü ve yayıldı. Halk o süreçte yaşananları asla unutmuyor ve unutturmuyor. Bizler 7’den 70’e her Newroz’a katılıyoruz” diyor.

	 

	‘Halk alanları doldurdu’

	 

	1992 yılında 30 yaşında olduğunu söyleyen Ayşe Külter de, Newroz kutlamasının yapıldığı zaman herkesin Şırnak’a gittiğine değiniyor. Binlerce kişinin ulusal kıyafetleri ile alanları doldurduğunu sözlerine ekleyen Ayşe, halkın tüm yasaklara karşı “Bijî Serok Apo” sloganları atarak, sarı, kırmızı, yeşil renkleri taşıdığını ekliyor. Ayşe, o süreçte devletin baskılarının daha fazla olduğunu anımsatarak, “Tüm engellemelere rağmen Newroz’u kutladık. Polisler kadın, çocuk, yaşlı demeden panzerler ile üstümüze geldiler. Kurşunlar sıkıldı, birçok kişi yaşamını yitirdi, birçoğu yaralandı. Halk buna karşı yürüyüşe geçti. Ben iki kişinin katledildiğini gördüm. Polis birçok kişiyi de işkence ile gözaltına aldı. Bize yapılan zulüm hiç kimseye yapılmadı” ifadelerine yer veriyor.

	 

	‘Herkes alanlara insin’

	 

	Verdikleri mücadeleden vazgeçmeyeceklerinin altını çizen Ayşe, Botanlılara şu çağrıda bulunuyor: “Sonucunda ölüm olsa da bizler mücadeleden vazgeçmeyeceğiz. Bugün de 1992 yılında yakılan ateşin ruhu hala sürüyor. ‘92 yılından bu yana direniş ve Newroz ruhu büyüyor, bu yıl da büyümeye devam edecek. Botanlılar alanlara çıksınlar. Hep beraber alanlarda Newroz’u kutlayalım. Kürtler olarak birlik olalım ve haklarımızı, kimliğimizi alalım.”